Open VLD, Vlaams Belang en N-VA voldoen best aan wensen van ondernemers

Open VLD, Vlaams Belang en N-VA zijn de drie partijen die het best de wensen van de ondernemers benaderen. CD&V scoort slechter dan verwacht en de kartels hebben een probleem.

Vier weken lang vond u in Trends onze verkiezingsreeks, waarin we de mening van de ondernemers vergeleken met de ideeën en programma’s van de Nederlandstalige politieke partijen. Milieu (17 mei), vergrijzing (24 mei), arbeidsmarkt (31 mei) en fiscaliteit (zie blz. 46 in dit nummer) waren de opeenvolgende thema’s.

We hebben de deelscores samengeteld (zie tabel). Het resultaat: drie partijen benaderen vrijwel ex aequo het best de ondernemerwensen: Open VLD met 31 punten, en Vlaams Belang en N-VA met elk 30 punten. Er konden 48 punten behaald worden. Ook significant is het aantal thema’s waarop een partij tegengesteld aan de ondernemers scoort. Open VLD en Vlaams Belang hebben op slechts zes deelthema’s (van de 24) een andere opinie, N-VA op zeven. Groen! bengelt onderaan op de lijst met vijftien tegengestelde opinies.

Dat Open VLD vooraan staat, mag niet verbazen. Als liberale partij is ze het aan zichzelf verplicht om de wensen van de ondernemers zo dicht mogelijk te benaderen. Verrassender is de hoge score van de beide Vlaams-nationale partijen. Vlaams Belang scoorde op alle deelthema’s goed, behalve voor de arbeidsmarkt, waar de partij amper zes op veertien haalde. Omdat het daar meer oog had voor zijn traditionele werknemersachterban?

Volgens voorzitter Frank Vanhecke is de hoge score van Vlaams Belang een rechtstreeks gevolg van de ideologie. “Vlaams-nationalisten geloven dat de economie iets is waar Vlaamse werknemers en ondernemers samen aan de kar duwen en een gemeenschappelijk belang hebben: welvaart,” zegt hij. “Voor N-VA geldt dezelfde redenering. Wij hebben onze beide programma’s vergeleken en op economisch vlak zijn ze bijna een kopie.” Dat verband ziet Bart De Wever, voorzitter van N-VA, niet. Hij schampert: “Wij zijn alleszins een partij die altijd dezelfde boodschap brengt, eender voor welk publiek.”

Geert Lambert, voorzitter van Spirit, begrijpt de Vlaams-nationale score: “Ondernemers komen vaak in aanraking met de inefficiëntie van het Belgische systeem en zijn daarom gevoeliger voor de voordelen die een regionalisering van bevoegdheden kan opleveren.” Voor Bart Somers, voorzitter van Open VLD, is het een “simplistische stelling dat wanneer Vlaanderen onafhankelijk is, alle problemen voor ondernemend Vlaanderen opgelost zouden zijn.”

“Een partij als Vlaams Belang probeert met een populistisch discours sterk te scoren bij een bepaalde groep ondernemers,” meent Vera Dua, voorzitster van Groen!. “Wij kunnen ons echt niet voorstellen dat de belangen van ondernemers en deze extremistische partij gelijk sporen. Vlaams Belang haalt de reputatie van ons land naar beneden.”

Links scoort (uiteraard) slecht

Het is niet verwonderlijk dat de twee linkse partijen slecht scoren: Groen! haalt zestien en SP.A vijftien punten. Hun ideologie en achterban maken het logisch dat ze verder weg blijven van wat de ondernemers wensen. Toch is dat niet onbelangrijk. Want er circuleren scenario’s waarbij Groen! – dat volgens de peilingen op een goede score afstevent – in een regering wordt opgenomen. Voor de SP.A is het ook een belangrijke vaststelling, omdat het een (zekere?) regeringspartij is. En bovendien omdat ze vaak sleutelposten bezit. In de vorige regering leverde SP.A de ministers van Pensioenen en van Arbeid. Nochtans bengelt de socialistische partij in de deelrangschikkingen ‘arbeidsmarkt’ en ‘vergrijzing’ achteraan.

