Strafzaak tegen Fortis heeft ook nadelen

Het instrument van een strafklacht in de Fortis-zaak is een krachtig wapen voor de beleggers. Op voorwaarde dat ze niet in de eigen voet schieten.

Is de gerechtelijke tussenkomst na de strafklacht een goede zaak voor de misnoegde Fortis-beleggers?

Het onderzoek kan meer informatie vinden over Fortis’ kapitaalverhoging op 21 september 2007 en de mededeling dat rommelhypotheken amper op het jaarresultaat wogen. Het gerecht kan bewijzen opsporen via verhoren, confrontaties en huiszoekingen. Als het gerecht koersmanipulatie door de Fortis-top kan bewijzen, is dat ook een burgerrechtelijk bewijs bij de schade-eis. De beleggers moeten echter ook een causaal verband bewijzen: zonder dit misdrijf zouden ze geen aandelen hebben gekocht.

Kan het parket de zaak seponeren?

Neen, want er werd een klacht met burgerlijkepartijstelling ingediend. Er volgt zeker een proces. Een magistraat moet over de zaak vonnissen. De raadkamer moet beslissen of er een vervolging komt, en zo ja, moet de correctionele rechter over de verdachten oordelen. Na een strafklacht kan men het gerecht ook niet stoppen – behalve bij klachtmisdrijven (zoals eerroof). De onderzoeksrechter gaat onafhankelijk van de partijen op zoek naar bewijzen. Een onderzoek is een trein die men niet kan stoppen als de machinist op dreef is.

Vertraagt dit onderzoek de burgerlijke vorderingen?

Men kan tegelijk verschillende rechtszaken aanspannen voor de burgerlijke rechter en de strafrechtbanken. Toch zullen de burgerlijke rechters wachten op een strafrechtelijke uitspraak, als de gedupeerde beleggers stellen dat er misdrijven zijn gepleegd.

Veel hangt af van de processtrategie van onderzoeksrechter Jeroen Burm. De zaak-Beaulieu, opgestart in 1990, duurde tien jaar omdat alle mogelijke strafrechtelijke scenario’s werden onderzocht en het dossier een bijna onontwarbaar kluwen werd.

Het onderzoek naar LHSP duurde zes jaar, omdat onderzoeksrechter-raadsheer Henri Heimans doelbewust bepaalde scenario’s niet had opgevolgd (zoals die van geldkoeriers uit het motorcrossmilieu). Ook kreeg het gerecht in deze zaak relatief veel manschappen en middelen ter beschikking. Hoelang het onderzoek naar Fortis zal duren is moeilijk te zeggen, maar de meeste juristen denken dat de misnoegde belegger tot tien jaar op zijn eerste euro schadevergoeding zal moeten wachten.

Worden de burgerlijke vorderingen bemoeilijkt als het gerecht oordeelt dat er geen sprake is van een misdrijf?

Zeker. Als de raadkamer een buitenvervolgingstelling uitspreekt, kan een burgerlijke rechter daar moeilijk op terugkomen. Na een vrijspraak kan dat helemaal niet, omdat dan het ‘gezag van gewijsde’ geldt. Patrick Waeterinckx (Van Goethem Advocaten) adviseert zeer voorzichtig te zijn omdat een klacht bepaalde juridische strategieën onmogelijk kan maken. Wie te snel naar het wapen van het gerechtelijk onderzoek grijpt, kan zichzelf in de voeten schieten.

Mogen de misnoegde beleggers informatie uit het strafonderzoek, dat niet heeft geleid tot een veroordeling, gebruiken om hun burgerlijke eis te ondersteunen?

Een burgerlijke partij of een persoon die zich heeft gemeld als slachtoffer mag het dossier inzien. Hij mag elementen aanhalen in een burgerlijke rechtszaak. Ook niet-betrokken partijen (zoals de fiscus) mogen een kopie of een afschrift vragen. (T)

Door Hans Brockmans