Modrikamen eist 190 miljoen van KBC

Mischaël Modrikamen start een proces tegen KBC Groep. Die creëerde volgens de advocaat ooit schimmige structuren rond wapenleveringen aan het Zuid-Afrikaanse apartheidsregime. Hij eist dat KBC 190 miljoen euro commissies betaalt aan de tussenpersoon van zo’n deal. De bank reageert verbijsterd en overweegt een tegenvordering.

Vandaag, donderdag 17 april, start advocaat Mischaël Modrikamen voor de Brusselse Rechtbank van Koophandel een proces tegen KBC Groep. Hij eist omgerekend 190 miljoen euro in opdracht van zijn cliënt Beverly Securities Limited (BSL). Die bemiddelde in 1986 naar eigen zeggen bij de verkoop van Pumahelicopters van Aérospatiale aan het Zuid-Afrikaanse overheidsbedrijf Armscor. De verkoop van wapentuigen aan het apartheids- regime was toen in strijd met het VN-embargo.

Het ene contract dat deze deal ter waarde van 1,9 miljard euro moet bewijzen, werd volgens de advocaat vernietigd door Armscor. BSL en het Panamese zusterbedrijf BSI – via een Liechtensteinse Anstalt in handen van de Portugese lobbyist Jorge Piñol – voerden al processen tegen Aérospatiale en Armscor ter compensatie van hun tussenkomst. In 1999 wees het Hof van Beroep van Parijs hun eis tegen Aérospatiale af. Meer nog: het Hof veroordeelde BSL/BSI tot 40.000 euro voor de imagoschade die de vliegtuigproducent had geleden. Ook in Zuid-Afrika draaide een procedure tegen Armscor op niets uit.

Op basis van verklaringen uit 2002 van onder meer Martin Steynberg, een gewezen werknemer Armscor, startte Piñol nieuwe rechts- procedures: in Portugal tegen Armscor en in België tegen KBC. Steynberg, zo staat in een kopie van de verklaring die Modrikamen ons overhandigt, bevestigt de wapentransactie, die ‘Project Adenia’ werd gedoopt. Op papier zou de Portugese luchtmacht de Puma’s aankopen, maar ze werden illegaal verscheept naar Zuid-Afrika. Portugal mocht in ruil zijn eigen helikopters door Aérospatiale laten vernieuwen. Wegens zijn tussenkomst bij het leger zou Piñol 10 % krijgen op de transacties via het Portugese kanaal.

Modrikamen, in een exclusief gesprek met Trends: “Oorspronkelijk ging het om enkele miljoenen, maar later werd de transactie uitgebreid tot een levering van 3 miljard dollar, met omgerekend 190 miljoen euro commissies.”

Juridisch gezien is de gegrondheid van deze claim – zelfs als de aangehaalde feiten al zouden kloppen – voor een Belgische rechtbank problematisch. Een KBC-advocaat wijst erop dat Cassatie sinds 1966 het adagium Nemo auditur propriam turpitudinem allegans hanteert. Letterlijk: ‘Niemand die zich beroept op het eigen schandelijk gedrag wordt gehoord’. Met andere woorden: men kan contracten van illegale oorsprong niet laten gelden voor een rechtbank. Modrikamen: “Mijn cliënt dacht dat het ging om burgelijke en niet om militaire toestellen.”

Waarom KBC?

In de verklaring van Steynberg staat dat hij met Piñol in 1990 een Kredietrustrekening voor BSL opende bij Kredietbank Luxemburg, waarop hij ook een volmacht had. Modrikamen overhandigde ons daarvan een kopie. Hij verklaart echter ook dat Armscor de fondsen stortte op rekeningen van Aérospatiale. “De betaling van de commissies aan BSI werd doelbewust niet gedaan”, staat er.

Modrikamen: “Toen Piñol vreesde dat hij niet betaald zou worden, stapte hij naar zijn opdrachtgevers. De mensen van Armscor brachten hem bij KB Lux, om die rekening te openen en hem gerust te stellen. KB Lux nam deel aan dit theater, en daarom acht ik de bank mee verantwoordelijk voor de uitvoering van het contract.”

Modrikamen heeft geen idee of op deze rekening ooit een bedrag werd gestort. “Mijn cliënt ontving nooit enig uittreksel en de rekening werd zonder zijn medeweten afgesloten”, klinkt het. “Veel belangrijker is het feit dat Armscor werkte met honderden offshorerekeningen van KB Lux en het verwante Kredietrust. De BSI-commissie verdween in deze structuren. Als belangrijkste architect van deze structuur is rechtsopvolger KBC dus mee aansprakelijk.”

Met deze redenering gaat Modrikamen kort door de bocht, maar ze opent mogelijk een doos van pandora voor KBC. De advocaten van BSL/BSI hebben in hun Zwitserse kluis volgens Modrikamen diskettes en documenten, die ze ontvingen van gewezen medewerkers van Armscor. Die bewijzen kon de advocaat tijdens het interview niet tonen. Op basis van deze gegevens zou moeten blijken dat Kredietbank en andere Almanijdochters zo’n 850 rekeningen op nummer of in een offshorevennootschap openden voor Armscor. Daarmee zouden volgens Modrikamen 70 % van de 6 miljard euro illegale wapenleveringen zijn gebeurd tijdens de VN-wapenboycot, die gold van 1977 tot 1994.

“Als de aantijgingen tegen KBL correct zijn, was de bank een van de financiële sleutelactoren voor Armscor om de sancties te omzeilen”, zegt de gereputeerde expert Mark Pieth in verklaring aan de advocaten van BSI. “De behandeling van de heer Piñol lijkt in overeenstemming met dit flagrante gebrek aan ethiek. KBL bedroog de ene cliënt om het belang van een veel machtiger cliënt te dienen.”

“De gewezen medewerkers van Armscor werden voor zover ik weet niet betaald en, neen, het zijn geen vervalste getuigenissen”, aldus Modrikamen. “De gewezen wapentrafikanten handelden uit ‘mededogen’ voor mijn cliënt.”

KBC in het verweer

Trends slaagde er niet in een reactie los te weken bij Armscor of EADS, de rechtsopvolger van Aérospatiale. KBC reageerde op 19 maart, de dag na de dagvaarding, met een persmededeling die illegale praktijken ontkent. KBC-woordvoerder Viviane Huybrechts: “Dat dit zo snel gebeurt, is toch het beste bewijs dat we niets te verbergen hebben. Deze aantijgingen gaan een stap te ver. Daarom onderzoeken we of we tegen BSI een proces kunnen voeren wegens tergend en roekeloos geding.” (T)

Door Hans Brockmans