Opbrengst naar jobs ?

Het verkopen van het familiezilver wordt nu ook een beleidsmode in Vlaanderen. De Vlaamse regering koestert het plan om haar begrotingsgat deels te dichten met de opbrengst van een beursgang van de Gewestelijke Investeringsmaatschappij voor Vlaanderen (GIMV). Het Vlaamse Gewest bezit bijna 85 % van de GIMV. Vorig jaar werd tegen een zachtprijsje een privé-plaatsing georganiseerd van 10,57 % van de stukken. Tachtig institutionele beleggers werden daar beter van. Wat denkt Hugo Vandamme, gedelegeerd bestuurder van Barco, van de beursintroductie van de GIMV ? Barco is niet zomaar een participatie van de GIMV, het is de ster in de portefeuille. De GIMV bezit 34,18 procent van Barco, tegen de huidige beurskoers een waarde van 20,9 miljard frank, of 80 % meer dan in juli vorig jaar, bij de privé-plaatsing.

HUGO VANDAMME (BARCO). Vlaanderen heeft behoefte aan meer durfkapitaal. De GIMV is de belangrijkste leverancier van durfkapitaal en dus is haar beursgang een uitstekend idee. Door de privé-beleggers een aandeel te geven in de GIMV zullen haar investeringssommen en haar slagkracht groeien. De middelen van de overheid zijn vandaag per definitie beperkt en zo wordt deze klip omzeild. Bovendien kan een privé-belegger maar in een groeibedrijf als Lernout & Hauspie en Xeikon stappen in een late fase én als het ter beurze wordt genoteerd. De GIMV bezit een pot van erg boeiende hightech-starters. Bij hun notering ter beurze is er reeds een afroming van de meerwaarde gebeurd ten voordele van de stichters en de eerste kapitaalschieters. Interessant is daarom dat de Vlaamse belegger langs een GIMV-aandeel vroeg en met gespreid risico kan deelnemen in de groeibedrijven.

TRENDS. Door de beursintroductie verliest de Vlaamse regering een instrument om een industriebeleid te voeren ? Ook ten aanzien van de verankering van een aantal sleutelbedrijven en -branches verzwakt zij haar macht door het lossen van de GIMV ?

Dat de Vlaamse overheid haar greep lost op een instrument van het industriebeleid, vind ik geen probleem. De overheid heeft meer taken bij het stimuleren van de innovatie en het ondernemerschap, dan het koesteren van een investeringsbank. Voor mij heeft de overheid prioritair drie taken en die zijn veel belangrijker en haar meer eigen dan het bezitten van een industrieholding. In het Vlaamse onderwijs moet zij de bestaande boekenwijsheid besprenkelen met meer mogelijkheden om de creativiteit te ontwikkelen. De bedrijven verliezen vandaag veel tijd om de geboren plantrekker die een Vlaming is te ontbolsteren, hij wordt geremd en getemd in het onderwijs. Door meer creativiteit zal, ten tweede, de lust om te ondernemen automatisch geboren worden in het onderwijs. Minder scholieren en studenten zullen kiezen voor voorspelbare loopbanen in administraties en grote organisaties. Een derde taak is het stimuleren van het onderzoek en de ontwikkeling. Daar heeft de Vlaamse regering de sleutels in handen. In de universiteiten moet er een beter evenwicht ontstaan tussen georiënteerd en niet-georiënteerd onderzoek. De terugverdiencapaciteit van de O&O zal in acht genomen dienen te worden, wat geen pleidooi is om het niet-georiënteerde onderzoek af te schaffen. Bij Barco kan een medewerker de meest ingenieuze personal computer bedenken, daar kunnen wij in feite niks mee aanvangen, omdat we het distributiekanaal missen, dus is onze terugverdiencapaciteit daarmee nihil. We kunnen de vondst verkopen aan IBM. Boven op die drie taken zijn er twee andere die de Vlaamse regering overstijgen : één, de vermindering van het kostenpeil van de onderneming, en twee, een intelligente waardebepaling van de euro ten overstaan van de dollar. De euro moet ten aanzien van de dollar in waarde zakken. Laten we imiteren wat de Amerikanen deden met hun dollar.

Moet de Vlaamse overheid voor zichzelf een Gouden Aandeel reserveren, of is een haast complete privatisering aangewezen ?

Een intelligente beursgang lost dit probleem automatisch op. Zonder in de technische elementen te gaan niemand kent ze vandaag is het toch vanzelfsprekend dat de bestaande aandeelhouder de overheid zijn pakket niet voor 90 % zal aanbieden. Vorig jaar zijn de eerste privé-beleggers binnengestapt, het waren financiers. Dit aandeelhouderschap moet verbreed worden met particulieren en institutionelen.

Zal U beter af zijn met een hoofdaandeelhouder die écht een ondernemer is en vrij wordt van de staat ?

Ik heb nooit te klagen gehad. De GIMV is geen interventionistisch vehikel. De leiding van GIMV heeft altijd een ondernemersmentaliteit gehad en bekijkt de groei van ondernemingen vanuit het standpunt van een bedrijfsleider, en niet vanuit het standpunt van een bankier. Dat is een heel belangrijke vaststelling. Een bankier zal 100 miljoen frank toestaan, als hij heel, heel zeker is. Hoe kan je met zo’n mentaliteit risico’s ondersteunen in de hoogtechnologische branches, wat de GIMV consequent gedaan heeft ? De GIMV is sedert ’81 een stabiele aandeelhouder voor Barco. Zonder de GIMV op dat moment waren wij vandaag verdwenen. Door de GIMV hebben wij onze strategie steeds samenhangend kunnen formuleren en uitvoeren. De beursgang zal daaraan niks ten gronde wijzigen, denk ik.

Het geld van de beursgang zou aangewend worden om het tekort van de Vlaamse begroting over ’97 te verminderen ? Is het niet verstandiger om de opbrengst te bestemmen voor meer O&O in Vlaanderen ?

Absoluut. Iets nieuws moet niet. Er hoeft bijvoorbeeld geen Technisch Natuurkundig Onderzoeksinstituut op zijn Nederlands gesticht of gefavoriseerd te worden. De opbrengst van de GIMV-privatisering zou best belanden bij de bestaande instituten als Imec, IWT, het Biotechnologisch Instituut, enzovoort. Ik verwijs opnieuw naar het begrip terugverdiencapaciteit. De GIMV-opbrengst hoort thuis bij onderzoeksinitiatieven die op termijn reële jobs scheppen. Ik verwijs naar Barco : in ’81 hadden we 1000 werknemers, door de continue ontwikkeling van onze O&O hebben we in ’96 2000 medewerkers in België en 1000 in het buitenland. Het geld dat de privatisering van de GIMV oplevert, gaat dus best prioritair naar de bron van de tewerkstelling. De opbrengst spenderen aan een begrotingsmanoeuvre zou ik spijtig vinden.

FRANS CROLS