Schaker zonder torens

Twee maanden later is de roodharige immobiliëntycoon de grootste pleitbezorger van een heropbouw _ niet noodzakelijk in 110 verdiepingen _ van het epicentrum van de New Yorkse skyline: de twin towers. …

Twee maanden later is de roodharige immobiliëntycoon de grootste pleitbezorger van een heropbouw _ niet noodzakelijk in 110 verdiepingen _ van het epicentrum van de New Yorkse skyline: de twin towers. Bij de crash _ die Silverstein zag gebeuren vanop zijn kantoor _ verloren vier van zijn stafmedewerkers het leven. “Niet heropbouwen geeft de terroristen de overwinning. Dat zou de tragedie der tragedies zijn. Deze stad is niet dood, en we mogen haar niet laten sterven.”

Voor een slordige 3,22 miljard dollar (139,5 miljard frank) kregen Silverstein Properties (voor de kantoorruimtes) en zijn Californische partner Westfield (winkelpanden) in april het recht om gedurende 99 jaar het pand te verhuren. De 70-jarige immobiliënveteraan sloot een contract met de Port Authority of New York and New Jersey, de grootste landeigenaar van de staat New York en uitbater van de havens, luchthavens en de metro. De Port Authority bouwde de twin towers tussen 1966 en 1973 voor 600 miljoen dollar.

Het contract was een verrassing voor veel waarnemers. Silverstein zat al te vissen op zijn jacht toen hij een telefoontje kreeg. Het bod van 3,25 miljard dollar van aartsconcurrent Steve Roth, topman van Vornado Realty Trust, werd door de Port Authority afgewezen omdat Roth de leasevoorwaarden wilde heronderhandelen. Roth had al _ niet recupereerbaar _ 100 miljoen dollar neergeteld in ruil voor exclusieve gesprekken.

Met de deal ging de levensdroom van de rasechte New Yorker _ opgegroeid in de wijk Washington Heights, in 1952 afgestudeerd aan New York University _ in vervulling. Sinds 1980, toen hij op het laatste stukje resterende land van het WTC het 2 miljoen vierkante meter grote 7 World Trade Center neerpootte, wilde hij de torens in handen krijgen.

Veertig jaar eerder leefde hij vooral van het lerares-salaris van zijn vrouw Klara. Die had hij leren kennen op een zomerkamp, waar zij de kookploeg leidde waarvan Larry deel uitmaakte. “Een tiran, erger dan Attila de Hun. Ik wilde haar nooit meer terugzien.” Een jaar later werd hij uitgenodigd op haar verjaardagsfeestje. Zijn schoonmoeder-in-spe had kalkoen klaargemaakt. “Ik dacht: als de moeder kan koken, dan misschien de dochter ook,” vertelde Larry later.

Ondanks dat weinig feministische standpunt was het Klara die het geld binnenbracht. Larry studeerde ‘s voormiddags aan de Brooklyn Law School, en werkte ‘s namiddags in Harry G. Silverstein & Sons, de slabakkende immobiliënzaak van zijn vader. Huurprijs per m² toen: 1 dollar.

In 1957 kwam zijn ex-medestudent Bernie Mendik, die net was getrouwd met Larry’s zus Annette, in de zaak. Samen begonnen ze panden aan te kopen, als eerste een appartementsblok in Manhattan. Een gok, want ze moesten het geld voor de afbetalingen lenen op zijn Lernout & Hauspies: bij kleine zelfstandigen, mogelijke huurders enzovoort.

Maar weldra wilden de banken maar al te graag de projecten van Silverstein Properties financieren. In 1977 kochten ze 711 Fifth Avenue voor 11,5 miljoen dollar van Columbia Pictures, om het zeven jaar later voor 57,6 miljoen dollar te verkopen aan Coca-Cola, dat inmiddels Columbia had opgeslorpt.

Silverstein is binnen de machtige joodse gemeenschap een van de meest invloedrijke figuren: erevoorzitter van de Israel Bonds’ New York Real Estate Campaign, lid van de prestigieuze President’s Club, bestuurder van het Museum of Jewish Hee, en bestuurder van het Real Estate Institute van de New York University, waar hij nog steeds lesgeeft.

Silverstein wordt door zijn naaste medewerkers omschreven als koppig, weerbaar, een keiharde onderhandelaar, een leidersfiguur die respect afdwingt en geen fouten duldt, en tegelijk charmant is, vol mededogen en erg bereikbaar. Hij leidt zijn bedrijf als een pater familias: de meesten van zijn medewerkers zijn al decennialang op post. “Zijn optimisme zit hem in de genen gebakken. En hij geeft nooit op,” merkt zijn vriend en projectontwikkelaar Leonard Stern op.

Toen hij op 25 januari, vijf dagen voor de definitieve biedingen voor het WTC-leasecontract binnen moesten zijn, werd aangereden door een dronken autochauffeur en met een bekkenbreuk werd afgevoerd, verplaatste Silverstein prompt zijn kantoor naar het ziekenhuis.

Concurrenten zagen al twee keer Silverstein Properties aan de rand van de afgrond. Een eerste keer in 1980, toen Mendik van zijn vrouw scheidde en de schoonbroers ook hun zakelijke relaties beëindigden. Mendik zou later zijn vastgoedbedrijf verkopen aan _ ironisch genoeg _ Steve Roth. Maar Silverstein sloeg terug met de deal over 7 World Trade Center, wat tegelijk de start betekende van de erg goede relaties met de Port Authority, de grootste landeigenaar in de staat New York. Toen de WTC-torens op 26 februari 1993 een eerste keer het slachtoffer waren van een aanslag, verschafte hij de havenautoriteiten in zijn eigen kantoren de nodige kantoorruimte. En _ niet onbelangrijk _ hij stijfde de verkiezingskas van gouverneur George Pataki, die de helft van de bestuurders van de Port Authority benoemt. De WTC-deal gold als dankwoordje.

Ook begin jaren negentig, toen Silverstein door de crisis sommige eigendommen moest verkopen aan zijn schuldeisers, verwachtten velen dat hij uit het actieve zakenleven zou stappen. Maar hij beet door, en bouwde zijn imperium uit tot een van de grootste in New York. 11 september kostte hem 10 miljoen vierkante meter verhuurbare oppervlakte, maar zelfs dan heeft de groep nog 8 miljoen vierkante meter in portefeuille. Zijn panden staan vooral in New York, maar ook op het immobiliënschaakbord in Washington en Florida speelt Silverstein een koningsrol. Zelfs het grootste appartementsblok ter wereld _ 1800 wooneenheden _ staat op naam van Silverstein Properties.

Zijn belofte om de WTC-torens herop te bouwen, kreeg inmiddels steun van burgemeester Rudolph Giuliani. Maar er gaan ook luide stemmen op om er een herdenkingsmonument neer te poten, of een park. Krijgt Silverstein zijn zin? ” “Hij is geen speculant,” stipt Cesar Chekijian aan, een voormalig vice-president van Chase Manhattan Bank waarmee Silverstein al twintig jaar zakendoet, “hij is een bouwer.”

Luc Huysmans

“Niet heropbouwen geeft de terroristen de overwinning.”