An Steegen (CTO Umicore): ‘De mentaliteit van “meisjes zorgen voor dingen en jongens maken dingen” moet er uit’

Trends zet een jaar lang elke week een vrouwelijke topmanager, wetenschapper, techondernemer of influencer in de schijnwerpers. De vijftig vrouwen staan in de eerste lijst van Inspiring Fifty Belgium. An Steegen heeft een dubbele missie. Als chief technology officer van Umicore tekent ze mee de toekomst van de materialen- en technologiegroep uit. Als topmanager wil ze de professionele toekomst van vrouwen een zet geven.

Of Umicore ook de komende decennia meesurft op de grote trends in de mobiliteit, hangt in belangrijke mate van An Steegen af. Voor ze in 2018 aan de slag ging bij Umicore, was de in Limburg geboren wereldburger eerst een decennium verantwoordelijk voor de ontwikkeling van chiptechnologie bij IBM in New York, vooraleer ruim zeven jaar procestechnologieontwikkeling te managen bij de Leuvense onderzoeksinstelling imec. Bij Umicore stuurt Steegen innovatie, maar wil ze ook een rolmodel zijn voor meisjes en jonge vrouwen die een carrière zonder gendergerelateerde obstakels ambiëren.

Wat was de impact van corona?

AN STEEGEN. “Maatschappelijke trends als schone mobiliteit, waarin wij actief zijn, zijn door corona versneld. Ook voor mezelf viel de coronaperiode mee. Al was het een grote aanpassing voor iemand die constant op de baan was om ineens van thuis te moeten werken. Dat blijkt dan toch efficiënt te zijn, al zullen fysieke ontmoetingen nodig blijven. Het wordt zoeken naar een balans, een hybride vorm van werken. Ik mag als moeder van een volwassen zoon niet klagen. Voor families met jonge kinderen is het uitdagender om de balans tussen werk en leven goed te krijgen. Ik hoop dat het er niet toe leidt dat we hervallen in de oude rolpatronen, waarin vrouwen meer de zorgfunctie hebben en hun werk op een lager pitje moeten zetten omdat ze voor de familie moeten zorgen. Ik hoop echt dat dát geen blijvend effect van corona zal zijn.”

U legt de vinger nadrukkelijk op de diversiteitswonde?

STEEGEN. “Umicore heeft 23 procent vrouwen in managementfuncties. Dat moet 35 procent zijn in 2030 en we streven naar pariteit. De aandacht voor diversiteit bij Umicore is er om verschillende redenen. Je kunt zo een veel grotere talentpool aanboren. Diversiteit helpt om creatief te zijn, en talent trekt talent aan. Een divers team weet ook beter hoe de maatschappij functioneert. Diverse leidinggevende teams zijn betere teams. Voor mij is het logisch dat diversiteit bijdraagt tot het succes van het bedrijf. Gaat het snel genoeg? Misschien, maar als alles goed ging, zaten we al aan pariteit. Vrouwen in leidinggevende functies bij Umicore hebben een initiatief gelanceerd, Focus on Women. Niet dat we een revolutie moeten starten, maar we moeten er wel voor zorgen dat we kritische massa hebben. Dat draagt bij tot het zelfvertrouwen van vrouwen.”

Wat zijn uw ervaringen?

STEEGEN. “De sectoren waarin ik heb gewerkt, worden vooral door mannen gedomineerd. Zeker toen ik startte, begin jaren 2000. Maar ik heb mijn mannetje kunnen staan en impact kunnen creëren op producten en technologieën. En dat was in tijden toen er nog geen quota waren voor vrouwen in leidinggevende functies. Ik ben er best trots op dat ik mij daar een weg heb gebaand.”

Bent u voor quota?

