Ik droom van een jonge, mooie bruid met een zak vol geld

De Post onderhandelt met buitenlandse postbedrijven over een partnerschap. De Post was begin 2002 een bruid “waar kosten aan waren”. Johnny Thijs maakte er op drie jaar tijd een vrouw van die gezien mag worden. Maar ze is nog geen Jennifer Lopez. Een exclusief gesprek met de CEO van De Post.

Johnny Thijs heeft zijn kantoor op de veertiende verdieping van de Munttoren, vroeger het waterhoofd van De Post genoemd, nu de headquarters van waaruit de Bel- gische Post klaargestoomd wordt om het huwelijk aan te gaan met een ander postbedrijf. Het kantoor biedt een prachtig uitzicht over Brussel, maar is verder niet opvallend. Achter Thijs’ bureau hangt een kunstwerk van de Belgische ‘luchtvaartkunstenaar’ Jack Learoy. Frequente bezoekers van Zaventem kennen de typische kunstwerken met vliegtuigen van de imaginaire Starbrook Airlines misschien wel. “Dat is nog gekocht door mijn voorganger Frans Rombouts. Ik laat het maar hangen. Ik heb geen geld om iets anders te kopen,” zegt Johnny Thijs volledig in overeenstemming met zijn no-non- sensereputatie.

Thijs heeft momenteel zijn handen nog meer vol dan anders. De overheid heeft een minderheidspakket tussen 25 % en 49 % in De Post te koop aangeboden. Er wordt volop onderhandeld met geïnteresseerde partners. De geruchtenmolen zegt dat er nog twee kandidaten overblijven. De Nederlands-Franse tandem TPG-La Poste is een favoriet.

TRENDS. Hoe ver zijn de onderhandelingen opgeschoten?

JOHNNY THIJS (DE POST). “We zijn hard bezig met de voorbereiding van het huwelijk. De ambitie om dit jaar rond te geraken, blijft. Een huwelijk is een toestand waarin twee partners dingen afspreken die ze zullen doen, dingen die ze op hun eentje nooit gedaan zouden krijgen. We zullen allebei toegevingen moeten doen voor het welzijn van het bedrijf. De partner moet een financiële inbreng doen en operationele kennis en kunde meebrengen om het veranderingsproces met een grotere kans van slagen tot een goed einde te brengen.”

Deutsche Post heeft afgehaakt omdat, zo werd gezegd, De Post slecht geleid wordt en omdat er een slechte relatie met de vakbonden bestaat. Hoe reageert u daarop?

THIJS. “Zijn dat redenen die je doen afhaken? Dat zou me verwonderen. Je kijkt toch strategisch naar een bedrijf.”

Bent u daar ontgoocheld over?

THIJS. “Hoe meer kandidaten, hoe kwaliteitsvoller het proces. Nu was de hand niet helemaal vol. Maar we hebben vertrouwen dat we op het einde een goede beslissing kunnen nemen. Dat we de voorstellen zullen kunnen afwegen tegen het stand-alonescenario.”

Stand-alone kan ook nog?

THIJS. “Die kans heeft altijd bestaan. De partner moet zich aandienen als een jonge mooie bruid met een zak vol geld en niet te moeilijk doen. Dat is de droom. Maar ik denk dat het goed gaat.”

Wat zal de impact zijn van de partner op het personeel? Zullen er extra ontslagen vallen?

THIJS. “De partners moeten hun businessplan nog voorstellen. Ik wil vasthouden aan de manier waarop we nu met personeel en vakbonden omgaan. Ik denk dat naakte ontslagen niet nodig zijn. Dit bedrijf heeft een leeftijdsprofiel waardoor de verandering met natuurlijke afvloeiingen kan gebeuren. Vijftig procent van de mensen is meer dan 45 jaar. Maar in 2009 moeten we klaar zijn voor de concurrentie. Daarvoor moeten we doen wat nodig is.”

Dus, als er naakte ontslagen nodig zijn, dan vinden ze ook plaats?

THIJS. “Ik denk dat ze niet nodig zijn, maar we gaan luisteren naar wat de partners te zeggen hebben.”

De partner zal ook zijn mensen in het management willen plaatsen?

THIJS. “Er bestaan geen heilige huisjes, niet rond de CEO, niet rond het directiecomité en niet rond het managementcomité. Ik kan wel zeggen dat tot nog toe de partners onder de indruk zijn van de plannen die we ze voorleggen. De huidige agenda is niet bedreigend voor het management denk ik.”

Hoe evolueert de postmarkt dit jaar?

THIJS. “2002 en 2003 gaven een achteruitgang, 2004 was stabiel. De eerste drie maanden van dit jaar zijn de volumes gedaald met 2 %. We zitten daarmee perfect op schema. In ons strategisch plan 2004-2009 rekenen we op een daling met 3 % per jaar van de markt, een achteruitgang die we door eigen initiatieven kunnen terugbrengen tot 2 %. Administratieve mail wordt vervangen door elektronische post, maar wel trager dan wij gevreesd hadden. En dat verlies moet gecompenseerd worden door direct mail. De brief blijft de beste marketingopportuniteit. Mail is niet dood.”

Op welke deelmarkten wint u marktaandeel?

THIJS. “Het beste voorbeeld is internationale mail. Eind jaren negentig waren we niet klaar voor de concurrentie. Nu hebben we 7 % marktaandeel gewonnen. We zijn vandaag goed voor 70 %, maar dat is nóg niet genoeg.

“Ook op het vlak van zendingen zonder adres gaan we erop vooruit. In 2000 had De Post 10 % marktaandeel, vandaag is dat 25 %. In pakjes en expreszendingen zijn we ook goed bezig. We bieden dag+4 aan. Voor grote klanten doen we nu dag+2. Tussen nu en enkele maanden, ten laatste volgend jaar, zal dat voor iedereen zo zijn. We gaan voor pakjes ook track & trace aanbieden. Dat toont aan dat we voldoende dynamiek hebben om ons aan te passen.”

