De Europese Commissie heeft woensdag maatregelen op tafel gelegd om de bevoorrading van gas aan redelijke prijzen te verzekeren. Met een wet voor het aanvullen van de gasreserves en gemeenschappelijke aankopen hoopt ze een herhaling van de energieproblemen van deze winter te vermijden. Beslissingen over interventies op korte termijn, zoals een plafonnering van de prijzen, laat ze aan de Europese staatshoofden en regeringsleiders over.
‘De internationale en Europese energiemarkten beleven turbulente tijden, vooral sinds de Russische invasie in Oekraïne. Europa moet snel actie ondernemen om de energiebevoorrading voor komende winter te verzekeren, en om de druk van de hoge energiefacturen op burgers en bedrijven te milderen’, verklaarde Eurocommissaris voor Energie Kadri Simson.
Op tafel ligt een ontwerpverordening die de lidstaten verplicht om ervoor te zorgen dat hun ondergrondse gasopslagcapaciteit tegen 1 november van dit jaar voor minstens 80 procent is gevuld. De daaropvolgende jaren wordt de lat op 90 procent gelegd. Voor elke lidstaat worden tussentijdse doelstellingen opgelegd. Zo moet België, dat een relatief kleine, maar goedgevulde opslagcapaciteit van 9 terrawattuur in Loenhout heeft, tegen augustus van dit jaar 75 procent halen. Tegen februari 2023 moet de capaciteit voor 43 procent gevuld zijn.
Certificaat
De verordening gebiedt lidstaten om de reserves maandelijks te meten en te rapporteren aan de Commissie. De gasbedrijven die opslagcapaciteit beheren moeten een certificaat bekomen dat garandeert dat ze bijdragen aan de bevoorradingszekerheid. Het moet ‘potentiële risico’s die resulteren uit invloed van buitenaf op kritieke infrastructuur vermijden’, luidt het. Daarbij speelt de vaststelling dat de opslagcapaciteit van de Russische gasgigant Gazprom in Europa deze winter veel minder aangevuld was dan die van andere operatoren. Wie geen certificaat kan bekomen, moet uiteindelijk verplicht kunnen worden om de eigendom van zijn infrastructuur op te geven, meent de Commissie.
In normale tijden maken de gasbedrijven van de dalende prijzen in de zomer gebruik om hun voorraden aan te vullen. Gezien de volatiliteit van de markt kunnen de lidstaten financiële stimuli voorzien voor de bedrijven om de voorraden aan te vullen. De Commissie stelt ook voor om de transmissietarieven te schrappen.
Gemeenschappelijke aankopen
Om tegen volgende winter gas tegen goedkopere prijzen in te kopen, stelt de Commissie voor om, net zoals gebeurde voor de aankoop van coronavaccins, samen de markt op te gaan om gas, lng en waterstof te kopen. Gemeenschappelijke aankopen versterken de onderhandelingspositie van Europa en vermijden onderlinge concurrentie, zo is de redenering. De Commissie wil hiervoor een taskforce uit de grond stampen en, samen met de lidstaten, een onderhandelingsteam leiden dat de gesprekken met gasleveranciers gaat voeren en partnerschappen voor de toekomst gaat voorbereiden.
Daarnaast publiceerde de Commissie een mededeling met een aantal mogelijke buitengewone interventies op korte termijn om de impact van de hoge gasprijzen op de stroommarkt op te vangen. Ze suggereert echter enkel een aantal opties, waarbij ze alle voor- en nadelen van elke optie oplijst. ‘Eén makkelijke oplossing’ is er volgens haar niet. Een plafonnering van de gasprijs bijvoorbeeld zou de consumentenprijzen voor gas en stroom drukken, maar het is volgens de Commissie onzeker of leveranciers dan nog wel leveringen aan Europa zullen garanderen.
De Commissie schuift de hete aardappel door naar de staatshoofden en regeringsleiders van de 27 lidstaten, die donderdag in Brussel bijeenkomen. Onder hen is er echter nog geen consensus over dergelijke maatregelen. Landen als België, Spanje, Italië en Frankrijk dringen aan op een interventie, landen als Duitsland en Nederland houden de boot af.