STEEGEN. “Dat de overheid bedrijven quota oplegt, is goed. Quota zijn hulpmiddelen die een bewustzijn creëren en stimuleren bij werkgevers en overheden. Die onbewuste vooroordelen moeten eruit. Quota helpen ook bij het zogenoemde hire like me-syndroom, het feit dat werkgevers de neiging hebben iemand aan te werven die hetzelfde denkt en doet als zij. Maar als de pijplijn niet voldoende aangevuld wordt met jonge vrouwen en meisjes, kun je alle quota ter wereld opleggen, maar ga je er niet geraken. De fundamentele oorzaken moeten ook worden aangepakt. Maar ook: zijn de bedrijven al verder geëvolueerd dan dat hire like me-syndroom? Voelen ze zich al comfortabel bij het aanwerven van vrouwen? Lang niet alle bedrijven staan daarin even ver.

“Uiteraard moeten vrouwen in de juiste omstandigheden worden gepromoveerd. De vrouw moet het aankunnen. Dat gaat over competenties, maar ook over zelfvertrouwen. Dat zelfvertrouwen heeft een vrouw nodig als ze een mannenwereld binnenstapt. Ze moet dat zitje aan de tafel claimen en zeggen dat ze kan bijdragen en zich niet laten intimideren. Er is nog werk aan de winkel om vrouwen dat zelfvertrouwen te geven.”

Waaraan ligt dat gebrek aan zelfvertrouwen?

STEEGEN. “Dat heeft onder meer met de privé-omgeving te maken. Veel vrouwen zetten een stapje terug als ze een gezin stichten. Ik heb in mijn loopbaan al veel vrouwen ontmoet die stopten met werken zodra ze kinderen kregen . Dat zou zo niet mogen zijn. Ik heb altijd een druk leven gehad, maar mijn gezin stond daar altijd voor 200 procent achter. Dat is de ruggengraat geweest van wat ik deed en het is superbelangrijk als je carrière wilt maken, of je nu man of vrouw bent. We leven in een geëmancipeerde maatschappij waarin ook binnen de familie de taken moeten worden verdeeld. Ik vind ook dat vrouwen zich niet schuldig hoeven voelen als ze van huis zijn. Als vrouw moet je niet elke minuut van de dag bij je familie zijn. Het komt erop aan dat de tijd die je met je familie doorbrengt, kwaliteitstijd is.

“Maar ook het onderwijs kan helpen. Scholen moeten meisjes leren dat ze alles aankunnen. Daar zit een talenttrechter die maakt dat er nog altijd te weinig meisjes en jonge vrouwen in de STEM-richtingen ( science, technology, engineering en mathematics, nvdr) terechtkomen. Zij hebben die extra push nodig. De mentaliteit van ‘meisjes zorgen voor dingen en jongens maken dingen’ moet er helemaal uit. We moeten meisjes en jonge vrouwen heel vroeg duidelijk maken dat technologie en innovatie cruciaal zijn om de maatschappij vooruit te helpen en dat het enorm boeiend is daar deel van uit te maken. Exposure van jongeren aan het bedrijf helpt. Wij hebben programma’s lopen in scholen met STEM-richtingen. Leerlingen bezoeken ons bedrijf of lopen hier stage, zodat ze het DNA van het bedrijf vroeg genoeg oppikken en besmet worden met de microbe van duurzame technologie.”

Had u last van het glazen plafond?

STEEGEN. “Neen. Voor zover ik weet toch. Ik heb het geluk gehad altijd omringd te zijn geweest door mensen die mij enorm hebben gesteund. Ik heb nooit last gehad van dat hire like me-syndroom of van het feit dat mannen zich niet comfortabel voelden om met een vrouw samen te werken. Allicht heb ik het ook afgedwongen. Dat heet dan zelfvertrouwen.”

Umicore had een geweldig statement kunnen maken door te kiezen voor een vrouwelijke CEO, in plaats van de Duitser Mathias Miedreich.

