SANEREN

Is de volgende stelling waar of niet waar: de overheid kan de groei stimuleren door meer uit te geven en/of de belastingen te verlagen (met andere woorden: een expansief fiscaal beleid te voeren)? Economiehandboeken geven als antwoord op deze vraag: ‘waar’. Maar Alberto Alesina, Silvia Ardagana, Roberto Perotti en Fabio Schiantarelli, allen verbonden aan het National Bureau of Economic Research, zijn iets voorzichtiger: ‘vaak niet waar’.

Het is een relevant tegenstrijdig geluid, want het voorbije decennium leverden de meeste Oeso-landen (Organisatie voor Economische Samenwerking en Ontwikkeling) verwoede inspanningen om orde op zaken te stellen in hun overheidsfinanciën. Alesina en zijn co-auteurs onderzochten de ervaringen van achttien Oeso-landen. Hun boodschap: het fiscale tekort terugdringen kan de groei stimuleren op voorwaarde dat er wordt gesnoeid in de overheidsuitgaven.

De auteurs ontdekten hoe een sanering van de overheidsuitgaven kan leiden tot hogere bedrijfswinsten, zo tot hogere bedrijfsinvesteringen en op die manier tot een hogere economische groei. Omgekeerd kan een stijging van de overheidsuitgaven de groei fnuiken.

Een spilzieke overheid ondermijnt vooral via de arbeidsmarkt de bedrijfswinsten en de groei. Jobcreatie in de publieke sector leidt bijvoorbeeld tot krappere arbeidsmarkten in de privé-sector en hogere lonen. Voorts zetten ook hogere uitkeringen voor de niet-werkenden druk op de lonen. De effecten hiervan zijn substantieel: een vermindering van de overheidsuitgaven met 1% in verhouding tot het bruto binnenlands product (BBP) leidt tot een verhoging van de investeringsratio ten opzichte van het BBP met 0,51 procentpunten.

Het is opmerkelijk dat hogere belastingen (onder meer op arbeid) minder schade aanrichten aan de investeringsratio dan hogere overheidsuitgaven. Een toename van de loonkosten met 1% van het BBP doet de investeringsratio dalen met 0,17%.

De samenstelling van een fiscaal beleid is dus cruciaal, besluiten de auteurs. Een sanering van de overheidsfinanciën is het groeivriendelijkst als er wordt gesnoeid in de uitgaven. En niet dus als de belastingen worden verhoogd. De auteurs stelden vast dat een daling van de overheidsuitgaven vaak gepaard gaat met een investeringsboom in de privé-sector.

‘Fiscal Policy, Profits, and Investment’, Alberto Alesina, Silvia Ardagana, Roberto Perotti, Fabio Schiantarelli, NBER Working Paper No. 7207.

Info: http://www.nber.org