Wij willen de grootste zijn

Veel surfers beginnen hun tocht op het internet via een instapsite zoals MSN.be of Yahoo.com. De portaalsite die de komende jaren een groot publiek kan aantrekken, is verzekerd van een flinke hap uit de reclamekoek. In de strijd om de surfer zullen dan ook heel wat doden vallen.

“Op de Belgische markt is er plaats voor drie lokale portaalsites. Wij willen een van die drie zijn.” Zo tekent manager Peter Van den Steen de ambities van Clickx.be, dat zich begin september als portaalsite op het net ontvouwde. De initiatiefnemer, de Vlaamse Uitgeversmaatschappij ( VUM), vooral bekend om krantentitels als De Standaard, Het Nieuwsblad en Het Volk, legt maar liefst 250 miljoen frank op tafel om dat waar te maken.

Het internet raakt stilaan ook in ons land voldoende ingeburgerd om de verwachting te rechtvaardigen dat er straks – in 2001 of 2002, zo is de stemming – serieuze reclamebudgetten naartoe zullen stromen. Dan worden eyeballs omgezet in harde deviezen: wie de meeste surfersogen op zijn site weet te vestigen, zal ook het grootste stuk van de reclametaart eten. Portaalsites lijken daarbij goed geplaatst, omdat vele internauten ze als vertrekpunt van hun surftochten kiezen – precies daarom heten ze ‘portalen’. Ze leiden immers met één muisklik naar het recentste nieuws, de beurskoersen, weerberichten, sportuitslagen, een zoekmotor, maar ook diensten als chat, SMS-berichten ( short message service naar gsm’s) en e-mail, én een resem virtuele winkels.

Waar het nu op aankomt, is: marktaandeel pakken. Dat leert het Amerikaanse voorbeeld. De drie grote portalen Yahoo!, AOL (America Online) en MSN ( Microsoft) hadden in september 1999 samen 15% van het totale aantal bezochte pagina’s (‘pageviews’) op het hele internet, en tegen 2003 zou dit aandeel zich volgens het gereputeerde onderzoeksbureau Forrester Research stabiliseren rond 20%. Door hun hoge bezoekersaantallen zouden ze met zijn drieën 40% van het totale reclamebudget op het internet opslorpen. Er staat dus veel op het spel.

In België mogen we een miniversie verwachten van de grote oorlog die de portaalsites in Amerika hebben uitgevochten. Wie op dit moment bij ons de grootste is, valt bij gebrek aan eenduidige methode om de ‘trafiek’ te meten, niet met zekerheid te zeggen. De recentste onafhankelijke cijfers dateren van april – in internettermen niet een half jaar maar een halve eeuwigheid geleden. Het Gentse onderzoeksbureau InSites vroeg toen aan meer dan 10.000 respondenten welke Belgische websites ze de voorbije twee weken hadden bezocht (zie grafiek: Top-10 Belgische sites). Tim Duhamel, gedelegeerd bestuurder van InSites: ” Belgium AdValvas werd het vaakst genoemd. Ten opzichte van hun score – die de referentiewaarde 100 kreeg – haalde Belcast (van Belgacom) toen 62. Skynet, dat inmiddels in de plaats van Belcast is gekomen, zal ook vandaag ongetwijfeld al een beduidend hogere score halen, mede doordat ook de ‘gratis internet’-abonnees van Belgacom.net de Skynet-site als startpagina meekrijgen.” Bij Skynet zelf stelt Philippe Lemmens dat zijn site momenteel Belgiës grootste is, met 23 miljoen pageviews per maand en 490.000 ‘unieke bezoekers’ op de startpagina. Surfers die een site verschillende malen binnen één internetsessie bezoeken, worden daarbij als één bezoeker gerekend.

Bij MSN.be wordt geclaimd dat de website een half miljoen unieke bezoekers per maand haalt. Grote troeven daar zijn de gratis e-maildienst Hotmail, SMS en nu ook instant messaging (berichten naar vrienden en kennissen die op hetzelfde moment on line zijn).

Bij de internetreclameregies

gaat men voor Skynet uit van 126.530 pageviews per dag, voor MSN 118.000, AdValvas 79.570 en Planet Internet 69.000. Maar: iedereen is het erover eens dat in het telwerk uiteenlopende methodes en technieken worden gehanteerd. Pas wanneer het CIM ( Centrum voor Informatie over de Media) later dit jaar met zijn Webmetrie voor de pinnen komt, zal er meer duidelijkheid – of tenminste: vergelijkbaarheid – zijn inzake het bereik van de sites.

In de strijd om de oogballen van de surfers lijken Skynet, AdValvas en Planet Internet (van telecombedrijf KPN) als ‘lokale’ spelers een sterke startpositie te hebben, met als belangrijkste challengers MSN, Yucom (joint venture van BBL en BT), Wanadoo ( France Télécom), en nu dus ook Clickx. Ook Roularta Media Group (uitgever van onder meer Trends en Knack) toonde in het voorjaar ‘portal’-ambities met Easy.be maar dat initiatief blijkt nu in hoofdzaak uitgebouwd te worden rond ‘zoekertjes’ (genre Streekkrant) en minder als een ‘general interest’ portaalsite.