CD&V linkser dan gedacht

Spirit en CD&V liggen in het centrum. Spirit eerder aan de rechterzijde van het centrum, CD&V aan de linkerzijde. Het ondernemingsvriendelijke beeld dat CD&V-voorzitter Yves Leterme uitstraalt, moet blijkbaar genuanceerd worden. Leterme nuanceert dan weer de enquête: “De beoordeling gebeurde op basis van individuele stellingen. Een algemene beoordeling, die ook oog heeft voor het realiteitsgehalte, zou ongetwijfeld tot een veel betere score leiden.”

Zo vriendelijk is Frank Vanhecke niet: “De CD&V van Yves Leterme en het links-belgicistische ACW zijn twee handen op één buik. Het ACW deelt nog altijd de lakens uit. En vergeet niet dat Leterme zelf afkomstig is uit het ACW.” Ook Bart Somers vindt dat: “Wanneer CD&V gedwongen wordt duidelijke, concrete standpunten in te nemen, dan blijkt dat ze meer een vakbondspartij is dan een ondernemingspartij.” Vera Dua is overtuigd van het tegendeel: “Op papier sluit CD&V aan bij de sociaal-corporatistische traditie, maar haar vertegenwoordigers verdedigen in de feiten vaak een heel andere agenda.”

Geert Lambert heeft een doemscenario voor zich: “De oude CVP is hoe langer hoe meer terug. In de Vlaamse regering hebben Unizo en ACV elk een minister gekregen, terwijl Leterme zelf de Boerenbond tevreden houdt. Als CD&V toetreedt tot de volgende federale regering, zal alles weer bij het oude zijn en kan de verzuiling zich helemaal herstellen.”

Kartelpartijen liggen ver uit elkaar

Op negen van de 24 deelthema’s hebben Spirit en SP.A een tegengestelde opinie. Het links-liberale Spirit is op de economische terreinen blijkbaar eerder liberaal dan links. N-VA en CD&V verschillen op acht deelthema’s radicaal van mening. De kartels hebben een probleem.

“Die kartels zijn onnatuurlijke kiesverenigingen zonder coherent programma,” vindt Frank Vanhecke. “Hoe zal bijvoorbeeld N-VA haar in theorie ondernemersvriendelijke programma kunnen uitvoeren, als die partij met handen en voeten is gebonden aan een standenpartij als CD&V?” Bart Somers zit op dezelfde golflengte: “Uw analyse levert het bewijs dat onnatuurlijke kartels, waarbij elke partner één flank bespeelt om puur electorale redenen, geen afdoende antwoorden kunnen bieden op de economische uitdagingen.”

Uiteraard is Yves Leterme het hier niet mee eens: “CD&V en N-VA delen de ambitie om de regio’s zelf te laten bepalen welke sociaaleconomische hefbomen zij willen inzetten om de welvaart te versterken. Daarvoor vragen we een mandaat van de Vlaamse kiezer. Dat betekent niet dat de partijen in het kartel hun eigen programma in de koelkast moeten steken.”

Bart De Wever, voorzitter van N-VA, bevestigt die analyse: “We zijn wel degelijk een eigen partij, met een eigen programma. In een grote partij moeten er meer evenwichten worden gerespecteerd. Daar lijden standpunten soms wat onder op het gebied van duidelijkheid.”

Johan Vande Lanotte, voorzitter SP.A, ziet geen enkel probleem aan zijn kant: “We hebben ons programma grondig doorgepraat met Spirit en hebben geen enkel discussiepunt.” Geert Lambert van Spirit beklemtoont het feit dat Spirit en SP.A twee afzonderlijke partijen zijn: “Spirit is links-liberaal, SP.A is socialistisch. Het is dus niet verwonderlijk dat we andere accenten leggen.”

Daarmee is de analyse gemaakt. Volgende zondag zal de kiezer oordelen. En elke politicus kent die ene grote waarheid: de kiezer heeft altijd gelijk.

Guido Muelenaer – guido.muelenaer@trends.be