POLITIEKE ETIEK, TEORIE EN PRAKTIJK

In haar jongste begrotingsadvies schat de Hoge Raad van Financiën de besparingsinspanning vereist om met de begroting van 1996 de Maastricht-norm van 3 % deficit (als % van het BBP) te halen op 105 miljard. De eerste bladzijden van dit advies bieden een schitterende argumentatie waarom ons land die inspanning echt moet leveren. Precies daarom is dit advies meer dan gesneden brood voor formateur Jean-Luc Dehaene die bij de socialisten grote nukkigheid inzake nieuwe besparingen dient te overwinnen.

Het is niet de eerste keer dat de adviezen van de Hoge Raad, waarvan een grote mate van zelfstandigheid wordt verwacht, de vorige en zo goed als zeker ook toekomstige eerste minister biezonder goed uitkomen. Jean-Luc Dehaene heeft ervoor gezorgd dat hij ook in de toekomst vanuit die hoek de geluiden zal horen die hij verkiest.

Aan het hoofd van de cel financieringsbehoeften van de Hoge Raad van Financiën staat de Leuvense hoogleraar Paul Van Rompuy. Net voor de verkiezingen zorgde Dehaene via een snel klaargestoomd Koninklijk Besluit ervoor dat Van Rompuy benoemd werd als (zwaar betaald) lid van het direktiekomitee van de ASLK Holding. Beloning voor bewezen en nog te bewijzen diensten ?

Paul Van Rompuy is een ekonoom die teoretisch én empirisch zijn sporen verdiende. Hij was de pionier, samen met zijn betreurde Leuvense kollega Albert Verheirstraeten, van de studie van de regionale geldstromen in België. Van Rompuy koppelde een teoretisch inzicht in ekonomische materies aan een scherpe, praktische beoordeling. De jongste jaren begon de politieke kontekst, ook van zijn studiewerk, steeds belangrijker te worden.

Het is niet zo dat Paul Van Rompuy als ekonoom van vandaag op morgen niets meer te vertellen heeft. Het is echter wel zo dat hij, zeker over de openbare financiën, een regering onder leiding van Jean-Luc Dehaene poeslief moet aanpakken. Dat het nu geformuleerde advies van de Hoge Raad redelijk zinnig is, is in de bovenstaande kontekst van geen tel.

Dergelijke situatie is een betreurenswaardige ontwikkeling : voor de ekonoom Van Rompuy, voor de Hoge Raad en de ernst waarmee men voortaan kennis van haar adviezen dient te nemen, maar vooral voor de geloofwaardigheid van de politiek.

Jean-Luc Dehaene en zijn medestanders roepen van de daken (nu ook weer in de fraseologie van het regeerprogramma Dehaene over politieke etiek) dat ze front moeten vormen om de antipolitiek terug te dringen en de demokratie te redden. Dat kunnen ze doen door in moeilijke omstandigheden moedige beslissingen te nemen en omtrent de draagwijdte daarvan niet te verdwalen in smoesjes. Ze voeden de antipolitiek wanneer ze de expert (met een reeds goed betaalde baan aan de KU-Leuven), die in de Hoge Raad van Financiën onafhankelijke adviezen opstelt over de begrotingsdoelstellingen, puur politiek benoemen in een zwaar betaalde job.

J.V.O.