Milieuminister Kris Peeters: “Overheid zal afspraken nakomen”

Vorige week keurde de Vlaamse regering haar nieuwe klimaatplan goed. “In totaal investeren wij 500 miljoen euro,” zegt Vlaams minister van Milieu Kris Peeters (CD&V): “Rest nog 128 miljoen euro aan buitenlandse emissierechten om de Kyotokloof te dichten.”

Pacta sunt servanda,” luidt het devies van Vlaams minister van Milieu Kris Peeters (CD&V). “Alle bedrijven die tot de wereldtop van energiezuinige producenten behoren, zijn vrijgesteld van extra energieheffingen. Dat is de belofte die de Vlaamse overheid bij de ondertekening van het benchmarkingconvenant heeft gegeven. Daar houd ik mij aan.”

De voormalige topman van Unizo is er gerust in. Tegen 2012 zal Vlaanderen de doelstelling van het Kyoto Protocol halen. In vergelijking met 1990 moet de uitstoot van broeikasgassen in onze regio met 5,2 % naar omlaag. Peeters: “Met de huidige maatregelen kunnen we al 80 % van de weg afleggen. Als gevolg van het klimaatplan, dat in totaal 500 miljoen euro kost, zakken de emissies met 1,5 %. We zitten dus nog met een tekort van 3,7 % om ons objectief te realiseren.”

TRENDS. Hoe zult u die kloof dichten?

KRIS PEETERS (VLAAMS MILIEUMINISTER, CD&V). “Met louter binnenlandse initiatieven komen we er niet. Daarvoor is de marginale kost te hoog. Daarom gaan we nu een beroep doen op de zogenaamde flexibiliteitsmechanismen. Aanvullend op de interne maatregelen mogen landen emissierechten uit duurzame projecten met effectieve emissieverminderingen in ontwikkelingslanden ( clean development mechanism) of Oost-Europa ( joint implementation) gebruiken. Dat heeft dus niets te maken met de aankoop van hete lucht ( hot air) uit Rusland, dat na de ineenstorting van het communisme met een overschot aan emissierechten zit door de teloorgang van de zware industrie. De Participatiemaatschappij Vlaanderen (PMV) bereidt nu de intrede in een fonds van de European Bank for Reconstruction and Development (EBRD) voor om dergelijke projecten te ontwikkelen. Zo zal de overheid in totaal voor 128 miljoen euro buitenlandse emissierechten kopen. In de begroting van 2006 staat daarvoor al 37 miljoen euro ingeschreven.”

Ondertussen is de markt van verhandelbare emissierechten wel ingestort.

PEETERS. “Na de aanzienlijke prijsdaling begin deze maand veert de koers weer op van 8,5 naar 16 euro ( nvdr – in april 2006 bedroeg het historisch maximum 30 euro). Uit de langetermijncontracten die de bedrijven nu afsluiten, blijkt dat we voor de tweede fase van 2008 en 2012 opnieuw meer solide prijzen voor de certificaten mogen verwachten. Dit illustreert het vertrouwen in het marktsysteem als efficiënt middel om de uitstoot te verminderen.”

Hebben de bedrijven niet gewoon verkregen wat ze nodig hadden?

PEETERS. “In alle Europese lidstaten samen lag de uitstoot van CO2 in 2005 ongeveer 63 miljoen ton lager dan het totale volume van uitgedeelde certificaten. In Vlaanderen kregen de ondernemingen echter het afgelopen jaar gemiddeld 6 % of 1,9 miljoen ton minder emissierechten dan ze effectief de lucht in bliezen (33,6 miljoen ton). De elektriciteitssector overschreed haar toegekende quotum zelfs met 38,6 %. Dit betekent dus dat de Vlaamse overheid wel degelijk een algemene reductie oplegt.”

Volgens Johan Albrecht (Universiteit Gent) verstoort de gratis toewijzing van emissierechten de concurrentie?

PEETERS. “Het betreft een Europese maatregel, waarvan we de spelregels niet zomaar kunnen veranderen. Pas vanaf 2008 mogen wij maximaal 10 % van onze quota veilen.”

Uit onderzoek van Frontier Economics blijkt dat de Nederlandse elektriciteitsmaatschappijen 19 miljoen euro hebben verdiend aan het gratis systeem van verhandelbare emissierechten?

PEETERS. “Uit een analyse van Fortis blijkt dat tijdens de eerste fase van het systeem (2005-2007) de elektriciteitsproducenten in de 25 lidstaten hun uitstoot in totaal met 430 miljoen ton CO2 zullen moeten verminderen. Bij het opstellen van het Vlaamse allocatieplan ( nvdr – waarbij het aantal emissierechten over de verschillende bedrijven werd verdeeld) hebben wij rekening gehouden met de dalende activiteit van een aantal steenkoolcentrales, zodat de elektriciteitsmaatschappijen geen extra winst zouden kunnen maken bij klassieke vervangingsinvesteringen in gasgestookte centrales. Zo heeft Electrabel van de verschillende lidstaten het afgelopen jaar in totaal voor 39 miljoen ton verhandelbare emissierechten gekregen – net genoeg om zijn productie in heel de Europese Unie te dekken. Bovendien kunnen in een geliberaliseerde markt de extra kosten niet meer zo gemakkelijk worden doorgeschoven naar de eindconsument.”

Maar met de geplande fusie tussen Gaz de France en Suez loert opnieuw het spook van een bijna monopolie om de hoek?

PEETERS. “Dat is een zaak voor de Europese Commissie. Zij moet nu duidelijke taal spreken. Ik verwacht een uitspraak in de tweede helft van dit jaar. In ieder geval dient de vrije mededinging nageleefd te worden. Iedereen heeft het recht om aan dezelfde voorwaarden toegang te krijgen tot het transmissienet.”

Ontsnapt de automobielsector, nochtans een zware vervuiler, de dans?

PEETERS. “Neen. Bij de begrotingscontrole hebben we 4 miljoen euro gereserveerd voor ecologiepremies ten behoeve van roetfilters in vrachtwagens. Bovendien zal bij pieken van fijn stof de snelheid op bepaalde stroken van de autowegen worden beperkt tot 90 kilometer per uur voor alle verkeer. Daarnaast zoeken we naar stimulansen voor bedrijven die sneller op milieuvriendelijke euro5-motoren willen overschakelen. En in 2008 voeren we stapsgewijs het wegenvignet in.”

Is windenergie een alternatief of een hype?

PEETERS. “Volgens Van Dale is een hype een modegril, geïnitieerd door de media, maar van voorbijgaande aard. Maar je moet realistisch zijn. Met alternatieve energie alleen los je het probleem niet op. Daar is een mix van maatregelen voor nodig. Tegen 2010 zal 6 % van onze elektriciteitsproductie uit groene stroom bestaan. We zitten op schema.”

Heeft kernenergie nog een toekomst?

PEETERS. “Kerncentrales stoten geen CO2 uit. In die zin lijkt het me aangewezen de levensduur van bepaalde installaties te verlengen, op voorwaarde dat aan alle eisen van veiligheid en betrouwbaarheid is voldaan. In ruil daarvoor moet de elektriciteitsmaatschappij het financiële voordeel van deze beslissing wel in een fonds steken om alternatieve energie te stimuleren, zoals Nederland aan de centrale in Borsele heeft opgelegd.”

Eric Pompen

Eric Pompen