VERKIEZINGEN. SNEL EEN REGERING, A.U.B.

In de week voorafgaand aan de verkiezingen belden we twee keer met Nigel Gault, hoofdekonoom voor Europa van het consultancy- en onderzoeksbureau DRI McGraw-Hill. Alle goede dingen bestaan uit drie en dus overliepen we op zondagavond met hem de Belgische verkiezingsuitslagen. Nigel Gault was een aangewezen persoon voor bedenkingen rond onze verkiezingsuitslag daar hijzelf België de jongste maanden van dichtbij heeft moeten volgen : de nieuwe man voor zijn Belgian desk treedt pas per 1 juni in dienst.

– TRENDS. Uw gevoel omtrent het resultaat van de Belgische verkiezingen maakte de afgelopen week zowat een pendelbeweging : aanvankelijk vrij gerust dat er weinig zou veranderen, vlak voor de verkiezingen toch enige ongerustheid en nu terug het gevoel dat Jean-Luc Dehaene gewoon zal voortfietsen.

– NIGEL GAULT. De financiële markten hebben de Belgische verkiezingen duidelijk als een non-event gezien. Er kwam geen druk op de frank en dus bleef het ook erg rustig op het rentefront. Die onverschilligheid heeft zeker ook te maken met het feit dat nog weinig buitenlanders echt inzicht hebben in de Belgische staatsstruktuur. Enkel in de laatste dagen voor de verkiezingen ontstond er een beetje nervositeit omdat er toen geruchten kwamen rond een nogmaals ophefmakende vooruitgang van de extreemrechtse partijen. Had dit zich echt doorgezet, dan werd niet alleen de regeringsvorming zeer moeilijk maar werden tevens de mogelijkheden tot een doortastende begrotings- en schuldbeleid erg gehypotekeerd. Men kan er echter niet aan voorbij dat met name de verkiezingsuitslag in Vlaanderen voor komplikaties kan gaan zorgen die de periode van regeringsvorming langer gaan rekken dan goed is.

Het had erger kunnen zijn, maar zó eenvoudig lijken de kaarten mij nu toch ook weer niet te liggen.

– Komt het er nu op de eerste plaats op aan om vooral snel naar een nieuwe regering toe te werken ?

– Zonder twijfel. Financiële markten haten onzekerheid als de pest. Iedereen weet dat België nog een zware budgettaire klus moet klaren om aan de 3 %-norm van het Verdrag van Maastricht te komen. Hoe langer het aansleept vooraleer er een geloofwaardige begroting voor 1996 is, hoe groter de kans dat er problemen rond de munt ontstaan. Dit zou desastreus zijn want in een eerste reflex zou de Nationale Bank dan zonder twijfel naar het wapen van de renteverhogingen grijpen waardoor het al niet zo stevige ekonomische herstel verder op de helling komt. België heeft behoefte aan een degelijk begrotingsplan dat snel beslist én uitgevoerd wordt.

– Men zou ook kunnen konkluderen dat in de kontekst van al te lang aanslepende onderhandelingen het verderzetten van dat harde-muntbeleid geen zin meer heeft.

– Mijn konklusie is net dat België moeilijk anders kan dan dat harde-muntbeleid verder te zetten. Voor België draait naar de toekomst toe veel rond de evolutie van de schuldratio. Dit heeft drie bepalende faktoren : het primaire surplus (dit is het begrotingssaldo exclusief de rentelasten), de ekonomische groei, en de rentevoeten. Wat het eerste betreft, is België, zeker als er nog een bijkomende inspanning komt, op de goede weg. Wat de groei aangaat, hangt België door zijn grote openheid met handen en voeten vast aan Duitsland en Frankrijk. Inzake rentevoeten kan men met een loslaten van de koppeling waarschijnlijk wel winnen op de korte-termijnrentes maar op de rente op lange termijn zal bijna zeker de risikopremie toenemen.

– Over risicopremies gesproken : is het niet ongelukkig voor België dat men net in deze politiek toch wat onzekere periode gekonfronteerd wordt met een zuiderbuur die door de financiële markten met argusogen wordt gadegeslagen ?

– Op de financiële markten heeft men nog altijd de neiging om de Belgische frank voor een groot deel als een verlengstuk van de Franse frank te zien, net zoals men de Nederlandse en de Oostenrijkse munt als een vast verlengstuk van de Duitse mark ziet. En Frankrijk heeft omwille van zijn nieuwe president vandaag inderdaad een geloofwaardigheidsprobleem. Meer groei, minder belastingen, een kleiner begrotingstekort, meer jobs, een stabiele munt : Jacques Chirac beloofde het allemaal. Dat kan natuurlijk niet allemaal tegelijkertijd gerealizeerd worden en vandaar de grote argwaan tegenover de Franse frank. Zeker bij een moeizame regeringsvorming verhoogt die Franse situatie de risico’s voor België en zijn munt.

– De verdedigers van het beleid van de voorbije jaren stellen dat de kans op een muntkrisis voor België relatief klein is o.m. omdat het overgrote deel van de overheidsschuld binnenlands wordt aangehouden.

– Deze argumentatie is weinig zinvol. Kijk bijvoorbeeld naar Italië : ook daar wordt slechts een klein percentage van de overheidsschuld aangehouden door buitenlanders en niettemin heeft de lire een geweldige verzwakking ondergaan de jongste jaren. Inzake wisselkoersstabiliteit primeert vertrouwen. Naarmate er meer onzekerheid is, groeit de kans op ongelukken. Daarom moet België zo snel mogelijk een nieuwe regering hebben met een geloofwaardig programma.

Johan Van Overtveldt

NIGEL GAULT (DRI McGRAW-HILL) “Bij een moeizame Belgische regeringsvorming verhoogt de situatie in Frankrijk de risico’s voor België en zijn munt. “