TELENET VLAANDEREN. De Vlaamse Belgacom

Telenet Vlaanderen wil vanaf ’98 Belgacom met kabeltelefonie naar de kroon steken. Een geducht wapen, zo blijkt. In Groot-Brittannië verliest de operator BT maandelijks 50.000 telefoonabonnees aan de kabel. Dreigt in Vlaanderen hetzelfde scenario ?

Locatie : Londen/Antwerpen.

Anno ’95 telt Vlaanderen welgeteld 2,1 miljoen abonnees u en ik die tv kijken via de kabel. Telenet Vlaanderen koestert de ambitie om ons op die kabel te laten telefoneren. Op 22 maart jl. gaven het Vlaamse overheidsfonds Gimv en de Amerikaanse telekomoperator US West hiertoe het startsein. Eigenlijk lonkt Telenet naar 48 % van het bestaande Belgacom-kliënteel. Wenkt hier de ultieme konkurrentieslag ?

“Neen, ” ontkent Guido Declercq, projektleider van Telenet Vlaanderen, met klem. “Ik wil géén oorlog met Belgacom. Wel zeg ik dit : als Telenet Vlaanderen geen alternatief net uitbouwt, dan doen anderen dat in onze plaats. We zullen prijsdalingen veroorzaken. En ook telefoonverkeer afschuimen. Maar studies wijzen uit dat Belgacom hierdoor op termijn niet hoeft benadeeld te worden. “

En toch. De Britse case toont aan hoe geducht kabeltelefonie als wapen kan zijn. In Groot-Brittannië kregen de kabeloperatoren al in maart ’91 het recht om vrijuit telefonie aan te bieden. In amper 4 jaar reven ze zo 800.000 telefoonabonnees binnen (zie grafiek 1). “Op dit ogenblik groeit het aantal telefoonverbindingen op de kabel hier sneller dan de aanvragen voor kabel-tv, ” zegt Richard Woollam, direkteur van de Cable Communications Association (CCA). “In 2000 zal de Britse kabelsektor 10 miljard pond (450 miljard frank) hebben geïnvesteerd. Een projekt dat in omvang de bouw van de Kanaaltunnel evenaart. “

BEURS.

Ook US West, de partner van Telenet Vlaanderen, is een aktieve speler op de Britse markt. Begin ’92 stampte het er, samen met de Amerikaanse kabeloperator Tele-Communications Inc. (TCI), de kabel-joint venture TeleWest uit de grond. Het bedrijf heeft reeds zo’n 470 miljoen pond (21 miljard frank) geïnvesteerd in zijn kabelnet. Vandaag kontroleert TeleWest 2,2 miljoen huizen (vergelijkbaar met de Vlaamse markt) en heeft het een marktaandeel van 26 % in de Britse kabeltelefonie. “We mikken tegen 2004 op zo’n 800 à 900.000 telefoonabonnees, ” vertelt Doug Regan, hoofd investeringsrelaties bij TeleWest (zie ook grafiek 2). Het bedrijf rondde in november ’94 een suksesvolle beursintroduktie af en zamelde hiermee 400 miljoen pond (18 miljard frank) vers kapitaal bijeen.

Oogt kabeltelefonie dan zo aantrekkelijk ? De investeringsbank Morgan Stanley die TeleWest en menig andere telekom- of kabeloperator op de beurs hielp somt in zijn rapport vier argumenten op (*). Eén : de kwaliteit van een kabelnet zou superieur zijn en beter te onderhouden. Twee : het net wordt lokaal beheerd, wat de opvang van storingen vergemakkelijkt. Drie : de Britse abonnee krijgt maandelijks een zeer gedetailleerde onkostenrekening toegestuurd. Vier : de Britse kabeltelefonie is 10 tot 15 % goedkoper dan British Telecom (BT).

Vooral het laatste argument blijft nazinderen. Tariefonderzoek wees uit dat de lokale en nationale gesprekskosten voor de residentiële abonnee bij TeleWest aanzienlijk lager liggen dan bij BT (de weekends uitgezonderd). “Klopt, ” zegt Doug Regan. “Want BT gebruikt een ander tariferingssysteem. Het rekent de abonnee een volle tijdseenheid aan, zelfs als de klant slechts een fraktie van die tijd heeft gebeld. Bij ons betaalt de abonnee enkel voor de tijd die hij werkelijk heeft gebruikt. ” Een ander voordeel is dat diverse Britse kabeloperatoren profiteren van de erg laaggeprijsde internationale en lange-afstandslijnen van Mercury de aartsrivaal van BT.

Telenet Vlaanderen beschikt niet over zo’n troefkaart. Immers, inzake klassieke telefonie heeft Belgacom nog steeds een monopolie. Telenet moet dus bij Belgacom aankloppen om internationale konnektie te verkrijgen. Opdat de prijzen hiervoor niet de pan zouden uitrijzen, zijn strikte regels noodzakelijk.

VERLIES.

De kabelomwenteling bleef in Groot-Brittannië niet zonder gevolg. “British Telecom verliest per maand ongeveer 50.000 telefoonabonnees aan de kabeloperatoren, ” schat Niall Hickey, woordvoerder van de CCA. “En dit aantal zal tegen eind dit jaar nog stijgen tot 60 à 65.000. ” De Britse kabelsektor lijkt vooral lokale telefoongebruikers aan te trekken. Zegt Doug Regan : “Bij TeleWest bestaat 90 % van ons kliënteel uit partikulieren. De overige 10 % zijn kleine en middelgrote bedrijven. “

Telefonie is dé ruggegraat geworden van de kabeloperatoren in Groot-Brittannië. Schrijft Morgan Stanley in z’n rapport : “Hoewel telefonie extra kapitaaluitgave vergt in de beginfaze, wordt die investering meer dan terugbetaald door een niet-aflatende omzetstroom die algauw het niveau van de kabeltelevisie evenaart. ” Er wordt echter één voorbehoud gemaakt : “Het aanbieden van telefonie zónder kabel-tv blijkt niet erg winstgevend te zijn voor de operator. ” Precies hier knelt het schoentje. De kabel-penetratie voor tv bedraagt in Groot-Brittannië slechts 22 %. Britse kabeloperatoren moeten dus hemel en aarde bewegen om hun klanten die kabeltelefonie wensen, ook van kabeltelevisie te overtuigen.

“Gelukkig hoeven wij ons hier geen zorgen te maken, ” stelt Guido Declercq. “België en Nederland zijn op dat vlak een unicum in de wereld : 92 tot 95 % van de huizen zijn al verbonden met een zeer performant kabelnet. ” Met andere woorden, de rendabiliteit van de Vlaamse kabelmarkt zou weleens hoger kunnen liggen dan totnogtoe op de Britse markt bleek. Toch blijven twee cruciale vragen.

TEST.

Eén : is de Vlaamse kabelabonnee bereid om de overstap te maken naar kabeltelefonie ? “We testen de bereidheid van de markt”, zegt Guido Declercq. “De studiecel marketing van Telenet Vlaanderen neemt op dit ogenblik interviews af bij partikulieren, KMO’s en een aantal bedrijven. Die gegevens zullen de basis vormen voor het business-plan dat uiterlijk eind juli moet afgerond worden. “

Twee : is telekommunikatie en dus switching op de coax-kabel technologisch haalbaar ? Declercq : “Het antwoord is, ja. De technologiecel test nu uit hoe dat zaakje konkreet moet worden ingevuld. En we zijn heel open van geest. Zo denken we ook na over akkoorden met het netwerk van Distrigas of de NMBS (nvdr beide zijn gesofistikeerde telekomnetwerken voor intern gebruik). Ik sluit trouwens helemaal niet uit dat we nog tot een goede samenwerking met Belgacom kunnen komen. We hebben een brief naar de telefoonmaatschappij gestuurd met de formele vraag. “