STEEGEN. “Oei ( lacht). Dat moet je opnemen met de raad van bestuur. Het allerbelangrijkste is zorgen dat die batterij-hogesnelheidstrein voor Umicore verder versnelt en dat we die trein kunnen blijven besturen. Umicore heeft daarvoor de beste machinist nodig. Dat zat zonder twijfel in het hoofd van de raad van bestuur.”

Bent u nu zelf een rolmodel?

STEEGEN. “Door mijn carrière heb ik gezien dat het helpt als vrouwen kunnen opkijken naar rolmodellen. Ze kunnen zich scharen achter die voorbeelden, en zo creëer je als vrouwen onder elkaar voldoende kritische massa. Als ik kan helpen door een voorbeeld te zijn, graag. Dat is dan weer een stap dichter bij die pariteit.”

Umicore wil klimaatneutraal werken tegen 2035. Ook daar moet u mee voor zorgen.

STEEGEN. “Onze duurzaamheidsstrategie is heel ambitieus. En dat terwijl we al worden erkend als een van de meest duurzame bedrijven ter wereld. We zijn een trendsetter, bijvoorbeeld in het aankopen van duurzaam kobalt. We zijn natuurlijk vrij divers. We zijn heel actief in schone technologieën. Zo produceren we materialen voor herlaadbare batterijen, autokatalysatoren, maar evengoed brandstofcellen en fotovoltaïsche cellen voor ruimtevaart. Daarnaast recycleren we ook edelmetalen. Dat zijn zware metallurgische processen die vooral in België gebeuren.”

Is België het vuile ventje van Umicore?

STEEGEN. “Dat zou ik zo niet stellen. De hele groep focust op duurzaamheid. In onze metallurgische fabrieken werken we voortdurend aan de reductie van emissies. We kennen onze doelstellingen en hebben een plan klaar om daar te geraken. Zo werken we altijd. Wij zijn het gewend voor grote technische uitdagingen te staan.”

Umicore worstelt met de loodpollutie in de woonwijk nabij de recyclagefabriek in Hoboken. Krijgt u ook dat dossier op uw bord?

STEEGEN. “Als het over technologie gaat, zitten mijn team en ik er altijd wel ergens tussen. We hebben al veel van onze emissies sterk gereduceerd, maar blijven er natuurlijk voort aan werken, onder meer via artificiële intelligentie. Zo kunnen we bijvoorbeeld op basis van data over de productie en de weersomstandigheden proactief reageren.”

Om één aspect van uw business uit te lichten: Umicore is de wereldleider in batterijmaterialen voor elektrische voertuigen, en gebruikt daarvoor de zogenoemde nikkel-mangaan-kobalt (NMC)-technologie. Daarover rezen vragen en twijfels toen Volkswagen aankondigde te mikken op batterijen op basis van een andere technologie, LFP (lithium-ijzer-fosfaat).

STEEGEN. “Uiteindelijk zullen meerdere batterijplatformen naast elkaar bestaan, afhankelijk van het type wagen en de noden van de consument. De keuze van de consument zal afhangen van een afweging tussen de kosten en de prestatie, hoever je met één laadbeurt kunt rijden. Een van de voornaamste uitdagingen voor LFP is het bereik. Vandaar dat een LFP-batterij een oplossing kan zijn voor een instapsegment, stadswagens die korte afstanden rijden. Maar de consument die echt de overstap wil maken naar een elektrische wagen, verwacht dat die hetzelfde kan bieden als een wagen met een verbrandingsmotor: hetzelfde bereik, dezelfde kosten en een snelle laadbeurt. Dan zal een NMC-batterij een betere match zijn. Umicore kan daarin een heel breed portfolio aanbieden.

“De ultieme doelstelling zullen de zogenoemde solid state-batterijen zijn. Dat is de volgende generatie batterijen, die veiliger en veel performanter is. Daarin zijn we helemaal mee” (Umicore investeerde onlangs in Solid Power, een specialist in solid state-batterijen, nvdr).