WONINGEN. GEEN TWINTIG MAAR VIJFTIEN JAAR. Ruimere toepassing verlaagd BTW-tarief

Om in de sektor van de privé-woningen voor de toepassing van het verlaagd BTW-tarief van 6 % in aanmerking te komen, was tot voor kort vereist dat de woning waaraan de werken worden uitgevoerd, ten minste twintig jaar oud is. Sedert 1 november 1995 is deze anciënniteitsvoorwaarde verlaagd naar vijftien jaar. Tijd dus om deze belangrijke regeling opnieuw van dichtbij te bekijken. Vooral omdat de verlaging van de anciënniteitsvoorwaarde tot gevolg heeft dat veel meer woningen dan voorheen in aanmerking komen voor het verlaagd tarief.

ONROEREND.

Om van het verlaagd tarief te kunnen genieten, is om te beginnen vereist dat het gaat om werkzaamheden die beantwoorden aan de definitie van werk in onroerende staat of van daarmee in het biezonder gelijkgestelde werkzaamheden.

Is op de eerste plaats bedoeld : het eigenlijke werk in onroerende staat, zijnde het verbouwen, het afwerken, het inrichten, het herstellen en het onderhouden van een uit zijn aard onroerend goed. In casu moet dat een woning zijn.

Het reinigen van een woning hoort in principe ook thuis onder de noemer werk in onroerende staat. Maar het reinigen is uitdrukkelijk uitgesloten voor de toepassing van BTW-tarief van 6 %. Het wassen van ruiten kan bijgevolg nooit tegen het verlaagd tarief gebeuren ; ook niet als het gaat om de ramen van een meer dan vijftien jaar oude woning.

Wel bedoelde werkzaamheden zijn bijvoorbeeld het leggen van een nieuw dak, het schilderen van de ramen en deuren, enzovoort.

BAKSTENEN.

Komen nog als “eigenlijk” werk in onroerende staat in aanmerking, de prestaties die erin bestaan een roerend goed te leveren en het meteen op zodanige wijze aan te brengen aan een onroerend goed, dat het onroerend uit zijn aard wordt. Het meest klassieke voorbeeld is hier de levering van een partij bakstenen (zijnde, op dat ogenblik nog roerende goederen) om daarmee vervolgens een muur te bouwen (de bakstenen worden daarmee, samen met het gebouw onroerend uit hun aard).

Voorts zijn er nog verschillende prestaties die door de wet uitdrukkelijk met werk in onroerende staat zijn gelijkgesteld. De levering met plaatsing van centrale verwarming bijvoorbeeld, of de levering met plaatsing van een elektrische of sanitaire installatie. Of de levering met plaatsing van vast tapijt. Enzovoort.

DIENSTEN.

Merk op dat het verlaagd tarief van 6 % uitsluitend van toepassing kan zijn ten aanzien van werkzaamheden die het karakter hebben van dienstprestaties. Niet wanneer het om eenvoudige leveringen gaat.

Een voorbeeld ter verduidelijking. Als ik morgen vast tapijt wil leggen in mijn woonkamer, dan kan ik twee richtingen uit. Ofwel trek ik naar een verkoper van vast tapijt, en koop daar de nodige vierkante meters vast tapijt waarna ik er zelf zorg voor draag dat ze op maat gesneden worden en in mijn woonkamer terecht komen. De verkoop van het vast tapijt vormt dan een eenvoudige levering van een goed. Van het 6 %-tarief kan in die omstandigheden geen sprake zijn.

Anders is het als ik de verkoper van het vast tapijt ook vraag om het vast tapijt in mijn woonkamer te leggen. Het gaat dan niet alleen meer om een levering, wel om een levering met plaatsing die voor de toepassing van de BTW als een dienstprestatie wordt gekwalificeerd. Die dienst komt dan wel in aanmerking voor de toepassing van het verlaagd tarief. Uiteraard voor zover aan alle voorwaarden voldaan is. En (onder meer) dus dat het vast tapijt gelegd wordt in een woning die minstens vijftien jaar oud is.

TUIN.

Welke voorwaarden moeten nog vervuld zijn ? Wat ook de werkzaamheden zijn waarover het gaat, zij moeten in ieder geval gericht zijn op de omvorming, renovatie, rehabilitatie, verbetering, herstelling of onderhoud van een woning. Met uitsluiting, zoals gezegd, van de reiniging. En ook van een aantal andere, met name genoemde werkzaamheden : zo komen tuinaanleg of het oprichten van afsluitingen nooit voor het verlaagd tarief in aanmerking. Hetzelfde geldt ook voor de installatie van zwembaden, sauna’s, golfbanen en tennisterreinen, ongeacht waar die installaties zich bevinden. Wie in de voorkamer een zwembadje wil, kan dat dus nooit met 6 % BTW laten installeren, ook niet als de woning ouder is dan vijftien jaar.

REGISTRATIE.

Bijkomende voorwaarde : de werkzaamheden moeten betrekking hebben op een woning die na de uitvoering ervan uitsluitend of hoofdzakelijk als privé-woning wordt gebruikt. En voorts is vereist dat de werkzaamheden verstrekt en gefaktureerd worden aan een eindverbruiker en dat ze uitgevoerd worden door een geregistreerd aannemer.

