Herstellende ekonomie. Go east, young man

De Delcredere heeft Bulgarije zopas een kategorie hoger geplaatst. “Ga zaken doen, ” geeft topman Willy Boes als advies mee. Getuigenissen van op het terrein van grote bedrijven als Atea, Amylum en Interbrew, en van vele kleintjes.

Momenteel bezoeken acht bedrijven Bulgarije via een ekonomische missie georganizeerd door de Belgisch-Luxemburgse Kamer van Koophandel voor Bulgarije. “Het is het moment om in Bulgarije te beginnen, ” zegt voorzitter Achille Verly, die al meer dan dertig jaar aktief is in Oost-Europa, lange tijd als export manager voor Philips Components en sinds ’91 met zijn eigen tradingfirma Itrac.

Op de missie van de Kamer zijn naast Atea vooral relatief onbekende bedrijven mee : Probel Consult, Cepi-Co (zie kader Zuiver water), Total Consulting Services, Fischbein, MPG, Bureau Depelsenaire en Itrac.

“Polen, Tsjechië en Hongarije zijn platgelopen, ” vervolgt Verly. “Het is nu hoog tijd om Bulgarije aan te pakken voor we daar ook tweede komen. Het probleem van Bulgarije was de onstabiele politieke situatie. De politici hebben nu echter een regering van technokraten lang genoeg aan de macht gelaten om een reeks onpopulaire, maar noodzakelijke maatregelen te laten nemen. “

Sinds de verkiezingen van december vorig jaar zijn de ex-kommunisten weer aan de macht. Dank zij dure beloften verwierven ze de meerderheid. Maar inmiddels taant de populariteit van de ex-kommunisten alweer, want de beloften kunnen niet waargemaakt worden. De politieke stabiliteit is zeker nog geen feit.

Maar op ekonomisch vlak zijn er lichtpunten. De vorige regering van technokraten heeft twee belangrijke stappen gezet. Ten eerste werd met de Club van Parijs en de Club van Londen een schuldherschikking bereikt. Het strikte begrotingsbeleid dat daarvoor nodig is, wordt nu ook voortgezet. En ten tweede hebben de technokraten eindelijk de privatizering in gang geschoten. Het Agentschap voor Privatizering sloot in ’93 slechts 63 kontrakten, in ’94 reeds 171 en voor ’95 is op dit moment het honderdtal al overschreden. Eind dit jaar is ook een massaprivatizering naar Tsjechisch model (met coupons) gepland.

Na een spectaculaire val van de nationale munt, de lev, in 1994 is die nu al een tijd stabiel. Ook al spreken sommige voorspellingen van een nieuwe val. De inflatie is teruggebracht op een naar Oosteuropese normen aanvaardbare basis. En in ’95 zou er voor het eerst opnieuw sprake zijn van ekonomische groei.

Die positieve evolutie heeft de Delcredere ertoe aangezet om Bulgarije te bevorderen naar de kategorie 4.2. Dat is nog niet echt goed, maar het betekent wel dat voor kontrakten met Bulgarije de Delcredere niet langer met staatsgelden (een omslachtige metode), maar met eigen middelen werkt. Voor kontrakten op korte termijn, traders-kontrakten, geldt dit voor alle produkten. Voor investeringsgoederen moet er een belangrijk gedeelte Belgisch zijn.

Deze kategorieverhoging is erg belangrijk. “Vorig jaar wou ik een missie organizeren, maar er waren slechts twee kandidaten, ” zegt Achille Verly. “Zonder Delcredere doet men geen zaken. “

Daarin kan nu verandering komen. Willy Boes, direkteur-generaal van de Delcredere, spoorde de ondernemers op een recent seminarie van de Belgische Dienst voor Buitenlandse Handel dan ook fors aan : “Go and do business, ” zei hij kort en krachtig.

Dat is nodig, want in ’94 had de Bleu (België en Luxemburg) een negatieve handelsbalans met Bulgarije. De Bleu-uitvoer bedroeg twee miljard frank en de invoer 2,8 miljard frank. Een negatief saldo van 800 miljoen frank dus. In de voorgaande jaren was er steeds een overschot.

Wat investeringen betreft, doet België het wel vrij goed. Sinds het begin van de hervormingen (eind ’89) tot eind ’94 werden er 3087 rechtstreekse buitenlandse investeringen in Bulgarije verricht, goed voor 13,5 miljard frank. België staat op een verdienstelijke vierde plaats. Het nam 52 deals voor zich, die een investering vertegenwoordigen van 1 miljard frank (zie grafiek).

De eerste Bulgaarse privatizering was voor rekening van een Belgisch bedrijf. Het Aalsterse Amylum nam op 12 mei ’93 voor 20 miljoen dollar, 81 % in een grote Bulgaarse zetmeelproducent. Dit jaar plaatste ook Interbrew zich in de top-tien met de overname van twee brouwerijen, één in januari (in Plovdiv) en één in mei (in de havenstad Burgas). Daarmee heeft het een marktaandeel van 14 % verworven. Interbrew heeft bovendien beloofd in de komende zeven jaar meer dan een miljard frank te investeren. “We gaan de lokale merken behouden, ” zegt Hans Couck, marketing and sales director van Interbrew in Bulgarije. “Dat is erg belangrijk. Danone heeft een enorme controverse uitgelokt omdat het joghurt, het nationale produkt van Bulgarije, gewoon als Danone-produkt verkocht. ” En laat Couck zich ontvallen : “Op lange termijn willen we ook Stella gaan brouwen in Bulgarije. “

Andere grote Belgische firma’s die al kontrakten hebben in Bulgarije zijn Atea (zie kader Hallo ? Hallo ?) en Banksys dat eind ’93 een kontrakt van 30 miljoen frank tekende met Borica, een nevenmaatschappij van de Bulgaarse Nationale Bank voor de installatie van een elektronisch betalingsnetwerk. Het netwerk is nu in testfaze.

Ook de konfektienijverheid laat zich niet onbetuigd. Het middelgrote Bijttebier-Bouckaert, het kleinere Juventas en minstens nog een of twee andere laten hun kledij in Bulgarije produceren. Juventas bijvoorbeeld heeft in een fabriek 250 kilometer van Sofia 125 mensen die voor haar kinder- en dameskledij van hoge kwaliteit maken.

“Er zijn meer Belgen in Bulgarije dan we denken, ” konkludeert Achille Verly. “Er zijn ginder veel kleine bedrijven aktief en die zijn tevreden, maar ze hangen dat niet aan de grote klok. Ze werken er op z’n Belgisch : doe wel en zie niet om. “

GUIDO MUELENAER

PARLEMENT IN SOFIA Politieke stabiliteit is er, maar blijft ze ook ?

ACHILLE VERLY “Er zijn in Bulgarije meer Belgen dan we denken. “