Land van filialen

27.236. Het leek wel of ze van de Belgische aardbodem waren verdwenen, maar nu zijn ze er weer: de starters. In de eerste jaarhelft van 2004 durfden 27.236 Belgen het aan om een nieuwe zaak te beginnen. Dat zijn er 19,38 procent meer dan vorig jaar en volgens de zelfstandigenorganisatie Unizo – die met de cijfers op de proppen kwam – het absolute hoogtepunt van het afgelopen decennium.

Vraag is of die starters de slagkracht zullen hebben om te overleven en uit te groeien tot nieuwelingen die voldoende toegevoegde waarde creëren. Toegegeven, ze kunnen en moeten niet allemaal een tweede Interbrew worden. Interbrew was een van die uitzonderlijke parels in dit land die op eigen kracht uitgroeiden tot een multinational. Het was het eerste Belgische bedrijf dat wereldwijd marktleider werd in een segment van de massaconsumptiegoederen.

Morgen, vrijdag 27 augustus, fuseert Interbrew officieel met het Braziliaanse Ambev tot de grootste brouwer ter wereld (zie blz. 48). Niet alleen de grootte maakt de transactie naar Belgische maatstaven historisch. Met InterbrewAmbev verdwijnt misschien wel Belgiës meest tot de verbeelding sprekende kroonjuweel in internationale handen.

België, en Vlaanderen in het bijzonder, lijkt wel aan een uitverkoop bezig. De afgelopen twee jaar gingen onder meer Blagden Packaging, Aliplast, Ontex, Ubizen, Real Software, Balta en recent nog Agfa-Gevaerts filmrolletjespoot Consumer Imaging gedeeltelijk of volledig over de toonbank. De kopers: Britse, Amerikaanse en Duitse durfkapitaalgroepen, geen Belgische of Vlaamse.

Dat is geen schande. De economische logica gebiedt dat Belgische bedrijven niet alleen internationaal gaan in hun activiteiten maar ook in hun kapitaal. Gevaarlijk wordt het wanneer ook de beslissingscentra die weg volgen. Volgens het verslag voor de buitengewone algemene vergadering van Interbrew zal er uiterlijk één jaar na de definitieve verwezenlijking van de fusie een studie worden gemaakt over de haalbaarheid en de wenselijkheid om de maatschappelijke zetel van Interbrew naar een ander rechtsgebied te verplaatsen. Als de uitkomst van die studie positief is, “zal de zetel van de vennootschap zo snel mogelijk worden verplaatst”.

Dat België niet hoog zal scoren, getuigt Wilfried Verstraete (zie blz. 36), de nieuwe Belg aan het hoofd van de internationale kredietverzekeraar Atradius. “In onze zoektocht naar een nieuwe locatie voor ons hoofdkantoor hebben we destijds verschillende landen vergeleken en België scoorde niet zo goed. België is een van de weinige landen die geen fiscale eenheid kennen, dus geen consolidatie toelaten van alle winsten en verliezen op groepsniveau. Voor internationale organisaties is dat een handicap.”

De tijd dat de nabijheid van belangrijke havens, of andere geografische kenmerken, doorslaggevende factoren waren om een activiteit te starten, is al lang voorbij. Vandaag is de economische ontwikkeling van een regio in belangrijke mate afhankelijk van de performantie van het plaatselijke bestuur. Dat schrijven de onderzoekers David C. King, Richard J. Zeckhauser en Mark T. Kim van de Harvard University’s Kennedy School of Govern- ment (zie blz. 16). Luxemburg heeft die boodschap goed begrepen. De nieuwe regering heeft de in mei 2003 aangekondigde belastinghervorming overgenomen van haar voorganger (zie blz. 66). Bovendien profileert het land zich als een financieel centrum door het aantrekken van fondsen, de ontwikkeling van de verzekeringssector, een goed holdingregime en het uitbreiden van de dubbele belastingverdragen. En dankzij het geschoolde en meertalige personeel heeft de helft van de vijfhonderd grootste Amerikaanse ondernemingen al een vestiging in het groothertogdom.

Na een jarenlange strijd om het geld van de spaarder, voert ons buurland nu een strijd om de ondernemer. Vlaamse financiële verankering is misschien achterhaald, maar Vlaamse beslissingsmacht is dat niet. België mag de strijd met Luxemburg en de andere buurlanden niet verliezen of het dreigt een land van filialen te worden. De politieke machthebbers in dit land kunnen de economische leiders en hun medewerkers niet langer in de kou laten staan. Anders tekenen we over tien jaar een piek op van beslissingscentra die België ontvluchten. En het geld volgt de macht.

an.goovaerts@trends.be

Vlaamse financiële verankering mag dan misschien achterhaald zijn, Vlaamse beslissingsmacht is dat zeker en vast niet.