Kernuitstap is meer waard dan begrotingsbonus

Wanneer een regering op zoek is naar middelen om een put van 25 miljard euro te delgen, dan zijn alle beetjes welkom. Toch zou het jammer zijn dat de federale regering, in ruil voor wat wisselgeld om de begroting tijdelijk te redden, een unieke kans laat schieten om eindelijk beweging te krijgen in de energiemarkt. De wet op de kernuitstap biedt die mogelijkheid.

De liberalisering in België is op papier wellicht een van de meest verregaande. Geen vaste prijzen meer, geen belemmeringen om elektriciteit te kunnen verkopen. In theorie leidt meer liberalisering tot lagere prijzen. Zeker wanneer je, gezegend met de hoogste importcapaciteit van Europa, ook nog eens centraal op het continent ligt.

De realiteit oogt anders. Vorige week viel de mededingingsautoriteit binnen bij Electrabel en SPE in een zoektocht naar bewijzen of de groothandelsprijzen kunstmatig hoog zijn gehouden. De tarieven voor de verbruikers behoren tot de hoogste van Europa. En de nieuwe concurrenten – die al maar mondjesmaat de markt betraden – blijven steken op lage marktaandelen. Ze zitten gevangen in de cirkel van ‘geen eigen productie, en dus geen grote of voldoende klanten om te investeren in eigen energiecentrales’.

Niemand kan Suez/Electrabel verwijten dat het zijn historische marktpositie met hand en tand verdedigt. Maar het is evenzeer het recht van een land om te waken over zijn energiebevoorrading. Daarbij moeten de regeringsonderhandelaars door de bluf heen durven te kijken. Suez is geen vragende partij om de kerncentrales stil te leggen, verre van. Indien Gérard Mestrallet ermee dreigt de centrales stil te leggen indien de voorwaarden hem niet bevallen, dan is er weinig wat de Belgische regering kan tegenhouden om het openhouden af te dwin-gen, desnoods met andere uitbaters.

Maar wellicht hoeven de zaken niet op de spits te worden gedreven. De oplossing ligt wellicht in het beperkt terugdraaien van de liberalisering, toch voor de productie. De formule van een ‘unieke aankoper’ biedt tal van mogelijkheden waarbij beide partijen aan hun trekken kunnen komen. Alle uit kernenergie opgewekte elektriciteit wordt dan opgekocht door een overheidsinstantie, die ze vervolgens doorverkoopt aan de geïnteresseerde marktpartijen.

Voor Electrabel biedt die oplossing het voordeel van een gegarandeerde inkomstenstroom, waarbij het wordt vergoed op basis van een kost-plussysteem. Bovendien vermijdt het de ontmantelingskosten, sociaal passief, en behoudt het de nucleaire knowhow die het nu al elders uitspeelt om nieuwe kerncentrales te bouwen. Terwijl de concurrenten tegen een concurrentiële prijs energie kunnen kopen, waardoor op termijn de prijzen toch in de richting van het Europese gemiddelde kunnen evolueren. Dat is meer waard dan nu snelle winsten genereren om de begroting te redden, en vervolgens Suez/Electrabel te verwijten dat de liberaliserig van de energiemarkt dode letter is gebleven.

Focus

Lege staatskas dwarsboomt kernuitstap, blz. 38

Door Luc Huysmans

De oplossing ligt wellicht in het beperkt terugdraaien van de liberalisering, toch voor de productie.