VIB en IMEC willen baanbrekend hersenonderzoekscentrum lanceren

Vlaanderen staat dicht bij de oprichting van Neuro Electronic Research Flanders, of kortweg NERF. Dat onderzoekscentrum, dat nu al kan rekenen op grote buitenlandse belangstelling, is een initiatief van het Vlaams Instituut voor Biotechnologie (VIB), het Leuvense nanotechnologiecentrum IMEC en de KULeuven. Het initiatief wordt volop gesteund door Vlaams minister van Wetenschap en Innovatie Patricia Ceysens (Open Vld).

“Met NERF zetten we Vlaanderen opnieuw op de wereldkaart”, zegt Jo Bury, een van de twee algemeen directeurs van het VIB. NERF focust op neuro-elektronica, het grensgebied tussen neurowetenschappen en de nanotechnologie. “We willen in een eerste stadium proberen om alle signalen die een hersencel ontvangt en uitstuurt in kaart te brengen”, legt Bury uit. “En dat zijn er toch zo’n 25.000 per cel.” In een volgende fase moet die kennis worden omgezet in praktische toepassingen, zoals onderzoek naar remedies voor hersenletsels. Zo zijn er jaarlijks alleen al in België 19.000 nieuwe beroertes die vaak hersenschade veroorzaken.

Nu al kunnen zenuwcircuits in de hersenen worden geprikkeld. Bij de ziekte van Parkinson bijvoorbeeld worden elektroden ingeplant die via elektroshocks de hersenen stimuleren. Maar daarbij worden miljoenen cellen tegelijk geforceerd. “Via NERF willen we komen tot het fijn aansturen op het niveau van enkelvoudige cellen”, aldus Bury. “Daarvoor moet je eerst begrijpen hoe zo’n hersencelnetwerk werkt. Daarvoor zullen genetici en celbiologen de hulp nodig hebben van micro-elektronici en nanotechnologen. NERF brengt die mensen samen.”

Volgens Bury heeft NERF jaarlijks 6 miljoen euro werkkapitaal nodig en dat gedurende minstens tien jaar. Tegen dan moet het instituut de nodige kritische massa hebben. Het VIB, IMEC en de KULeuven leggen samen jaarlijks 2 miljoen euro op tafel. Ceysens zou daar jaarlijks 1 miljoen euro bovenop doen. Bury rekent op externe partijen voor de andere helft van het bedrag, via de Vlaamse kredietverlenende instellingen zoals het FWO (Fonds voor Wetenschappelijk Onderzoek) of het IWT (Instituut voor de aanmoediging van Innovatie door Wetenschap en Technologie), en via de Europese Commissie.

Bury schat dat een 50-tal onderzoekers vereist is om NERF, dat kantoor zal houden bij IMEC, goed te laten werken. Bury schat dat 1000 vierkante meter laboratoriumruimte nodig is.

Na het oprichten van een wetenschappelijke adviesraad kan NERF uit de startblokken schieten. “We zouden het graag ten laatste tegen het midden van 2009 tijdens een congres willen lanceren”, zegt Bury. Dat moet gepaard gaan met een advertentie in het vakblad Nature of Nature Neuroscience.

“De wetenschappelijke wereld reageert laaiend enthousiast”, zegt Bury. “Nergens anders heb je die convergentie van neurowetenschappen en nanotechnologie. Iedereen zegt ook dat dit hét moment is om het te doen. Maar iedereen weet nu ook dat we het doen, dus kunnen we ook niet langer wachten.”

Be.L.