Wie heeft wie verraden ?

Het Russische leger is niet meer het “Rode sovjetleger” van weleer. Verklaart dit waarom het zoveel problemen ondervindt om een “opstandige provincie” tot de orde te roepen ?

Er zijn zo van die gewapende conflicten die mettertijd deel gaan uitmaken van het dagelijks aanbod aan gruwelbeelden in de nieuwsuitzendingen. Libanon was jarenlang een van die aanslepende interne oorlogen, de deelstaten van het gewezen Joegoslavië schijnen zich nu toch zij het met de grootste moeite van de Balkan-burgeroorlog te kunnen losweken. Tsjetsjenië daarentegen blijft nog bijna elke dag het nieuws halen met de confrontatie tussen een nationaal leger dat zich in een complete militaire, administratieve en politieke chaos bevindt enerzijds, en een hardnekkige groep fanatieke onafhankelijkheidsstrijders anderzijds. Aan het steeds maar wisselende front hebben de Russen helemaal geen overzicht meer van de toestand van hun manschappen. Ouders die naar hun zonen informeren, krijgen van kolonel Kosov alleen te horen dat hij er geen benul van heeft of ze nog leven, gesneuveld zijn of in handen vielen van de rebellen. Al wat hij de bezorgde ouders kan meegeven, is een “laten we het beste hopen”.

Dat is een van de treffende beelden die getoond worden in de documentaire die Clive Gordon voor het Britse Channel 4 draaide en die in 1995 in zijn categorie de Prix Italia kreeg. De reportage die op 24 maart door de openbare omroep wordt uitgezonden in het raam van de serie De Keuze van De Keyser biedt een “rauwe visualisering van de Russisch-Tsjetsjeense guerrilla-oorlog”. Wat vroeger de hoofdstad Grozny was, is nu nog een grote puinhoop. De Tsjetsjenen hebben het over een Russische genocide, de Russische militairen en de Russisch-gezinde Tsjetsjenen doen geen enkele moeite om die bewering te ontkrachten. Ze voeren constant wraakacties uit tegen de bevolking, ouwetjes en kinderen incluis, ze passen de tactiek van de verschroeide aarde toe (een beproefd strategie-element dat nog uit de Tweede Wereldoorlog dateert) en ze verwoesten de huizen met handgranaten. Rusland tuk op de vermoede bodemrijkdommen van het gebied wil Tsjetsjenië koste wat kost opnieuw in het gareel krijgen. Maar hoe dat moet gebeuren als zelfs de president niet altijd weet wat de precieze toestand is is een groot vraagteken. De Tsjetsjenen, zo blijkt uit de reportage, zullen pas ophouden als ze door Moskou erkend worden als natie. “Geen humanitaire hulp, wapens willen we,” is hun slogan. Beelden van de zoveelste vuile oorlog…

RUDI MACKINTOSH

TV2, zondag 24 maart, 19.50 uur.

Tsjetsjenië De Keuze van De Keyser biedt op 24 maart een rauwe visualisering van de Russisch-Tsjetsjeense guerrilla-oorlog.