De uitdagingen waar de portaalspelers in België voor staan, zijn ruwweg onder vier noemers te vatten.

Rentabiliteit.

Wat hun resultaten betreft wordt ‘hardzwijgen’ door de meeste portaalspelers beoefend als een Olympische discipline. De cijfers van Skynet zitten verscholen in die van Belgacom, die van Belgium AdValvas zitten in AdValvas Group. Bij Planet Internet wil Alexander Van de Rostyne ook niet over cijfers praten, maar de jaarrekening neergelegd bij de Nationale Bank toont voor 1999 op een omzet van 133,6 miljoen frank een nettoverlies van 360 miljoen – wat het over te dragen verlies op 660 miljoen brengt.

De communicatiekosten die surfers betalen, komen natuurlijk wel op de rekening van Belgacom en – via de interconnectietarieven – op die van de internetproviders terecht. Maar daar genieten alleen de portaalsites van internetproviders van.

De reclame als financieringsbron levert voorlopig niemand veel op, al breidt sponsoring wel enigszins uit. Volgens cijfers van het Internet Advertising Bureau werd in 1998 voor 83 miljoen frank besteed aan online reclame op Belgische sites (banners, buttons, sponsoring,…); in 1999 was dat 194 miljoen, dit jaar wordt op 450 miljoen gerekend. Ter vergelijking: de totale reclamebestedingen in de media in België liepen vorig jaar op tot 67,4 miljard frank.

De inkomsten uit e-commerce zijn eveneens nog zeer beperkt. E-commerce stelt in België immers niet veel voor. Marketing en content manager Bart Becks van Skynet: “We wachten op de ‘brands’ zoals Fnac op internet.” Ook Yucom, dat een jaar geleden van wal stak en via aandeelhouder BBL beschikt over het e-pay-systeem – dat naar men hoopte het on-lineshoppen zou bevorderen – ziet nog niet veel transactie-inkomsten binnenkomen uit YuShop, waarin 29 (straks vijftig) winkels virtueel vertoeven. Thierry Janssen, algemeen directeur van Yucom: “De mensen springen er niet op. Het publiek moet nog worden opgevoed. BBL heeft nu wel een paar duizend klanten voor zijn e-accounts. Uiteindelijk hopen we inkomsten te halen uit transacties. Maar er is nog een lange weg te gaan.”

Inhoud.

Belgische portaalsites hebben meestal een probleem met de inhoud. De gegevens en informatie die in België elektronisch beschikbaar zijn, blijven zeer beperkt. Het nieuws van Belga volstaat niet (over de blokkades door de vrachtwagenchauffeurs was er vorige week bijvoorbeeld weinig concrete informatie). En de portalen investeren nauwelijks in dure eigen ‘content’. AdValvas haalt zijn portaalstatus vooral uit zijn Belgische webindex en uit inhoud die de bezoekers zelf (gratis dus) aandragen: de zoekertjes ( bargains) zijn erg populair, naast de telefoongidsen ( white pages, yellow pages) enzovoort. Skynet is in hoofdzaak een verdeler van inhoud die elders wordt ingekocht. Alleen Planet Internet hecht veel belang aan eigen werk: er is een ploeg van zowat veertig redacteurs in dienst. En het mag gezegd: Planet Internet voelt inderdaad als een creatief uitgeversproduct aan, wat van zijn grootste concurrenten niet gezegd kan worden.

Trouw.

Bezoekers surfen vaak niet verder dan de eerste pagina. De ‘uitval’, zoals dat verschijnsel heet, bedraagt naar verluidt gemiddeld 30%. Voor Skynet.be, de standaardhomepage van de abonnees van de Belgacom-dochter, ligt dat cijfer zelfs nog hoger. Een mogelijke oplossing zijn de getrouwheidspunten. Skynet gaat zich aansluiten bij een gezamenlijk initiatief van Shell, Fortis en GB.

Applicaties.

Grote portalen zoals AOL (65,5 miljoen gebruikers), MSN (18 miljoen gebruikers) of Yahoo! ontwikkelen zeer geavanceerde toepassingen, zoals instant messaging. Belgische portalen beschikken daartoe niet over de nodige middelen, zelfs de rijkste – zoals Skynet van Belgacom – niet. Ze krijgen op dit terrein zware concurrentie van deep pockets zoals Microsoft Network (MSN).

Het besluit kan alleen maar luiden dat de Belgische portaalsites het niet gemakkelijk (zullen) hebben.

Volgende week belicht Trends de strategieën van MSN, Yucom en Clickx.

roeland byl, bruno leijnse, robert van apeldoorn, raf pauwels