Van alle niet-Griekse banken is Dexia, in verhouding tot het kernkapitaal, de bank met de grootste blootstelling aan Griekenland. En als Italië in het vizier komt, dreigt een nieuwe ramp.
Een van de eerste banken die bereid bleek om een vrijwillige bijdrage te leveren tot het Griekse reddingsplan van de EU was Dexia. Dat kan verbazen, want het roll-overplan voorziet in een herinvestering van afgelopen obligaties in nieuw Grieks overheidspapier met een looptijd van dertig jaar. Wetende dat Dexia zulke langlopende obligaties vooral met kortetermijnmiddelen moet financieren, is dat geen aangenaam vooruitzicht.
Maar veel keuze heeft Dexia niet. De bank heeft voor 3,5 miljard euro Grieks overheidspapier in portefeuille. Als daarbij ook de leningen aan andere Griekse schuldenaars (lokale overheden, ondernemingen,…) geteld worden, bedraagt de risicoblootstelling 5,4 miljard euro (cijfers per einde maart 2011).
Dexia is een van de Europese banken met het meeste Griekse overheidspapier. Natuurlijk hebben Griekse en Cypriotische banken nog meer van zulke obligaties, wat nog maar eens bewijst dat zij de eerste en grootste slachtoffers van de Griekse crisis zijn. Een uittrede van Griekenland uit de eurozone zou zo goed als zeker het faillissement van enkele belangrijke Griekse banken veroorzaken.
De niet-Griekse bank met de meeste Griekse overheidsobligaties in portefeuille (5 miljard euro) is de Franse bank BNP Paribas, de moeder van BNP Paribas Fortis. In absolute cijfers is BNP Paribas daarmee koploper. Maar als de Griekse blootstelling afgezet wordt op het Tier-1-kernkapitaal, komt ze niet eens aan 10 procent. Dat is ook de relatieve blootstelling van de Duitse Commerzbank en de Franse Société Générale.
De kwetsbaarheid van Dexia ligt erin dat het Griekse papier 20 procent van zijn kernkapitaal uitmaakt. En die kapitaalbuffers staan onder druk nu Dexia een waardevermindering van 3,6 miljard euro op de versnelde afbouw van zijn balans slikt. Het ziet ernaar uit dat Dexia de meest kwetsbare van alle niet-Griekse banken is: elke waardevermindering op Griekenland dreigt de solvabiliteit verder naar beneden te brengen, terwijl verschillende aandeelhouders niet de centen hebben om een kapitaalverhoging te volgen.
De ironie van de Griekse crisis is dat er eigenlijk weinig banken een gevaarlijk grote blootstelling op Griekenland hebben. Het gros moet relatief gemakkelijk de verliezen die gepaard gaan met een eventuele schuldherschikking kunnen doorslikken. Maar Dexia lijkt hierop de uitzondering te zijn. In die zin moet ook de waarschuwing van het IMF begrepen worden. Deze instelling wees erop dat de algemene gezondheidstoestand van de banken in de eurozone verbetert, maar dat het misleidend zou zijn te focussen op het gemiddelde. Achteraan het peloton bengelen enkele instellingen die snel weer in de problemen kunnen komen.
Dexia is zich bewust van de ernst van de situatie. Goede bronnen bevestigen ons dat de bank zich de voorbije weken uit grotere kredietdossiers terugtrok. In sommige gevallen doet ze niet eens een voorstel meer. Door de kredietvolumes te beperken, maakt de groep kapitaal vrij. De bank is er duidelijk alles aan gedaan om haar afhankelijkheid van kortetermijnfinanciering en de interbankenmarkt tot een minimum te beperken. Eind maart was Dexia nog voor 104 miljard euro op kortetermijnfinanciering aangewezen.
Rest van Zuid-Europa
Het grootste gevaar voor Dexia is dat een Griekse default, ook al zou die de Europese financiële sector niet ten gronde brengen, overslaat naar andere landen. Net zoals het faillissement van Lehman Brothers investeerders deed inzien dat een grote zakenbank failliet kan gaan, zou een Griekse wanbetaling het signaal geven dat een westers land zijn schulden niet kan afbetalen. Dat is toch al zestig jaar geleden, en zo ver reikt het geheugen doorgaans niet.
Net zo snel als investeerders Griekenland lieten vallen, zouden ze ook obligaties van andere Europese landen kunnen dumpen. Iedereen denkt dan in de eerste plaats aan de zwakke broertjes Ierland en Portugal, die al eerder een beroep moesten doen op hulpfondsen. Maar veel banken en beleggers hebben hun posities in Ierland en Portugal al fors afgebouwd. De kans is reëel dat zij verder kijken, naar andere landen uit Zuid-Europa zoals Spanje en Italië.
Vooral Italië komt meer en meer in het vizier. Vorige week gaf het ratingbureau Moody’s aan dat het mogelijk de rating van dat land zou verlagen, en een paar dagen later werd de waarschuwing uitgebreid tot achttien Italiaanse banken. De berichten veroorzaakten een crash van de Italiaanse bankaandelen op de beurs. Vrijdag moest de Italiaanse beurswaakhond de handel in Intesa Sanpaolo en UniCredit, de grootste banken van het land, opschorten omdat de koersdalingen te groot waren.
Als de paniek toeslaat en de schuldenlast van Italië een item wordt, kan de crisis een heel andere dimensie krijgen. Italië torst immers 1800 miljard euro schulden mee (120 procent van het bbp). Ter vergelijking: de Griekse overheidsschuld bedraagt ‘maar’ 300 miljard euro, en die van Ierland en Portugal elk zo’n 150 miljard euro.
De Belgische bank die in Italië de meeste risico’s loopt, is… Dexia. De bank heeft voor 15,6 miljard euro Italiaans overheidspapier in portefeuille, en de volledige risicoblootstelling op het land loopt op boven de 50 miljard euro. Dat heeft natuurlijk te maken met de aanwezigheid van het Dexia-filiaal Crediop in Italië. Die bank moet Dexia conform zijn herstructureringsplan verkopen tegen eind 2012. Maar in de gegeven omstandigheden is de verkoop van een Italiaanse bank onbegonnen werk, tenzij Dexia een nieuw, bijkomend verlies slikt.
Kredietwaardigheid
Kortom, de kaarten liggen niet goed voor Dexia. De bankgroep blijft kampen met de erfenis uit het verleden, waardoor ze kwetsbaar is voor elke schok op de markten. Het is nu vooral uitkijken naar de beslissing van Moody’s en Standard & Poor’s over de kredietwaardigheid van Dexia. Die beslissing wordt binnenkort verwacht. Beide agentschappen dreigen ermee de rating van Dexia te verlagen, wat meteen zou leiden tot hogere financieringskosten.
Daarnaast zijn er de stresstesten die Europa uitgeschreven heeft voor de bankensector, en waarvan de resultaten medio juli verwacht worden. Tegen dan moet er meer duidelijkheid zijn over de weerbaarheid van Dexia en of die versterkt moet worden. Het gaat immers niet over de vraag of Dexia het einde van 2011 haalt, maar of Dexia het einde van 2011 haalt zonder zijn kapitaal te verhogen.
PATRICK CLAERHOUT
Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier