The Passion of the Christ

Volgens sommigen schieten de bijbelteksten tekort in hun beschrijving van Christus’ passie. De acteur, regisseur en diepgelovige Mel Gibson is blijkbaar iemand die er zo’n mening op na houdt.

Voor zijn verfilming van de evangelies koos Gibson voor een realistische aanpak. De personages praten Latijn en Aramees. So far so good. In zijn drang om het lijden van Jezus zo pakkend mogelijk voor te stellen – in zoverre zelfs dat de toeschouwer zijn ogen van afschuw naar de hemel moet richten – schuwt Gibson geen enkel cliché van de hardcore horror- en slasherfilm. ‘The passion of the Christ’ is in alles de tegenpool van Pier Paolo Pasolini‘s sobere zwart-witadaptatie van de geschriften volgens Mattheus. Aangezien hij voortdurend met de camera op de huid van zijn personages zit – ‘The Passion of the Christ’ is een opeenvolging van close-shots en close-ups – wordt de kijker willens nillens bij het drama betrokken.

‘The Passion’ opent in de stijl van een weerwolfprent, met onheilspellende shots van de maan en een onrustig ronddraaiende camera, om te eindigen in de traditie van de Italiaanse gorefilms uit de jaren zeventig, met close-ups van de nagels die door de handen en voeten van Christus worden gejaagd. En dan zwijgen we nog over de manier waarop hij ‘gebroken’ wordt. Maar op dat moment ziet de hoofdacteur Jim Caviezel er al uit als een tot pulp vermalen biefstuk. Jawel, Jezus wordt letterlijk het vlees van het lijf geslagen.

Een verhaal dat archetypes en mythes bevat, blijft aanspreken. Getuige daarvan is het overrompelende kassucces van ‘The Passion’ in de VS. Gibson streeft geen sublimatie na, maar lijkt zuivere exploitation tot doel te hebben. De personages zijn stuk voor stuk karikaturen. Dat de joodse gemeenschap hevig protest uitte nog voor de film uit was, bezorgde ‘The Passion’ extra reclame. Hoewel Gibson realiteit nastreefde, offerde hij de historische werkelijkheid op aan de wetten van de entertainmentindustrie, waar slechts één regel geldt: die van het zo grondig mogelijk inpakken van de toeschouwer. De mens is tuk op ‘brood en spelen’. Het megamasochistische geweld van Gibsons interpretatie van de geschriften is eropuit om te overrompelen, te verpletteren of met weerzin te beladen.

De enige loutering die Gibsons passieverhaal opwekt, is die van de wraak. Want eindigt ‘The Passion’ niet met de herrijzenis? Het tromgeroffel op de soundtrack en de manier waarop alles in beeld wordt gebracht, lokt slechts één sentiment uit: payback time! (*)

Piet Goethals