Wat zijn academische congressen macro-economie laatste tijd boeiend. Alles wordt terug in vraag gesteld, grote vraagstukken aangepakt,…

De echte economie gaat nog altijd gebukt onder een crisis, maar de economische wetenschap begint haar eigen crisis af te schudden. Er komt frisse lucht binnen, stelde de Gentse hoogleraar economie Gert Peersman vorige week in een tweet. “Tot aan het begin van de economische crisis in 2008 hanteerden de economen een soort consensusmodel”, zegt hij. “We dachten dat het model de werkelijkheid goed vatte. De discussie ging over kleine wijzigingen aan het model. Achteraf bleek het om onbenulligheden te gaan. Vandaag valt op hoe de fundamenten van het model op de tocht staan. Economen bekijken bijvoorbeeld hoe ze de ongelijkheid en de vergrijzing in een nieuw model kunnen integreren.”

Zullen die nieuwe modellen de werkelijkheid beter vatten? “De overgang zit nog in een te pril stadium”, aldus Peersman. “De economen stellen nu veel meer vragen vanuit hun intuïtie. In mijn vakgebied, de monetaire economie, ging het vroeger altijd over de rente: welk effect heeft een verhoging van de rentevoet met 25 basispunten? Nu bekijken we de aanpassing van het monetaire beleid aan de zogenoemde secular stagnation, een lange periode van lage groei.”

Resultaten van de verjongingskuur mogen we niet meteen verwachten. “De creatieve ideeën komen nu los. Het is zoals na de crisis van de jaren dertig. Toen kwam John Maynard Keynes met totaal nieuwe inzichten. Het duurt jaren eer nieuwe theorieën in de handboeken komen en toepassing krijgen in het beleid.”

Het gros van de economen had de crisis van 2008 niet zien aankomen. Heeft de economische wetenschap daardoor niet aan geloofwaardigheid ingeboet? “De economen hebben toen een klap gekregen. Ook de huidige discussie tussen voor- en tegenstanders van besparingen bevordert onze geloofwaardigheid niet. De media-aandacht vergroot dat geschil nog uit. Ik weet van collega’s in de theoretische fysica dat ze ook daar weleens vechtend over straat rollen, maar dat haalt de media niet. Bij ons wel, wat bij het publiek de indruk wekt dat we het zelf niet weten. Het helpt ook niet dat politici zich in het debat mengen uit politieke motieven, zonder economische kennis.”

Moet de overheid besparen, of juist meer uitgeven om de groei te stimuleren? “Overheidsstimuli hebben meer effect als mensen hun schulden afbouwen, zoals in Spanje. België kent geen schuldafbouw. Er staat een recordbedrag op de spaarboekjes omdat mensen onzeker zijn. In zo’n geval zullen overheidsstimuli de mensen nog meer doen sparen, omdat ze vrezen dat ze het slachtoffer worden van de budgettaire gevolgen. België moet besparen, maar niet overhaast, en zonder de investeringen te verminderen. Die nuancering mis ik in het debat.”

@JOZEFVANGELDER

“De discussie tussen voor- en tegenstanders van besparingen bevordert onze geloofwaardigheid niet”