Dat de minderheidsregering-Wilmès en een deel van de oppositie een akkoord bereiken over volmachten om de coronacrisis aan te pakken, staat vast. “Maar volmachten om de economische gevolgen te bestrijden liggen veel moeilijker”, zegt grondwetspecialist Hendrik Vuye (Universiteit Namen).
Wordt de regering-Wilmès in lopende zaken een volwaardige regering?
HENDRIK VUYE. “Als de minderheidsregering het vertrouwen van de meerderheid van de Kamerleden krijgt, hebben we een volwaardige regering. De periode van lopende zaken is dan voorbij. Gezien de beloofde steun zie ik daar geen probleem.”
Ze zal werken met volmachten. Betekent dat dat de regering het parlement kan opzijschuiven?
HENDRIK VUYE. “Zo eenvoudig is dat niet. Een regering kan via koninklijke besluiten sneller maatregelen nemen zonder de Kamer te raadplegen. Maar eerst moet wel een volmachtenwet worden aangenomen en die heeft een meerderheid in het parlement nodig. Of er kunnen verschillende volmachtenwetten worden aangenomen. Die besluitwetten moeten nog worden voorgelegd aan de Raad van State. Daarna kan de regering beslissingen nemen los van het parlement en zo sneller knopen doorhakken. Ik denk dat het op korte termijn geen probleem is volmachten toe te kennen om de coronacrisis aan te pakken. Daar is geen tijd te verliezen. Maar voor belangrijke sociaaleconomische en budgettaire maatregelen ligt dat veel moeilijker.”
Kan de regering met een volmachtenwet een begroting opstellen?
HENDRIK VUYE. “De Kamer moet die volmachten aan het einde wel altijd bekrachtigen. Het Grondwettelijk Hof wijst op de voorbehouden materie van de wetgevende macht. Daar valt de goedkeuring van een begroting onder. Maar dat is niet meteen de prioriteit, denk ik. Ik zie de PS en de N-VA ook niet direct akkoord gaan in de volmachtenwet maatregelen op te nemen die de btw op elektriciteit verlagen of sociale uitkeringen met miljoenen verhogen. Ik heb ook een praktische bedenking. Gaan alle 150 Kamerleden samen over het vertrouwen in de regering stemmen, nu iedereen beter niet te dicht bij elkaar zit? Misschien kunnen ze per zes binnenkomen om te stemmen. Maar Vlaams Belang en PVDA/PTB, die niet bij de deal betrokken zijn, zullen een debat eisen of toch vragen willen stellen.”
Wat gebeurt er na zes maanden? Dan zou het werk van de volmachtenregering zijn afgerond.
HENDRIK VUYE. “Laten we ervan uitgaan dat de coronacrisis dan voorbij is. De besluitwetten kunnen tegen dan bekrachtigd zijn. Maar op dat moment zal een deel van de factuur al heel duidelijk worden. Probeert de minderheidsregering dan nog een begroting goed te keuren met de steun van de oppositie?
“De vraag is of premier Sophie Wilmès de tweede week van oktober een State of the Union houdt. Als dat niet gebeurt, kan dat betekenen dat we weer in lopende zaken zitten. Doet ze dat wel en krijgt ze het vertrouwen van de Kamer, dan doet de regering gewoon verder. Is er geen meerderheid bij de vertrouwensstemming, dan kunnen verkiezingen volgen, of wordt een partij in de oppositie eraf gereden. De N-VA bijvoorbeeld. Er wordt een nieuwe formateur aangesteld, of Wilmès krijgt de steun van de overige partijen en die treden toe tot de regering. Dan krijgen we de Vivaldi-regering die de PS wil.”
Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier