Welkom in de wereld van de oplichters (ook op internet wachten ze u op)

Thierry Debels onthult alledaags bedrog. Wie durft nog bouwgrond te kopen, aandelen te bestellen of gewoonweg het internet op na het lezen van deze ‘Encyclopedie van fraude, zwendel en bedrog’?

T oen een journaliste van Bizz Magazine thuis aan het surfen was op het internet, klonk er plots een stem op de pc: “Deze oproep gaat u 24 euro en 79 cent kosten, btw inbegrepen. Gelieve meteen in te haken als u deze communicatie niet wenst.” In paniek sloot de redactrice haar computer af, maar het kwaad was geschied. Op de factuur van Belgacom prijkte een oproep naar een 0905/0909-nummer. Wellicht had ze een pop-up weggeklikt die een dialer heeft geïnstalleerd. Zo’n dialer laat de modem inbellen op een ander, duur nummer.

Ook voor de oplettende doorsneeburger is de lectuur van Encyclopedie van fraude, zwendel en bedrog vaak ronduit griezelig. Het nieuwe boek van financieel journalist Thierry Debels focust immers lang niet alleen op complexe ver-van-mijn-bedfraude, maar gaat ook uitvoerig in op huis-, tuin- en keukenbedrog. Dat gebeurt zelfs letterlijk. Debels ontkurkt onder meer een top vijf van de meest pertinente onzin over wijn, waarbij hij de hulp inroept van reclameman en wijnliefhebber Bruno Vanspauwen. Met uiteraard op nummer één de uitentreuren misbruikte uitspraak: “De wijn zal beter worden door hem nog enkele jaren te laten liggen.” Vanspauwen voegt er nog een pittig advies aan toe: boven zo’n 20 tot 25 euro per fles is er geen verband meer tussen kwaliteit en prijs.

Met dergelijke uitstappen naar de alledaagse, herkenbare wereld onderscheidt Debels zich ook van andere boeken die fraude belichten. Debels heeft ook wel oog voor ingewikkelde en grootschalige zwendel, maar hij gaat die zelden zoeken in de wereld waar alleen misdaad regeert of waarover alleen de haute finance kan meespreken. Meestal heeft hij het over fraude waar ook u en ik het slachtoffer van kunnen zijn. De heldere uitleg en de reële voorbeelden brengen het boek nog dichter bij de eigen leefwereld. Debels durft trouwens ook namen noemen, zowel van daders als slachtoffers.

Ook de klassieke oplichterspraktijken passeren de revue. De ponzischema’s, piramidespelen en verkoop van waardeloos of onbestaand vastgoed blijken trouwens nog altijd de essentie van vele hedendaagse trucs. Nu en dan wil Debels zijn lezers gewoon aanporren, even wakker schudden. Soms volstaat het immers nuchter na te denken over een aanbod. Het helaas wat korte hoofdstuk over opleidingen en coaching is zo’n oogopener. In het beste geval is zo’n cursus waarin we lekker samen over hete kolen lopen of ons gewoon inbeelden een dinosauriër te zijn, dure flauwekul. Soms zijn zulke cursussen evenwel dramatisch voor deelnemers. Je bent, bijvoorbeeld, geen slechte afdelingschef als je geen duosprong durft te maken uit een vliegtuig. Maar hoe houd je je overeind in het bedrijf als alle anderen de sprong wel maakten?

Thierry Debels, Encyclopedie van fraude, zwendel en bedrog. Van Halewyck, 327 blz., 19,50 euro.

Luc De Decker