‘Jongeren kunnen niet zonder Facebook’

Een jaar geleden bracht Trends een portret van de tiener als trendvoorspeller voor de sociale media. Als een onlineservice populair wordt bij jongeren, breekt die meestal kort daarna door bij de rest van de bevolking. Omgekeerd zijn afhakende tieners in de ogen van Silicon Valley de kanarie in de kolenmijn. Het afgelopen jaar kreeg Facebook ook met die twijfels te maken. Volgens een aantal onderzoeken leken tieners in de Verenigde Staten en in Europa Facebook massaal vaarwel te zeggen. Ze kozen voor netwerksites Instagram, Tumblr en Twitter en voor de berichtendiensten Whatsapp of Snapchat. Hoe zit het nu?

Al die services hebben inderdaad een jonger publiek. In zijn jaarverslag vermeldt Facebook dat uit een intern onderzoek blijkt dat minder jonge Amerikaanse gebruikers de netwerksite dagelijks bezoeken. Het aantal maandelijkse gebruikers in die leeftijdscategorie blijft stabiel. Volgens het onderzoeksinstituut Pew was vorig jaar 94 procent van de Amerikaanse jongeren op Facebook actief. Volgens een recent onderzoek van Universiteit Antwerpen gebruikt 90 procent van de Vlaamse jeugd Facebook.

Dat de netwerksite in Vlaanderen helemaal niet afgeschreven is, bevestigt onderzoeker Rob Heyman (iMinds-SMIT, VUB), gespecialiseerd in sociale media. “Voor jongeren is Facebook onmisbaar. Dat was altijd de teneur in mijn gesprekken met hen. Sommigen hebben al eens proberen te stoppen, maar ze zijn moeten terugkeren. Facebook is voor hen alle media in één. Ze blijven er op de hoogte van nieuws, ze regelen er hun hobby’s en vooral hun schoolwerk. Dat laatste is vaak goed georganiseerd, via speciale groepspagina’s. Een groot voordeel daarbij is dat zo ook de vragen van de voorbije jaren circuleren. Facebook heeft zich goed vastgebeten in het leven van de jongeren.”

Whatsapp en Snapchat lijken dat ook te doen.

ROB HEYMAN. “Dat is goed mogelijk, al kwamen die services eigenlijk niet aan bod bij de ondervraagde studenten. Sms’en moet stilaan het onderspit delven tegen onlinecommunicatie. Die laatste is gratis en makkelijker voor groepsgesprekken. Maar e-mail is niet het favoriete kanaal van de jeugd. Die communiceert het liefst via Facebook. Omdat ze ervan uitgaat dat de vrienden toch altijd ingelogd zijn en daardoor sneller reageren.”

Niet alleen hun schoolkameraden hebben een Facebook-profiel, maar ook hun ouders.

HEYMAN. “Eigenlijk is de netwerksite te populair. Jongeren ervaren het als een last dat hun ouders en andere volwassenen in de kennissenkring actief zijn op Facebook. Ze proberen dat af te schermen, maar iedereen heeft al eens datalekje gehad. Jongeren gaan daar erg pragmatisch mee om, ook met reclame. Ze weten dat websites technieken gebruiken om hun gedrag te volgen, maar ze weten niet goed wat dat precies inhoudt. Dat stoort hen eigenlijk niet.”

Is Facebook niet een uitzondering? Veel netwerksites zakken ineen als ze niet meer cool worden gevonden.

HEYMAN. “Voor Myspace en Netlog was dat het geval. Hun gebruikers zijn de sites ontgroeid. Bij Facebook is dat niet zo, al zijn er wel verschillende fasen geweest. In het begin lag de klemtoon waarschijnlijk onder meer op de spelletjes. Nu heeft het sociale aspect, afspreken met vrienden en kennissen en het schoolwerk, de bovenhand.”

S.F.

‘Facebook heeft zich goed vastgebeten in het leven van de jongeren”