Sabena trekt de IT-stekker uit

Geruisloos werd vorige week een zoveelste hoofdstuk van het Sabena-boek afgesloten. Atraxis, het IT-bedrijf uit de stal van de nationale carrier, droeg zijn activiteiten over aan de collega’s van Atos-Origin en Getronics.

“Eigenlijk was Atraxis het afgelopen jaar een kapitalistische kolchoz,” grapt Sabena-curator Christian Van Buggenhout. “Het leuke is dat de kolchoz ook na het opdoeken van Atraxis blijft bestaan.” Het bedrijf stond in voor de IT-dienstverlening van Sabena en zorgde bijvoorbeeld voor de communicatieprocessen tussen vliegtuig en de verschillende grondafhandelingsdiensten: bagage, check-in, catering, onderhoud… “Atraxis was onze zuurstoflong. Was daar de stekker uitgetrokken, dan hadden we de andere afdelingen nooit kunnen verkopen.”

Van de 200 werknemers bleven er na een eerste sanering nog 85 over. Anderhalf jaar later heeft een kleine helft daarvan werk gevonden: zeventien bij Atos-Origin, vier via een management buy-out, enkelen naar de luchthavenuitbater Biac, die de telecomactiviteit van SwITch overnam. De anderen worden uitbetaald via het sociaal plan waarvoor ze zelf hebben gewerkt.

Sinds 1 april vorig jaar werden de tarieven in volkomen transparantie met de klanten uitgewerkt in een users committee, met aan tafel de curatele, Sabena Technics, SNBA, LSG (de Lufthansa-dochter die de cateringafdeling kocht), BGS (de grondafhandeling, inmiddels overgenomen door het Spaanse FCC), de bagageafdeling enzovoort. Van Buggenhout: “De klanten betaalden voortaan onze kostprijs, plus de financiering van het sociaal plan voor de 115 afgevloeide personeelsleden, plus een nieuw sociaal plan voor maximaal zeventig mensen die geen werk zouden vinden.” Dan nog bleken de tarieven gemiddeld dertig procent lager dan tevoren.

Want Atraxis werd in 1999 verzelfstandigd, als 50-50 joint venture van Swissair-dochter Atraxis en Sabena. “Op de typische manier waarmee de Zwitsers dochters lanceerden,” poneert Van Buggenhout: “Het moest groots zijn, had amper klanten buiten de eigen groep maar moest wél dadelijk rendabel zijn.” Het redmiddel: peperdure tarieven. Zo kreeg Sabena facturen van 20 euro voor het aanmaken van een e-mailadres. Tot die bubbel met het faillissement van de flag carrier op 7 november 2001 uiteenspatte.

Huiswerk te laat klaar

Na een flirt met de Texaanse sectorgenoot EDS namen Van Buggenhout en zijn team halverwege maart zelf de touwen in handen. Emmanuel Tron, een zelfstandig consultant met een verleden bij onder andere Econocom, Banksys en Bull, werd gevraagd om een businessplan te schrijven en mocht het vervolgens zelf implementeren. Tron: “Hadden we dezelfde herstructurering eerder kunnen doen, net na het faillissement, dan hadden we Atraxis misschien in zijn geheel kunnen verkopen of had het bedrijf zelfs zelfstandig kunnen overleven. Nu was ons huiswerk net klaar op het moment dat de ICT-aandelen crashten en niemand dus nog wou of kon kopen.”

Tron creëerde bij het users committee de sfeer van een coöperatie. Niet eenvoudig, want uiteindelijk moesten de belangrijkste gebruikers van de luchthaven voor elkaar verduidelijken wat hun IT-plannen waren. “Maar we hanteerden een openboeksysteem, zodat iedereen goed kon zien hoeveel hij voor wat betaalde. We beloofden 2,5 % korting als we onze doelstellingen haalden, en dat is gelukt.”

Door het onderlinge vertrouwen, dat gaandeweg groeide, besloten de leden van het users committee om gezamenlijk naar oplossingen voor de toekomst te kijken. Getronics rijfde bij SNBA en BGS enkele contracten binnen, maar het leeuwendeel ging naar het Frans-Nederlandse fusiebedrijf Atos-Origin. “Op acht dagen tijd hebben we al die klanten overgeschakeld naar onze apparatuur,” weet CEO Henri Van Engelen trots. “Op het toppunt waren zestig mensen bezig met dit project.”

Voor Atos-Origin passen de contracten in de tendens om meer dienstverlening te doen. Drie jaar geleden was die tak goed voor 30 % van de omzet in België en Luxemburg, tegen eind dit jaar moet dat 60 % zijn. De rest moet komen van nicheprojecten zoals managementrapportering, documentbeheer en integratie van front- en back-offices (30 %) en detachering (10 %). Van Engelen: “Dertig klanten zijn goed voor 80 % van onze omzet. De luchthaven prijkt nu in ieder geval in onze toptien.”

Sinds twee jaar heeft het bedrijf ook een joint venture lopen met Euronext, dat het NCS-handelsplatform en de clearing in Brussel, Amsterdam, Parijs en Londen beheert. Atos-Origin is het op één na grootste IT-servicebedrijf in Europa, na Cap Gemini Ernst & Young. Vorige zomer raakte bekend dat het bedrijf de Nederlandse en Britse tak van KPMG overneemt, voortaan bekend als Atos KPMG Consulting.

Luc Huysmans