Volgens Declercq zijn de belangen van Telenet Vlaanderen en Belgacom helemaal niet strijdig met elkaar. Zegt hij : “Studies wijzen uit dat in geliberalizeerde markten, zoals de VS en Groot-Brittannië, de originele operator profijt haalt uit de konkurrentieslag. De prijzen zijn gedaald, maar door de prijselasticiteit van het telefoonnet is het gebruik ook met rasse schreden de hoogte ingegaan. Zéér snel. Kijk maar naar de trafiek van BT. “

Hij diept de studie op van Booz, Allen & Hamilton, die door de Gimv werd aangetrokken als externe consultant. Guido Declercq : “Uit dit onderzoek blijkt dat het binnenlands telefoonverkeer van BT tijdens de periode ’88-’93 toegenomen is met 6 %. Op internationaal vlak steeg het volume zelfs met 10 %. BT kon zijn marktpenetratie in de periode ’84-’92 oppeppen van 78 % naar 88 %. Zijn marktaandeel daalde weliswaar binnen diezelfde termijn (nvdr van 92,5 % naar 74 %), maar dit werd dan weer gekompenseerd door een hoger omzetvolume. Wie is hier nu de verliezer ? Ik zie slechts één verklaring voor dit fenomeen : het telefoongebruik in een geliberalizeerde markt is doorgaans groter dan in een beschermde omgeving. In de VS telefoneert de gemiddelde Amerikaan 1700 keer per jaar : dat is zo’n 4-maal per dag. Een Duitser daarentegen belt 470 keer per jaar, en een Belg slechts 270. Die cijfers spreken boekdelen. “

ELECTRABEL.

Wie liberalizering zegt, denkt aan privé-initiatief. Zo is de Britse kabeltelefonie een puur private aangelegenheid. Het land werd in ’83 ingedeeld in een 130-tal franchises, waarvan er op dit ogenblik 48 telefonie aanbieden. Het eigendomsrecht over die “telefoonregio’s” is verspreid over 18 verschillende operatoren.

In Vlaanderen speelt de overheid echter de hoofdrol. De privé heeft via Electrabel een 27 %-dochter van de door de Franse groep Suez gekontroleerde energieholding Tractebel een stem in het kapittel. Electrabel bezit een minderheidsbelang in 12 van de 21 Vlaamse kabelintercommunales en heeft zo greep op 68 % van de kabelabonnees (zie tabel 2).

Of, hoé en in welke mate die eigendomsstruktuur zal veranderen, is voorlopig onduidelijk. Wel stelde de Vlaamse regering niet meer dan “100 miljoen frank” veil te hebben, voor de financiering van het businessplan van Telenet Vlaanderen. De rest van het investeringskapitaal moet worden bijgepast door de Gimv, de intercommunales en US West die elk waarschijnlijk 25 % zullen nemen en een aantal privé-groepen in Vlaanderen.

“Het is niet gezegd dat Telenet Vlaanderen eigenaar zou worden van de kabel, ” stelt Guido Declercq. “We houden wel degelijk rekening met een scenario dat we alleen de gebruiker zullen zijn van de kabel. Zo acht ik het best mogelijk dat wij kontrakten op zeer lange termijn afsluiten met de kabelmaatschappijen. Telenet zou op die manier de kabelverbindingen naar de huizen kunnen afhuren, terwijl daarnaast een centraal schakelnet wordt opgebouwd dat ons eigendom wordt. “

Waar past de positie van Electrabel dan in dit plaatje ? Guido Declercq : “Electrabel engageert zich nu in de studiefaze van Telenet, en als de haalbaarheidsstudie positief uitvalt dan willen zij ook mee investeren. “

PIET DEPUYDT

(*) Morgan Stanley, Investment Research UK and Europe, “TeleWest : The One”, London, 21 oktober ’94, tel. 0044-171-513-8000.

GUIDO DECLERCQ (TELENET VLAANDEREN) “Wij hoeven geen eigenaar te zijn van de kabel. “

DOUG REGAN (TELEWEST) “Vooral partikulieren en KMO’s worden abonnee van kabeltelefonie. “