Twee maten, twee gewichten

De doorstart van Dexia naar Dexia Bank België kost de Belgische belastingbetaler 4 miljard euro, voor een bank waaraan helemaal geen behoefte bestaat.

Van ondernemers wordt verwacht dat zij ondernemen. Het samenbrengen van kapitaal, arbeid en technologie met het oog op de productie van goederen en diensten die een maatschappelijke meerwaarde bieden. Als de overheid via degelijke, corrigerende regulering voor de gewenste omgeving zorgt, dan vormt de gerealiseerde winst een goede indicatie van die maatschappelijke meerwaarde. Concurrentie zorgt er voorts voor dat de ondernemingswinsten niet uit de hand lopen en dat er altijd scherpe aandacht bestaat voor de noden in de maatschappij.

Inherent aan dat ondernemerschap is het nemen van risico. Hebben de ondernemer en zijn team een goede productiekeuze gemaakt? Richten ze zich op de meest lonende markten? Brengen ze de meest efficiënte combinatie van kapitaal, arbeid en technologie in stelling? Schat de ondernemer een of meerdere van deze keuzes fout in dan heeft dat onmiddellijk consequenties en moet er onverwijld bijgestuurd worden. Gebeurt dit niet of weer onvoldoende dan overleeft de onderneming niet. De ondernemer en zijn aandeelhouders spelen dan vaak hun persoonlijk vermogen kwijt.

Blijkbaar gelden niet voor iedereen in het economische circuit dezelfde wetten. Het Dexia-dossier illustreert dat treffend. Binnen Dexia, een overheidsbank, tierde jaren welig megalomane speculatie. Het management van Dexia koos met escalerende gretigheid voor een businessmodel dat alsmaar meer risico aan boord haalde. De aandeelhouders van Dexia _ waaronder Arco, de Gemeentelijke Holding en Ethias _ zaten erbij, keken ernaar en graaiden gulzig de dividenden binnen. Nu de onvermijdelijke klap aanzienlijke averij veroorzaakt, komen diezelfde aandeelhouders via de bevriende politici naar de belastingbetaler om de rekeningen te vereffenen.

De doorstart van Dexia naar Dexia Bank België kost de Belgische belastingbetaler 4 miljard euro, voor een bank waaraan helemaal geen behoefte bestaat. Het argument dat Dexia een systemische bank was waarvan de continuïteit in België absoluut gegarandeerd moest worden, houdt totaal geen steek. Ondertussen blijft het nieuwe Dexia marktverstorend werken, zowel voor condities voor het aantrekken van deposito’s als voor de verstrekking van kredieten, terwijl het risico met de dag toeneemt dat die 4 miljard euro een absurd hoge prijs is voor wat we in handen krijgen.

Arco kost de Belgische belastingsbetaler 1 tot 1,5 miljard euro. Het is ronduit indrukwekkend welke verhaaltjes en ingewikkelde redeneringen er nu allemaal uit de hoed getoverd worden door de toplui van Arco. De grond van de zaak is drievoudig. Eén: de Arco-top ging grandioos de mist in als aandeelhouder van Dexia. Twee: de Arco-top beloog zijn achterban, de coöperanten, over wat er precies met het ingelegde spaargeld gebeurde. Drie: om niet volkomen met de billen bloot te gaan, wordt de politieke machinerie van de ACW-familie in stelling gebracht met als gevolg dat de belastingbetaler moet opdraaien voor het eigen falen. De logica die ook ondernemers onveranderlijk en terecht treft, maakt dat heel Arco voor de bijl moest gaan om de terugbetaling van de coöperanten zoveel mogelijk te verzekeren.

Na de katholieke zuil komt nu ook de socialistische zuil graaien in de portemonnee van de belastingsbetaler om de gevolgen van het eigen falen op te vangen. Verzekeringsmaatschappij Ethias (drie vierde in handen van de Belgische overheden en een vierde in handen Ethias Gemeen Recht, een onderlinge verzekeraar met hoofdzakelijk socialistische mandatarissen) vraagt dat de overheid zich garant stelt voor de plaatsing van een obligatie-uitgifte van 280 miljoen euro die de groep sowieso niet aan fatsoenlijke voorwaarden geplaatst krijgt in de markt. In 2008 moest de gemeenschap al 1,5 miljard euro betalen om Ethias overeind te houden.

De verzekeringsmarkt in België kan perfect functioneren zonder Ethias. De voorbije jaren toonde het management van Ethias duidelijk haar onbekwaamheid om haar missie waar te maken. De overheden, die als aandeelhouder zwaar tekort schoten door het allemaal te laten gebeuren, moeten onmiddellijk stoppen met geld in deze vergeetput te kappen, Ethias in vereffening stellen en zo veel mogelijk proberen te recupereren via de verkoop van de goede brokken. Anders blijft de carrousel van twee maten, twee gewichten draaien, op de kap van de getergde belastingsbetaler.