VLAAMS-BULGAARSE SAMENWERKING. Zachte export

Ook de “zachte” sektor kan exporteren.

De vzw Centrum OBRA introduceert Vlaams gehandicaptenbeleid

in Bulgarije.

Op de Bulgaarse televisie was Martin Vanden Hende samen met Vlaams minister van Welzijn Wivina Demeester te zien in een debat over het gehandicaptenbeleid. De 42-jarige direkteur van de vzw Centrum OBRA (Observatie, Behandeling, Relatie en Aktiviteit) noemt zo’n debat een primeur. Onder kommunistisch bewind bestonden enkel de oorlogsinvaliden, over de rest van de gehandicapten werd zedig gezwegen. Ze verbleven meestal in afgrijselijke instellingen. “Schokkend, ” vond Vanden Hende dat.

In mei ’92 organizeerde de vzw Centrum OBRA, een dagcentrum voor 42 volwassen mentaal gehandicapten in Evergem, een kongres : Flanders Report East Europe (FREE). “Wij hebben toen een twintigtal beleidsmensen uit 12 Oost- en Centraaleuropese landen laten kennismaken met de organizatie van onze gehandicaptensektor, ” zegt Martin Vanden Hende. “Ook Bulgaren waren prezent. Op hun uitnodiging zijn we enkele instellingen in Sofia gaan bekijken. We waren er getuige van een nog onbestaande gehandicaptenzorg. “

Sedert zowat twee jaar leidt Vanden Hende een projekt, dat aan 160 volwassen mentaal en fysisch gehandicapte vrouwen in Bulgarije weer wat waardigheid en warmte heeft gegeven. Hun vroegere gevangenis in Banya, een dorpje 50 kilometer boven Plovdiv, is nu een nette instelling én didaktische entiteit geworden. Vanden Hende : “Er worden voor hen aktiviteiten georganizeerd binnen en buiten de instelling. Er is ook een beschutte werkplaats. Daar hebben we voor direkteurs van zulke instellingen management- en marketingseminaries ingericht. “

GEEN LIEFDADIGHEID.

Vlaanderen heeft een stevige internationale reputatie inzake zorg voor mentaal gehandicapten. Vanden Hende : “Onze wetgeving en werking voor deze mensen is een koherent geheel, perfekt overdraagbaar naar Bulgarije. “

Het doel van Vanden Hende is de zaken struktureel aan te pakken. “Onze hulp moet resulteren in een solide basisstruktuur waar de Bulgaren zelf verder mee kunnen, ” zegt hij. Hij legt dan ook kontakten met plaatselijke verenigingen zoals de Unie der Gehandikapten. Het plaatselijk OBRA-sekretariaat is inmiddels verhuisd naar de Stichting Sint-Cyrillis en Methodius, de Bulgaarse evenknie van onze Koning Boudewijnstichting.

OBRA diende een projekt in bij de Vlaamse regering, in het kader van het programma “Samenwerking Vlaanderen Centraal- en Oost-Europa”. Op 12 mei ’93 gaf de Vlaamse minister-president Luc Van den Brande hiervoor zijn zegen. Het projekt werd “Forum Flandro-Bulgaricum” (FFB) gedoopt. Vanden Hende : “Het projekt was drieledig : aanpassen van wetgeving, tewerkstellen van gehandicapten en ortopedagogische, psychiatrische en sociale ondersteuning. “

De Vlaamse overheid kwam met 85 % van het budget over de brug. “Dat we 15 % van het budget zelf moeten ophoesten, bezorgt me wel kopzorgen, ” zucht Vanden Hende. “De Koning Boudewijnstichting en de provincie Oost-Vlaanderen hebben een mooie duit in het zakje gedaan. Maar ik kijk ook uit naar andere partners. Ik wil daarbij optreden als verbindingsman voor bedrijven die interesse hebben voor zakelijke kontakten met Bulgarije, in ruil voor een financiële bijdrage van hen. Ik heb immers vele introdukties in dit land. Het Gentse CTO (Centrum voor Technische Ortopedie, zie Trends, 13 maart 1995) is een eerste voorbeeld. CTO gaat voor mij een kursusdag organizeren rond de nieuwste snufjes op het vlak van ortesen en protesen en het heeft ginder interesse voor een joint venture met bedrijven uit de sektor. Vooral voor arbeidsintensieve aktiviteiten biedt dit land nog mogelijkheden. “

NOG VERDER DOEN.

De Europese Unie heeft inmiddels aan OBRA gevraagd om een projekt in Albanië op te starten. Vanden Hende : “Ik ben echter op dit verzoek niet kunnen ingaan omdat ik als vzw geen eigen aandeel kan aanbrengen. Mijn projekt moet wel eindigen, zoniet gaat mijn eigen vzw eraan. “

Voorlopig heeft Martin Vanden Hende er echter nog geen punt achter gezet. “Waren we te vroeg opgestapt, dan zou het resultaat van onze eerste inspanningen bijna tot nul herleid geweest zijn, ” zo verklaart hij nader. “Tegen december ’94 wilden wij ons misbaar maken. Dat bleek echter al te optimistisch. Door de val van de Bulgaarse regering zijn door ons klaargestoomde wetten niet door het parlement geraakt. “

Obra spitst zich nu toe op bewustmaking van de bevolking. De tweede faze van het projekt loopt tot eind ’96. De Vlaamse Regering wil financieel bijspringen tot eind ’95. Vanden Hende : “Enkele deelaspekten zullen we niet kunnen afronden. Van zodra echter de sensibilizering geslaagd is en de wettelijke strukturen op poten staan, moeten wij de tijd zijn werk laten doen. We hebben de Bulgaren in kontakt gebracht met hun eigen autoriteiten. Er komt tussen de minister van Sociale Zaken en de betrokken verenigingen een overleg op gang. Twee jaar geleden was dit ondenkbaar. Ze moeten op eigen benen verder kunnen. “

BDB

MARTIN VANDEN HENDE (VZW CENTRUM OBRA) “In Bulgarije kan ik als verbindingsman optreden voor Vlaamse ondernemers. “