Word wegwijs in de wirwar

Wie in een ander land van de Europese Unie gaat werken, heeft veel vragen over pensioenrechten, kinderbijslag en zo meer. Een brochure van de Europese Commissie helpt.

Op een dag vraagt je baas of je niet in het buitenland wil gaan werken. Het komt je carrière ten goede, het financiële pakket oogt aantrekkelijk en het is een leerrijke ervaring.

Bovendien wacht die buitenkans in een andere lidstaat van de Europese Unie, da’s dus niet eens zo ver. Je besluit de sprong in het onbekende te wagen, maar stuit op vele vragen, die meestal pas worden opgelost als de verhuiswagen al vertrokken is.

Grote bedrijven hebben vaak wel een speciale dienst die werknemers begeleidt in het buitenland, maar door de voortdurend veranderende regelgeving is het ook daar wel eens koffiedik kijken. Wie vragen heeft over de toepassing van de sociale zekerheid binnen de EU maar ook in IJsland, Noorwegen en Liechtenstein, kan ondertussen een nieuwe gratis brochure (voorlopig enkel in het Engels, Frans en Duits) ophalen bij de informatiebureaus van de Europese Commissie. Je vindt er onder andere informatie over de betaling van sociale bijdragen, de verrekening van ziekenhuiskosten, kinderbijslag en pensioenrechten.

Geen harmonie.

De Europese regels gelden voor alle onderdelen van de sociale zekerheid in de lidstaten, maar niet voor de brugpensioenen of de sociale en medische financiële bijstand. Die zijn meestal afhankelijk van de vermogenstoestand van de betrokkene. Europa komt evenmin tussenbeide in de fiscale aspecten van de sociale zekerheid en heeft ook niet de intentie de stelsels te harmoniseren. In elke lidstaat beantwoordt elk systeem aan specifieke behoeften. De lidstaten mogen bepalen wie er verzekerd is in hun stelsel, welke rechten hieruit voortvloeien en hoe hoog de bijdragen zijn.

Het algemene principe is dat iemand die tijdelijk in een andere lidstaat verblijft, dezelfde rechten heeft als iemand die er heel zijn leven woont en werkt. Om te voorkomen dat je tweemaal of helemaal niet van de sociale regelingen geniet, bepalen de Europese regels welk nationaal stelsel op jouw situatie van toepassing is. Ze zorgen er ook voor dat de verworven rechten met betrekking tot de wachttijden voor uitkeringen meetellen in andere lidstaten. Als je bijvoorbeeld zeven jaar in België hebt gewerkt en twee jaar in Spanje, waar je vijf jaar moet zijn verzekerd alvorens een invaliditeitsuitkering te kunnen krijgen, dan worden de Belgische jaren bij de Spaanse geteld.

Sociale bijdragen.

Alvorens je een job in het buitenland aanvaardt, kan je best nagaan hoe de regels van de sociale zekerheid daar in elkaar zitten. Je betaalt namelijk de bijdragen van het land waar je werkt. Deze regeling gaat in zodra je daar tewerkgesteld wordt, zelfs als je pas zes maanden later verhuist. Dat geldt niet wanneer je slechts voor zeer korte tijd naar het buitenland gaat, bijvoorbeeld om machines te plaatsen of een collega voor korte tijd te vervangen. Deze periode mag niet langer zijn dan twaalf maanden, maar kan bij uitzondering verlengd worden tot 24 maanden. In deze gevallen blijf je onderworpen aan het stelsel van het land waaruit je vertrokken bent.

De lidstaten mogen werkkrachten uit andere EU-landen niet discrimineren, ook niet onrechtstreeks. Want hoewel op het eerste gezicht dezelfde regels gelden, zijn wachttijden gebaseerd op verblijf in het land altijd nadelig voor de buitenlanders.

De algemene richtlijnen worden in de brochure uitgelegd. Zo gelden voor het vervangend inkomen in geval van ziekte de bepalingen van het land waar je verzekerd bent. Voor de medische behandeling en terugbetaling van kosten is de regeling van het land waar je verblijft van toepassing, ook wanneer je op reis bent. In dat laatste geval komt enkel dringende medische verzorging in aanmerking en zorg je ervoor dat je een formulier E111 bij je hebt dat door het ziekenfonds wordt afgeleverd.

Kinderbijslag.

Woont je familie in het land waar je werkt, dan krijg je ook de kinderbijslag van dat land. Dat is belangrijk, want de verschillen binnen Europa zijn groot. Zo krijg je in Groot-Brittannië nog geen 5000 frank per maand voor twee tieners, wat op zichzelf logisch is, omdat je daar ook veel minder sociale bijdragen betaalt. Wanneer je familie niet verblijft in het land waar je werkt, dan past Europa de regel van de hoogste uitkering toe. Je kan best vooraf inlichtingen vragen alvorens je familie voor het kindergeld in België achter te laten en zelf vanwege de sociale bijdragen in Groot-Brittannië te gaan werken.

Pensioen.

In alle lidstaten waar je minstens een jaar bijdragen hebt betaald, worden pensioenrechten opgebouwd die tot een uitkering leiden eens de pensioenleeftijd in die lidstaat bereikt is. De hoogte van deze uitkeringen hangt af van de individuele nationale regelingen en wordt berekend op basis van het aantal jaren dat bijdragen werden betaald. Het pensioen wordt uitgekeerd in het land waar je uiteindelijk woont.

Werkloos.

Werklozen mogen in een andere lidstaat werk zoeken als ze al minstens vier weken werkloos zijn. Binnen de zeven dagen moeten ze zich registreren bij de werkloosheidsorganisatie in die lidstaat. Tot drie maanden daarna kunnen ze hun uitkering behouden. Vind je binnen de drie maanden geen job in het buitenland, dan kun je in je thuisland opnieuw worden ingeschreven en de uitkering voortzetten. Het is erg belangrijk om alle termijnen en verplichtingen precies na te leven.

Als niet alles verloopt zoals het moet, klaag dan eerst bij de bevoegde instanties en indien nodig bij de rechtbank.

huib crauwels