S.O.S. EUROPESE TELEKOM

Als één van Europa’s grootste telekomleveranciers 7,2 miljard frank verliest in de eerste jaarhelft van ’95, herstruktureringskosten van 60 tot 72 miljard in zijn telekomdivisie aankondigt en pas tegen ’98 opnieuw een “goede winstmarge” verwacht, dan wijst de barometernaald in de sektor om het eufemistisch te zeggen onweer aan.

Het droeve lot van de Frans-Europese industriegigant Alcatel Alsthom, moeder van het Antwerpse Alcatel-Bell (goed voor 7700 werknemers), is tekenend voor de onrust die over de hele Europese telekombranche hangt. De hamvraag voor iedere topverantwoordelijke luidt : spelen we in die beloftevolle toekomstmarkt, binnen pakweg tien of twintig jaar, nog een leidersrol of niet ?

Sommigen, en niet van de minsten, hebben daar hun twijfels over. “Europa mist visie, ” roept Vlaming en Alcatel-Alsthom-topman Jozef Cornu (50j.) al jaren, als een onheilsprofeet in de woestijn. Zo waarschuwde deze chief operating officer van de Franse groep nu feitelijk bevoegd voor de telekomdivisie begin jaren ’90 dat de EU een vertikale integratie tussen de Europese telekomleveranciers en de nationale PTT’s niet mag belemmeren. “Wij hebben de software, zij de infrastruktuur. Om te overleven, moeten we de handen in mekaar slaan, ” klonk zijn redenering.

Cornu’s visie stoelt op z’n dagdagelijkse praktijk. Hij is een “doe-type”, iemand die week na week stempels drukt op de techniek, de fabrikage, de aankoop, de informatica en marketing van zijn wereldgroep. Managers zoals Cornu balen van de doctrinaire apostels uit Brussel die alles volgens het boekje van de vrije-marktekonomie dikteren maar ondertussen de échte Europese belangen uit het oog verliezen. “We lijden niet onder een teveel aan socialisme, maar eerder onder een teveel aan thatcherisme, ” gispte hij op 22 april ’93 in Trends.

Europees kommissaris Karel Van Miert trekt vandaag vurig ten strijde tegen monsterfusies à la Kirch-Bertelsmann-Deutsche Telekom of VNU-Endemol-Veronica-RTL4 en 5, omdat ze de (resp. Duitse en Nederlandse) lokale markt dreigen af te sluiten. Terecht, zo lijkt het. Maar neemt hij hierbij wel àlle argumenten in ogenschouw ? Amerikaanse tv-soaps en bioskoopfilms overspoelen nu al onze markt. En in de elektronika, computers en software is Europa zijn leiderschap kwijt. Diezelfde doctrinaire regels rigoureus toepassen in de telekom, lijkt veeleer op een kollektieve zelfmoordpoging, dan wel op een goedgekozen groeistrategie.

De Europese telekom is een kwetsbare sektor. Ze bevindt zich in een fundamentele scharnierfaze. Nationale monopolies worden ontmanteld, de winstmarge in de (jarenlang lukratieve) markt van de PABX-centrales en terminals droogt op en de konkurrentie in mobilofonie en multimedia groeit angstwekkend snel.

De EU vraagt aan haar lidstaten verder te kijken dan de eigen landsgrenzen. Maar kijkt de Unie ook verder dan de eigen thuismarkt ? In de VS bakken reuzen uit de telekom-, computer-, software- en multimediabranche om de haverklap zoete broodjes met elkaar. Een AT&T kan ongestoord de wereldmarkt bewerken als operator én als telekomleverancier. Europese bedrijven die zich vandaag op de VS-markt wagen, worden echter nog steeds intrinsiek benadeeld. Het is hoog tijd dat de Europese Unie van het “reciprociteit”-beginsel gelijke kansen en gelijke rechten voor iedereen haar prioritair beleidspunt begint te maken.

Telekommunikatie wordt volgens kenners één van de sektoren met het meeste groeipotentieel en de grootste impact op de ekonomische gezondheid van een gemeenschap, staat of regio. De tijd van hardleerse teorieën of naïeve ideologische experimenten is voorgoed voorbij.

PDP