De balans: enkel de kiezer beslist over politieke herverkaveling

N-VA-voorzitter Bart De Wever droomt van een alliantie met de rechterflank van cd&v en Open Vld. Hij is van plan daar de komende maanden gesprekken over te voeren met mensen uit de twee partijen. Het resultaat van die uitspraak is vooral dat cd&v en Open Vld zich wat sterker profileren richting de verkiezingen van 2024. Een herverkaveling is niet uitgesloten, maar pas nadat de kiezer de kaarten heeft geschud.

40 procent. Dat is de score die een brede Vlaamse conservatieve volkspartij volgens N-VA-voorzitter Bart De Wever in de toekomst moet kunnen halen. Daarvoor lonkt hij naar de rechterflank van cd&v en Open Vld. Hij wil gesprekken voeren met geïnteresseerde christendemocraten en liberalen. Het is niet de eerste keer dat de Antwerpse burgemeester pleit voor een grote centrumrechtse Vlaamse partij. Regelmatig spiegelt hij de N-VA aan de Beierse Christlich-Soziale Union (CSU). Op goed negen maanden van de verkiezingen lijkt de oproep eerder een soort van electoraal Stratego, waarbij hij hoopt op overlopers richting de N-VA.

Open Vld en cd&v flirten met de 10 procentgrens en dus dreigen de verkiesbare plaatsen zeer duur te worden. In een meerderheid van de kieskringen zouden de partijen voor de federale Kamer maar één verkozene kunnen afvaardigen en voor het Vlaams Parlement twee. Kortom, wie niet hoger raakt dan de derde plaats op de lijst, zou eieren voor zijn geld kunnen kiezen en naar de N-VA kunnen overstappen. Een aankondiging van een paar parlementsleden die overlopen is in campagnetijden altijd een interessante communicatiestunt. Alleen rijst de vraag wat die rechterflank bij Open Vld en cd&v nog voorstelt.

Volksunie bis?

Eigenlijk zijn we nog ver verwijderd van een grote politieke herverkaveling waar Bart De Wever van droomt. Die komt ten vroegste na de verkiezingen van 2024. Alles zal afhangen van de manier waarop de kiezer de kaarten schudt. Als partijen als Open Vld en cd&v effectief verschrompelen, dan is het goed denkbaar dat er allianties, fusies of kartels tot stand komen of dat partijen imploderen. Het gebeurde rond de eeuwwisseling met de Volksunie. Dat cd&v een tijdlang een kartel vormde met de N-VA, was omdat de electorale slagkracht van de christendemocraten zwaar was aangetast. Ter linkerzijde komt na een verkiezingsnederlaag van de groene partijen steevast het spoor van een rood-groene alliantie op tafel. In Nederland stappen GroenLinks en de PvdA dit najaar met één lijst naar de kiezer.

Maar voor hetzelfde geld houden de vroegere staatsdragende partijen, die cd&v en Open Vld zijn, stand. Als ze een stuk beter doen dan in de peilingen en elk pakweg 12 procent halen, dan zal dat verkocht worden als een overwinning, en zal van een politieke herverkaveling geen sprake zijn.

Herwonnen assertiviteit 

De twee partijen lijken niet van plan om zich naar de electorale slachtbank te laten leiden. Waarnemend Open Vld-voorzitter Tom Ongena uitte de voorbije dagen kritiek op de gebrekkige arbeidsmobiliteit van Walen richting Vlaanderen. Toen Waals minister-president Elio Di Rupo (PS) deze week voorstelde asielzoekers de openstaande knelpuntberoepen te laten invullen, kwamen daar veel negatieve reacties op, ook uit Open Vld-hoek. “Moet Wallonië niet eerst inzetten op het activeren van 220.000 werkzoekenden in de eigen regio?” was de teneur. Zelfs premier Alexander De Croo (Open Vld) moeide zich ermee en verklaarde dat men eerst moet proberen mensen aan een baan te helpen “in die delen van het land waar er veel werkzoekenden zijn. Ik denk aan Wallonië.” Het moet zowat de eerste keer zijn dat De Croo als eerste minister zijn ergernis uit over de regionale verschillen op de arbeidsmarkt. Meestal houdt hij zich ver van die communautaire materies.

Maar dezer dagen vertoont vooral cd&v een herwonnen assertiviteit. Minister van Financiën Vincent Van Peteghem zag zijn fiscale hervorming stranden, maar is de vader van een nieuwe staatsbon die een ongezien succes kent. De politieacties tegen de onveiligheid, de overlast en het druggebruik rond het Zuidstation in Brussel kwamen er onder andere onder impuls van minister van Binnenlandse Zaken Annelies Verlinden. De cd&v-politica hanteert vaak wollige taal, maar nu wees ze wel expliciet richting de Brusselse regering, die uitblonk in afwezigheid. Ze stelde openlijk de vraag of het Brusselse niveau wel in staat is om zo’n problemen aan te pakken.

Ten slotte is er staatssecretaris voor Asiel en Migratie Nicole de Moor. Zij besliste dat alleenstaande mannen die in België asiel aanvragen, voorlopig geen opvangplek meer krijgen. De voorkeur gaat naar gezinnen met kinderen. Dat veroorzaakt spanningen in de Vivaldi-coalitie. Vicepremier Petra De Sutter (Groen) “vraagt met aandrang” dat De Moor haar instructie over alleenstaande mannelijke asielzoekers intrekt. Die laatste is niet van plan in te binden. Zal die hardere opstelling van de cd&v-excellenties genoeg zijn om de kiezer te overtuigen? Op zondagavond 9 juni 2024 weten we het.