Voorlopig verdient dit regeerprogramma steun

Guido Muelenaer

Het is gelukt. Yves Leterme (CD&V) zit eindelijk in de 16. Moeten we daar blij mee zijn? Ja, want een mislukking en dus geen regering had voor een dieptepunt gezorgd vergelijkbaar met dat van Wall Street dezer dagen.

Moeten we ook blij zijn met het regeerakkoord? De meeste politieke waarnemers zijn niet erg opgetogen. De regering heeft geen duidelijke beslissingen kunnen nemen over de twee centrale programmapunten: lastenverlaging en koopkrachtverhoging. Nadat een reeks maatregelen op papier was gezet, haalden de cijferboys hun computers met de spreadsheets boven. Conclusie: het voorliggende programma kostte tussen 10 en 13 miljard euro.

Met de beperkte financiële marge – die met realistische uitgangspunten en maatregelen in de begroting nog veel kleiner zou zijn – en de weinige onderhandelingstijd die restte, werd beslist de concrete invulling tot de zomer uit te stellen. Dan zal blijken dat die invulling onmogelijk is. De regering zal haar programma nooit kunnen uitvoeren als ze niet durft te snijden in de uitgaven. Bij voorkeur in het overheidsapparaat.

Toch willen we tegendraads zijn. Voor ondernemers is er immers meer dan één reden waarom ze blij kunnen zijn met dit regeerprogramma (dat nog niet in extenso beschikbaar was toen we deze regels schreven). Het gedeelte over de werkgelegenheid, met als doelwit 200.000 nieuwe banen, bevat heel wat lekkers. Er is een eerste belangrijke reeks verwezenlijkingen voor de flexibiliteit. Zo wordt de 38-urige werkweek op jaarbasis ingevoerd (dat wil zeggen dat werknemers tijdens bepaalde periodes meer kunnen werken en dat compenseren tijdens andere periodes). Voorts is er de invoering van uitzendarbeid voor de overheidssector en de versoepeling van de overurenregeling (wat vooral de kmo’s erg zullen smaken). Ten slotte is er het goedkoper maken van de ploegen- en nachtarbeid.

Ook in de werkloosheid kwam het tot twee doorbraken: een uitbreiding van de activering van werklozen naar 50-plussers en de invoering van een nieuw systeem van werkloosheidsuitkeringen. Die zouden na ontslag hoger liggen dan nu en vervolgens dalen naarmate de tijd vordert. Het is nog niet de beperking in de tijd zoals die onder andere door de OESO wordt gevraagd, maar het is een begin.

Maar. Er is een belangrijke ‘maar’ bij al dit lekkers. De bovenstaande maatregelen zijn ideeën waarover “nog overleg volgt met de sociale partners” (en in het geval van de activering van de werklozen ook met de gewesten). En dat belooft niet veel goeds. Geen van de maatregelen kan op veel krediet rekenen van de vakbonden. Al jaren proberen de werkgevers in het interprofessioneel akkoord een doorbraak te forceren voor flexibiliteit. Tevergeefs, want de vakbonden bleven bij hun njet.

Zeker het ABVV zal dwars gaan liggen. De socialistische vakbond stelde nog maar net een document op waarin hij concludeert dat flexibiliteit alleen maar leidt naar meer onzekerheid. De actieve welvaartsstaat is een lose-losesituatie. Het ABVV durft het Belgische ontslagrecht ongelooflijk flexibel te noemen. Het klopt dat men in België kan ontslaan zonder de motivatieplicht die in andere landen bestaat. Dat het hoge prijskaartje van het ontslag nu net de reden is waarom werkgevers niet gemakkelijk aanwerven, wordt natuurlijk niet beklemtoond.

En daar eindigt het verhaal niet. Vorige week schreven we op deze pagina over de erg negatieve reactie van het ABVV op het pact onder werkgevers waarbij 500.000 jobs worden beloofd. Tegelijkertijd verklaarde de socialistische bediendecentrale BBTK dat hij zich met alle middelen zal verzetten tegen all-inakkoorden. Die zorgen ervoor dat een hogere inflatie dan verwacht bij het afsluiten van een cao, wordt gecompenseerd door het niet uitbetalen van vooropgestelde loonaanpassingen.

En wilt u nog meer bewijzen? De Vlaamse ambtenaren staken deze week voor 5 % meer loon. Ambtenaren ontvangen nochtans veel sneller een indexaanpassing dan de meeste andere werknemers. Dit jaar mogen ze rekenen op twee keer 2 % verhoging. En over loonsverhogingen in het verleden (boven inflatie) zullen we maar zwijgen. Net als over de pensioenen die gemiddeld dubbel zo hoog liggen.

De regering-Leterme zal aan de vakbonden een harde dobber krijgen. En ze zal de moed moeten hebben om haar kop ervoor te leggen. De vakbonden zullen in de regering steun vinden bij de PS en het cdH. Cruciaal wordt de houding van CD&V. Die ziet, volgens de peiling van de VRT en De Standaard, zijn kiezersbestand verrechtsen. Een deel van de linkervleugel loopt over naar de sp.a die comfortabel in de oppositie aan die linkervleugel zal blijven knagen.

Hoe kunnen we zeker zijn dat het lekkers uit het regeerprogramma niet zal verdwijnen? De rechtervleugel van CD&V zal resoluut moeten kiezen voor een duidelijke alliantie met Open VLD. Dat blok moet de moed hebben om de confrontatie aan te gaan met het ‘kartel’ PS-cdH. En het zal ook de aanvallen van het ACV en het ABVV naast zich moeten neerleggen. Tegen de zomer moeten we al weten of het voor ondernemers de moeite blijft Leterme I te steunen. Voorlopig is die steun gerechtvaardigd. (T)

de auteur is hoofdredacteur.