Over en uit voor consument in VS

De VS kunnen alleen maar krachtig uit de recessie ontsnappen als de gezinnen zich nog dieper in de schulden steken. Die lijken dat niet van plan. Doen ze dat toch, dan is de volgende financiële crisis niet ver weg.

De jaren voor de wereldwijde crisis waren de Amerikaanse gezinnen dé groeimotor van de Amerikaanse economie en zelfs van de wereldeconomie. Die consumptiedrift ging echter ten koste van steeds beperktere spaarinspanningen en een spectaculaire stijging van de gezinsschulden. Die weinig voorzichtige houding van de Amerikaanse gezinnen werd onder meer mogelijk gemaakt door de bijzonder gunstige financieringsvoorwaarden, de sterke stijging van de gezinsvermogens en een almaar toenemend vertrouwen.

De financiële crisis en de vastgoedcrisis hebben het gemiddeld vermogen van de gezinnen echter een klap gegeven van meer dan 20 procent. Om het evenwicht weer wat te herstellen, zullen de gezinnen hun schuldenberg moeten afbouwen. De spaarinspanningen werden al opgevoerd tot 5,7 procent van het beschikbaar inkomen in april (van 0 procent een jaar eerder). De uitstaande schuld daalde hierdoor al met 2,9 procent. De spaarinspanningen moeten nog verder opgevoerd worden en – belangrijker – een tijd op een structureel hoger niveau worden getild. Uiteraard zal dat niet zonder gevolgen zijn voor de gezinsuitgaven. Zeker zodra de enorme budgettaire stimuli van het Obama-plan weer wegvallen en de gezinnen moeten terugvallen op hun arbeidsinkomen dat door de moeilijke situatie op de arbeidsmarkt zwaar onder druk staat.

De enige mogelijkheid om op korte termijn in de VS een krachtig herstel op gang te krijgen, schuilt niettemin in een terugkeer van de gezinnen naar het gedrag van voor deze crisis. Gezien de enorme overcapaciteit is het immers weinig waarschijnlijk dat de bedrijven de rol van groeimotor overnemen en tegen de achtergrond van de wereldwijde recessie mag ook van de uitvoersector niet te veel worden verwacht.

Voor een consumptiegedreven herstel moeten de gezinnen echter weer schulden aangaan en hun spaarinspanningen terugschroeven. Tegelijk moet de financiële sector ook bereid zijn om die schuldopbouw toe te staan. De Fed doet er alles aan om die kredietmotor weer aan te zwengelen. De magere inkomensvooruitzichten, het wegvallen van de illusie van oneindig stijgende huizenprijzen en de belangrijke kredietrisico’s suggereren echter dat een nieuwe expansie gebouwd op krediet niet meteen voor morgen is. Mocht dat toch zo zijn, is de volgende zware crisis gezien de huidige schuldenlast allicht niet echt veraf.