Wie in het hoger vermelde voorbeeld vast tapijt tegen slechts 6 % BTW wil laten leggen, moet er zich dus niet alleen van vergewissen dat het wel degelijk om een levering met plaatsing gaat ; hij moet ook nakijken of de leverancier die zich voorneemt het vast tapijt te plaatsen over een registratienummer beschikt. De dienstverrichter moet immers een geregistreerd aannemer zijn.

Normaal gezien kan men op zicht van de handelsdokumenten van de betrokken aannemer onmiddellijk zien of hij wel of niet geregistreerd is. Een geregistreerd aannemer zal immers steeds zijn registratienummer vermelden.

Wie wil verifiëren of hij met een (geldig) geregistreerd aannemer te doen heeft, kan ook altijd terecht op het BTW-kontrolekantoor. Daar liggen de lijsten ter inzage.

OUDERDOM.

Vervolgens is er dus ook nog de voorwaarde inzake de ouderdom van de woning. Zoals gezegd, gold tot voor enkele dagen, dat de woning ten minste twintig jaar oud moest zijn. Nu is dat vijftien jaar geworden.

Dat de woning minstens vijftien jaar oud moet zijn, betekent dat de eerste ingebruikneming ten minste vijftien jaar moet voorafgaan aan het ogenblik waarop de BTW verschuldigd wordt. Wat de werkzaamheden betreft die nog in 1995 worden uitgevoerd, impliceert dit dus, dat de woning ten allerlaatste in 1980 voor het eerst in gebruik genomen moet zijn. Voor in 1996 uit te voeren werkzaamheden is dus een eerste ingebruikneming, ten laatste in 1981 vereist.

KRITIEK.

Voor het overige kan men ten aanzien van deze nieuwe anciënniteitsvereiste van vijftien jaar niet anders dan dezelfde kritiek herhalen die ook al vroeger gold. Namelijk, waarom men zo hardnekkig vasthoudt aan zo’n vaste termijn (nu van vijftien jaar), en waarom niet in een overgangsregeling wordt voorzien. Een woning die vijftien jaar oud is, komt in aanmerking voor het verlaagd tarief. Een woning van veertien jaar niet. Het verschil is 15 % BTW (6 % tegenover het normaal tarief van op dit ogenblik nog 20,5 en straks 21 %). Op een werk van 100.000 frank scheelt dat exact 15.000 frank.

Men kan daarbij opmerken dat men toch ergens de scheidingslijn moet trekken. Maar de vraag is dan wel of er geen betere en meer genuanceerde scheidingslijn te vinden is dan de botte hakbijl van zoveel jaar anciënniteit. In de huidige regeling wordt geen enkel verder onderscheid gemaakt. Ook niet naar de aard of de noodwendigheid van de werkzaamheden. Noodzakelijke aanpassingswerken aan een slechts veertien jaar oude woning (bijvoorbeeld de herstelling van een centrale verwarming, van een lekkend dak, enzovoort) blijven verstoken van het verlaagd tarief, terwijl bijvoorbeeld niet noodzakelijke verfraaiingswerken in een al meer dan vijftien jaar oude woning wel in aanmerking komen voor het verlaagd tarief van 6 %. Erg evident is dat allemaal niet.

Vermelden we tenslotte nog dat de toepassing van het verlaagd tarief ook altijd afhankelijk is van een attest waarin de opdrachtgever verklaart dat hij en de woning aan alle voorwaarden voor de toepassing van het verlaagd tarief voldoen.

VERHOGING.

Op het gebied van de BTW zijn er overigens nog enkele andere wijzigingen op komst. Met ingang van 1 januari 1996 gaat het algemeen BTW-tarief omhoog van 20,5 naar 21 %.

En vanaf diezelfde datum wordt ook in een tijdelijke verlaging voorzien van het BTW-tarief op de bouw van zogenoemde sociale woningen. Dat zijn zo heeft de regering laten verstaan de woningen met een oppervlakte van maximaal 190 vierkante meter en de appartementen met een oppervlakte van maximaal 100 vierkante meter.

Ten aanzien van dergelijke woningen zal het normale BTW-tarief van 21 % verlaagd worden naar 12 % ; maar dit slechts voor zover de BTW betrekking heeft op de eerste schijf van twee miljoen frank van de woning. Een BTW-subsidie dus van 180.000 frank (9 % op twee miljoen frank).

VALSHEID.

Die andere maatregelen treden, zoals gezegd, pas begin volgend jaar in werking. Voor de praktische toepassing van de verlaging van het BTW-tarief naar 12 % is het nog even wachten op de toepassingsmodaliteiten. Die worden op dit ogenblik nog druk bestudeerd. Zo moet onder meer ook worden uitgemaakt hoe het sluitend bewijs geleverd kan worden dat de woning aan de maximumnorm inzake oppervlakte beantwoordt. Men mag daarbij aannemen dat de berichten in de dagbladpers over het “truukje om grote woningen toch op papier als sociale woningen te laten doorgaan” de BTW-administratie dubbel alert hebben gemaakt. Dat “truukje” (“verklein de aan de BTW-kontroleur voor te leggen versie van het architektenplan”) is trouwens geen truuk, maar regelrechte valsheid in geschrifte.

JAN VAN DYCK

Jan Van Dyck is fiskalist.