We mogen weer naar huis

“Mijnheer Verhaegen is er vandaag niet, hij werkt thuis. Maar u kan hem op zijn mobiele bellen. Heeft u dat nummer?”

Deze mededeling is de voorbije jaren toegevoegd aan de voorraad standaardzinnen van de telefoniste. Steeds meer werknemers werken thuis. In moderne kantoren hebben werknemers vaak geen vaste plek meer, met een eigen bureau en vakantiefoto’s aan de muur, maar een rijdend kastje met de foto’s van de kinderen in de la.

Verschuivingen.

De werkcultuur verschuift van aanwezigheid naar bereikbaarheid. Het geeft niet waar de heer Verhaegen uithangt, als hij maar een spoor achterlaat. Deze trend zal zich in alle sterkte doorzetten, want de moderne informatie- en communicatietechnologie maakt het technisch steeds beter mogelijk en zowel de werkgever als de werknemer hebben er baat bij.

Thuiswerken past ook perfect bij een andere cultuurverschuiving, de evolutie naar prestatiebeloning, waarbij de werknemer niet meer wordt beloond voor het aantal gewerkte uren maar voor zijn prestaties.

Er zijn beginners die een dag per week thuiswerken en er zijn pros die volledig telewerken vanuit hun tuinhuisje. Het echte telewerken schuilt nu nog in de periferie, maar zal toenemen. Internet, e-mail en mobiele telefoon maken de werkplek steeds minder relevant. Steeds meer mensen hebben een pc met internetaansluiting op de keukentafel en een mobiele telefoon in hun binnenzak. Kabelmaatschappijen hebben een spoor van glasvezelkabels door het land getrokken. Door de verglazing wordt communiceren via het breedbandnet mogelijk en daar kan 50 tot 100 keer zoveel informatie door als via de telefoonlijn. Een nieuw spectrum van diensten wordt mogelijk, waaronder beeldtelefonie. Deze creëert een nagenoeg live beeldcontact, waardoor elektronische communicatie veel meer gaat lijken op een echte, fysieke ontmoeting. Telewerken en televergaderen worden dan meer vanzelfsprekend.

Kelners en taxichauffeurs kunnen natuurlijk niet thuiswerken, maar heel veel van het witteboordenwerk hoeft echt niet meer op kantoor te gebeuren. Ambtenaren kunnen het land besturen met een laptop op schoot.

Anders.

Thuiswerken is goed voor de productiviteit. Men kan zijn werk beter organiseren en werken op de momenten dat men het productiefst is. Het Amerikaanse bedrijf Northern Telecom ontdekte dat de productiviteit met bijna een derde toenam als werknemers drie dagen per week thuis werkten. Werknemers zijn veel meer tevreden met hun baan en hebben minder stress. Thuiswerk is een uitkomst voor de bijna onmogelijke combinatie van arbeid en zorg.

Voor tweeverdieners met kinderen is het een uitkomst. De hele samenleving profiteert, want het woon-werkverkeer wordt minder intens en meer gespreid, waardoor de drukte in de ochtendspits afneemt.

Wat echter wel verdwijnt, is de romance op de werkplek. Werken heeft ook een sociale functie. Over de eerste generatie telewerkers doen verhalen de ronde dat ze thuis zaten te vereenzamen en dat ze elkaar vervolgens opbelden en afspraken om bij elkaar te komen werken voor de gezelligheid. Door internet is de hele wereld met een muisklik op te roepen, maar dat is toch niet hetzelfde als een babbeltje bij het koffieapparaat.

Bij thuiswerken hoort ook een andere manier van beoordelen en belonen. Fabriek- en kantoorwerkers worden betaald per gewerkt uur. Het aantal uren dat men aanwezig is, wordt bijgehouden. Prik- en tijdklok zijn dan de ultieme middelen om de inzet te meten. Overwerk wordt extra beloond. Bij een thuiswerker kan de werkgever niet meer controleren hoeveel uur hij achter de computer zit. Bij thuiswerken hoort geen uurloon maar een prestatieloon. De thuiswerker wordt afgerekend op zijn productie. De opmars van het individuele prestatieloon is al een aantal jaren bezig en de trend naar thuiswerken sluit daar naadloos op aan.

Lang geleden, voor de industriële revolutie, was iedereen een thuiswerker op de eigen boerderij. Toen de stoommachine kwam, verlieten we ons huis om in een vreemde fabriekshal te gaan werken. Sinds het begin van de industriële revolutie zijn we niet meer thuis geweest. Dankzij de informatie- en communicatierevolutie mogen we in de 21ste eeuw weer naar huis.

jules theeuwes