Nieuw leven voor een stadswijk

Mosaeforum in Maastricht is zowel een stedenbouwkundig als een bouwkundig project. De Luikse architect Bruno Albert is de ontwerper van het 12.000 vierkante meter grote Zuidgebouw.

Het Mosaeforum strekt zich uit tussen de Maas en de Grote Markt van Maastricht. Dit grootscheepse project werd in september vorig jaar plechtig geopend. Voor Bruno Albert startte het avontuur in 1994, toen zijn bureau een concours won voor de heraanleg van deze ruimte in het hartje van de Maasstad. “Er stonden gebouwen van de stad en er was een parking van vijf of zes verdiepingen”, vertelt de architect. “Daarrond was een zone voor het autoverkeer. Niet echt een typische stadswijk. Na de kantooruren en tijdens het weekend lag alles er verlaten bij.”

Om de hele wijk nieuw leven in te blazen, deed de stad voor het opmaken van het structuurplan een beroep op de Nederlandse architect Jo Coenen. De montage van het vastgoedproject steunt op een publiek-private samenwerking. De stad is eigenaar van het terrein en werkt samen met projectontwikkelaar 3W.

Lange maar vruchtbare discussies

Jo Coenen staat in voor het noordelijke deel van het project, terwijl het bureau van Bruno Albert de zuidkant voor zijn rekening neemt. “De basisopdracht was een oplossing te vinden voor de dualiteit tussen commerciële en administratieve functies”, legt Albert uit. “De twee functies moesten worden geïntegreerd in een openbare ruimte en toch duidelijk van elkaar te onderscheiden zijn.”

Op de begane grond is er een halfoverdekte winkelgalerij. Het ontwerp met traditionele materialen, hoofdzakelijk steen, laat dit onderdeel aansluiten bij de bestaande gebouwen. In totaal is er van niveau -1 tot niveau 1 ongeveer 4000 vierkante meter winkelruimte. De drie kantoorniveaus (8000 vierkante meter) werden opgetrokken in glas en beton.

Het is een coherent geheel dat rekening houdt met de gebouwen die Jo Coenen in de onmiddellijke omgeving ontwierp. Bruno Albert geeft grif toe: “De besprekingen tussen de projectontwikkelaar, de stad en de architecten duurden lang, maar iedereen was van goede wil. Daarom boekten we resultaat, ondanks de problemen die inherent zijn aan elke grote heraanleg in een stadsomgeving.”

De discussies die voorafgingen aan de realisatie van Mosaeforum gingen vooral over de onontbeerlijke integratie van de zes gebouwen die de stad wou beschermen en waarvan er één geklasseerd is. De structuur van dat hoekgebouw blijft dus behouden en op de verdieping blijven er woningen. Op de begane grond wordt echter een doorgang voor voetgangers voorzien.

Ruimte vrijmaken

Een van de grote doelstellingen van het project bestond erin om ruimte vrij te maken en opnieuw een verbinding te creëren met de oevers van de Maas. Dit deel werd toevertrouwd aan Jo Coenen. Topmaatregel: een grote voetgangerszone integreren die zich van de Grote Markt tot aan de Maas uitstrekt. De parkings werden ondergronds aangelegd: 1200 ultramoderne parkeerplaatsen goed voor een onderscheiding van de Europese parkeervereniging. De buurt wordt opnieuw een voetgangerszone en trekt overdag shoppers aan. De horecasector kreeg ook zijn plaats en zou ‘s avonds leven in de buurt moeten brengen.

Een bewijs van het succes van de heraanleg: bij de officiële opening in september 2007 was er geen enkele winkelruimte meer vrij. Nu is het aan de Maastrichtenaars en aan de toeristen om het nieuwe stadscentrum te leren kennen. (T)

Door Gilles Quoistiaux