Zwemmen in de Kongo

“Zwemmen in de Kongo” bundelt kritische observatie en nazinderende melancholie. Die cocktail is typisch voor iemand die vanop afstand terugblikt op Centraal-Afrika en tegelijk beseft dat hij het gebied nooit meer van zich zal afschudden.

“Twintig jaar geleden behoorde het huis van Alain tot het overal voorkomende Belgisch-koloniale type : rode baksteen met brede bogen, hoge koele plafonds en een diepe veranda. Het is vervangen door een schoenendoosachtig optrekje van betonblokken met een dak van aluminiumplaat.” Bij de zendingspost aan de oever van de Kongostroom wordt Grace Berggren geconfronteerd met het verval. Het ik-personage uit Zwemmen in de Kongo groeide er op in de woelige jaren voor en tijdens het uitroepen van de onafhankelijkheid. Achter de vertelster mogen we de Zweeds-Amerikaanse schrijfster Margaret Meyers zelf vermoeden. In de turbulente dagen van 1960 werd ze als kind samen met de andere buitenlanders geëvacueerd. Alleen haar vader bleef achter. De protestantse zendeling bevond zich temidden van katholieke Belgen, wat de culturele confrontatie een extra dimensie biedt. Zijn dochter laat de christelijke blanken kibbelen, zij dompelt zich onder in de magie van de autochtone bevolking, zij hoedt zich er dan ook voor de boze geest in de regenton niet te mishagen.

In een parelsnoer van verhalen, die de neiging vertonen samen een roman te vormen, roept Meyers haar jeugdervaringen op. De geschiedenis trilt na, maar de gebeurtenissen ademen in een literair kader. Meyers koos voor het verhaal in plaats van de reportage, waardoor ze sporadisch tussen wal en schip dreigt te plonzen. Voor Kongo-veteranen reikt haar informatie immers niet ver genoeg, terwijl liefhebbers van de zinnenprikkelende Afrikaanse setting enkele historische zijsprongen op hun bonte pad moeten gedogen. Atlas, 269 blz., 900 fr. .De Brit David Lambkin stoffeert zijn stevige en suspensrijke roman Avond over Afrika resoluter met het kleurrijke palet dat we uit de klassiekers van Karen Blixen kennen. Hij toont zich vooral een meeslepende verteller, die naast veel oog voor de couleur locale, ook de Grote Romanthema’s als Liefde, Rivaliteit, Ambitie en Dood niet schuwt. De structuur is een efficiënte vondst, de spanning stuwt voort, maar het register glijdt nu en dan uit naar meligheid. Luitingh-Sijthoff, 351 blz., 800 fr. .In De wraak van de vrouwen bundelt Hans Taal speelse traditionele verhalen die de magie en het animisme verkennen. Prometheus, 183 blz., 595 fr. .In Safari neemt Bas Vlugt ons mee op een fors geïnformeerde en degelijke ontdekkingstocht door de Afrikaanse savanne. Dominicus Thema Reisgids, 196 blz., 659 fr. .

LUC DE DECKER