Worden spoorwegen weldra gebruikt om elektriciteit op te wekken?

Het Londense bedrijf Bankset wil het spoorwegnet van Deutsche Bahn uitrusten met zonnemodules. Die kunnen evenveel elektriciteit opwekken als meerdere kerncentrales.

Diep in Saksen, op een afgelegen spoor in de buurt van een in onbruik geraakt station, heeft het Londense bedrijf Bankset 38 zonnemodules gemonteerd op de dwarsliggers. Elke dag denderen er treinen overheen met 50 tot 100 kilometer per uur. Onder toezicht van ingenieurs van Deutsche Bahn test Bankset of de zonneconstructie veilig is en of er niets loskomt dat een trein kan doen ontsporen. In september legt Bankset-CEO Patrick Buri de resultaten voor aan de managers van Deutsche Bahn. Dan zal blijken of de miljardendeal en die ongebruikelijke aanpak van het CO2-probleem kan voortgaan.

Net zoals veel Europese landen kampt Duitsland met plaatsgebrek voor de omschakeling naar een klimaatvriendelijk energiebeleid. Om de elektriciteitsvoorziening CO2-vrij te maken, moet – afhankelijk van de gekozen technologie – 1,2 tot 2,3 procent van de oppervlakte van de Europese Unie worden volgebouwd met wind- en zonne-energie-installaties, berekende het Institute for Transformative Sustainability Research. Bovendien vergt dat ook de massale aanleg van nieuwe elektriciteitskabels.

Buri’s zonnemodules nemen alleen ruimte in beslag die al bebouwd is. En ze kunnen langs het spoor met dunne kabels aan elkaar worden gekoppeld, wat extra stroomkabels overbodig maakt. De elektriciteit stroomt rechtstreeks naar de bovengrondse spoorlijnen, het plaatselijke distributienet of batterijen. Volgens Buri kunnen 1000 kilometer zonnebielzen ongeveer 100 megawatt opwekken. De 60.969 kilometer spoor in het net van Deutsche Bahn kan dus het equivalent van vijf kerncentrales genereren.

Ulrich Maschek van de Technische Universiteit van Dresden vindt de zonnedwarsliggers een goed idee. “Je moet wel alle nodige goedkeuringen krijgen”, zegt de wetenschapper. De veiligheidseisen voor installaties op het spoor zijn terecht streng. “De belasting van de spoorbedding is soms extreem”, vervolgt Maschek. “Het zou beter zijn eerst te werken op spoorlijnen waar de treinen tamelijk langzaam rijden. Die zijn er genoeg.” Buri beweert dat zijn modules veilig zijn bij treinsnelheden tot 280 kilometer per uur.

Miljoenen modules

Een grote onbekende in Banksets businessmodel is slijtage. Volgens Maschek kan remvloeistof op de modules terechtkomen. Bovendien moeten de zonnepanelen bestand zijn tegen de regelmatige onderhoudswerkzaamheden aan de spoorbedding, zonder dat ze telkens moeten worden gedemonteerd. “De lakmoesproef worden waarschijnlijk de grote machines die om de paar jaar de ballast in de spoorbedding verdichten.”

Buri beweert dat zijn zonnebielzen 30 procent kostenefficiënter zijn dan conventionele zonnepanelen die op daken worden geïnstalleerd. De installatie is eenvoudig, zegt hij, en speciale robotvoertuigen spoelen de panelen af wanneer dat nodig is. Hij wil binnenkort miljoenen modules installeren. Daarvoor kijkt hij verder dan Duitsland. Er is ook een testbaan in Zwitserland en er zijn aanvragen uit India, Australië, Japan, Maleisië en Singapore.