De Amerikanen trekken dinsdag naar de stembussen voor de midterms, de tussentijdse Congresverkiezingen. De hoge inflatie en de daarmee gepaard gaande hoge energieprijzen behoren tot de belangrijkste thema’s. Alles wat u moet weten op een rij.
De verwachting is dat de Democraten minstens één huis in het Congres verliezen, en dat president Joe Biden in de komende twee jaar dus nog weinig van zijn plannen zal kunnen verwezenlijken.
Wat staat er op het spel?
De Amerikanen verkiezen alle 425 leden van het Huis van Afgevaardigden (telkens verkozen voor twee jaar), 35 van de 100 senatoren (14 in handen van de Democraten en 21 in handen van de Republikeinen, verkozen voor 6 jaar), 36 gouverneurs (verkozen voor 4 jaar) en tal van lokale vertegenwoordigers.
Daarnaast kunnen kiezers in 37 staten stemmen over meer dan 130 wetsvoorstellen op staatsniveau. Zo kunnen kiezers in 6 staten – een record volgens de website Ballotpedia – stemmen over abortusgerelateerde thema’s, kunnen ze in vijf staten stemmen over maatregelen voor de legalisering van marihuana voor recreatief gebruik en spreken kiezers in vijf staten zich uit over het verbieden van slavernij volgens de grondwet van de staat.
Wat zijn de verwachtingen?
Het is bijna zeker dat de Democraten hun meerderheid verliezen in het Huis van Afgevaardigden. Die is met 220 versus 212 (plus drie leegstaande zetels) vandaag al erg klein, en traditioneel verliest de partij van de zittende president zetels in het Huis bij de midterms.
In de Senaat, waar de verdeling vandaag 50-50 is (met de doorslaggevende stem van vicepresident Kamala Harris in het geval van een ex aequo), is alles nog mogelijk. Beslissend wordt het resultaat in enkele staten, waar het verschil in de peilingen erg klein is.
Lees verder onder de video
Een ‘landslide’ in het voordeel van de Republikeinen wordt het volgens politieke website FiveThirtyEight waarschijnlijk niet. Wanneer elke kandidaat die vooropstaat in de peilingen ook wint, halen de Republikeinen 51 Senaatszetels en 225 zetels in het Huis binnen.
Een ‘rode golf’ zoals in 2010 (toen de Republikeinse partij 60 Huiszitjes extra won) of in 2014 (toen de partij er 9 Senaatszetels bij kreeg) zou er niet inzitten.
Wat zijn de voornaamste thema’s?
Toch hebben de Republikeinen veel troeven in handen. Zo kunnen ze als oppositiepartij de verantwoordelijkheid voor de hoge inflatie en de daarmee gepaard gaande hoge energieprijzen – volgens peilingen de belangrijkste thema’s voor de Amerikanen deze verkiezingen – in de schoenen van de Biden-administratie schuiven en focussen ze in hun campagne graag op de stijgende criminaliteit en migratie.
De Democraten zetten tijdens de campagne dan weer sterk in op het recht op abortus na de annulatie van ‘Roe vs Wade’ door het Hooggerechtshof afgelopen zomer, en op het recht op vrije en eerlijke verkiezingen. Ook hameren ze erop dat de verkiezing geen referendum mag zijn voor de huidige administratie, maar wel een keuze tussen twee heel verschillende richtingen die het land kan inslaan.
Ook het thema van politiek geweld staat hoog op de agenda, na de aanval op Paul Pelosi, de echtgenoot van voorzitter van het Huis van Afgevaardigden Nancy Pelosi, op 4 november en met de aanval op het Capitool begin vorig jaar nog vers in het geheugen.
Daarbij komt ook dat heel wat ‘election deniers’ verkiesbaar zijn. Zij lijken wel vooral successen te boeken in diep Republikeinse staten of districten, terwijl het thema van verkiezingsfraude in andere staten tijdens de campagne wat achterwege werd gelaten om de meer gematigde Republikeinse kiezers niet af te schrikken.
Maandag raakte bekend dat Republikeinse functionarissen en kandidaten in zeker drie ‘swing states’ (kantel- of strijdstaten) rechtszaken hebben aangespannen om de geldigheid van duizenden stembiljetten te betwisten.
Wanneer wordt er gestemd?
Kiezers kunnen al weken vervroegd hun stem uitbrengen, ofwel per brief, ofwel in de stembureaus. Volgens NBC News hadden maandagnamiddag Belgische tijd al ruim 41,6 miljoen Amerikanen hun stem uitgebracht.
De eerste stembureaus gaan open om 12.00 uur Belgische tijd in verschillende oostelijke staten. In Hawaii en Alaska sluiten de stembussen het laatst, pas om 06.00 uur Belgische tijd. De eerste resultaten zijn dus voor woensdag Belgische tijd.