Waar verliest u marktaandeel?

THIJS. “Nergens. Er zijn markten waar ik het beter zou willen doen. Door de creatie van Taxipost als apart filiaal hebben we daar huiswerk. De start van het jaar was moeilijk, maar betert nu. We hebben een paar grote contracten binnengehaald voor september.”

Wat zijn de winstverwachtingen voor 2005?

THIJS. “Bescheidener dan vorig jaar, maar na drie maanden laten de resultaten toe om vertrouwen te hebben. Ik hoop dat we niet te ver van het resultaat van 2004 ( nvdr – 36 miljoen euro winst) zullen blijven.”

Er blijft winst, ondanks de volumedaling. Dat betekent dat er nog meer wordt gesneden in de kosten?

THIJS. “We blijven vanzelfsprekend de vruchten plukken van de besparingen van vorig jaar. En we hebben nog andere veranderingsprojecten, maar wel met minder financiële impact. We zijn nu bezig met het verbeteren van de ophaling. In september volgt de distributie, met een minder ingrijpende aanpassing van Georoute. De PostPunten ( nvdr – winkels waar postproducten worden verkocht) worden uitgebreid naar vijftig, maar dit jaar is daar geen besparingsdoelstelling aan verbonden. Als de evaluatie positief is, zullen we in 2006 naar 130 PostPunten gaan; een aantal postkantoren zal worden gehergroepeerd. Een ander project is het splitsen van mail en retail. Daardoor kunnen we de reorganisaties beter begeleiden die in de volgende jaren nog moeten gebeuren. Vervolgens zijn er de nieuwe sorteercentra. Er zijn in totaal 200 projecten. Elk departement moet ongeveer dezelfde productiviteitsverbetering realiseren. Men zei in het verleden soms dat de herstructureringen alleen door de postman worden gedragen. Dat is niet waar.”

Uw voorganger had ook 200 projecten. U hebt die stilgelegd en u gefocust op tien projecten. Nu hebt u er weer 200.

THIJS. “Toen ik hier aantrad, waren er veel projecten, maar er werd geen vooruitgang geboekt in de projecten die van strategisch belang waren. De toekomst van dit bedrijf staat of valt met de concurrentiekracht van mail. Daar mag ik niet van slapen. Andere dingen mogen al eens wat trager gaan. Daarom hebben we toen gefocust op tien projecten. Met Georoute werden duizenden banen hertekend of geschrapt. Dat doe je niet zomaar. Daar moet je een goede projectorganisatie voor opzetten. Het heeft langer geduurd dan ik gehoopt had. Maar het heeft resultaten opgeleverd. We weten vandaag hoe we met projecten moeten omgaan en daardoor kunnen we er nu 200 aan. Mijn enige zorg is dat we nog te weinig goede mensen hebben om het allemaal te doen.”

De vakbonden klagen erover dat de eigen postmensen te weinig kunnen doorstromen. Er zouden te veel externen zijn.

THIJS. “We hadden zeker een beter evenwicht kunnen hebben, maar ik vertrek van een situatie die er was. We hebben nood aan mensen die postale kennis combineren met managementtalent. We willen op vijf jaar 150 high potentials aantrekken.”

Is er een programma voor doorstroming?

THIJS. “Voor jonge, veelbelovende managers richten we momenteel interne en externe cursussen in die je kunt vergelijken met een soort MBA.”

De kwaliteitsdoelstelling is 94 % Prior-brieven een dag na verzending afleveren. Zult u dat cijfer in 2005 halen?

THIJS. “De eerste twee maanden waren heel goed, met een percentage boven de 90 %. Maart was minder, in april zullen we weer boven de 90 % zitten. Dat is beter dan vorig jaar, maar nog geen 94 %. De eerste keer dat we 94 % halen, is het groot feest. Een gemiddelde van 94 % over het hele jaar wordt moeilijk. Ons systeem laat toe om het te halen, maar tien à twintig slecht werkende kantoren maken dat we die doelstelling niet realiseren.”

U moest de CAO die een 36-urenweek voorzag, verbreken. Het vervangende raamakkoord geeft meer vakantiedagen. Maar het opnemen van vakantie is een oud pijnpunt. Zult u uw belofte kunnen waarmaken?

THIJS. “We sturen dat vanuit het directiecomité. Ik wil dat de mensen hun vakantie kunnen nemen. De statistieken einde maart tonen een licht hogere vakantieopname dan vorig jaar, maar de echte test komt tijdens de vakantieperiode. We zullen alleszins meer jobstudenten aanwerven dan vorig jaar.”

De nieuwe CAO-onderhandelingen zijn bezig. Hoe verlopen ze?

THIJS. “We zijn rustig en goed aan het praten. Wij willen dat het absenteïsme afneemt. Vorig jaar hebben we goede vorderingen gemaakt, maar er is nog een lange weg te gaan.”

En met hoeveel mogen de lonen stijgen?

THIJS. “Ik spiegel mij aan de richtlijn die voor de privé-sector is afgesproken. Wij zijn arm. Maar het is belangrijker dat we een klimaat hebben dat personeel, vakbonden en directie toelaat verder aan de modernisering van dit bedrijf te werken. In de mate dat we daarover goede afspraken kunnen maken, kunnen wij doen wat correct is voor het personeel.”

Hoe schat u de vakbond in?

THIJS. “Ik denk dat vandaag iedereen beseft dat dit bedrijf zich moet aanpassen aan de markt. Ik moet 40.000 mensen ervan overtuigen dat veranderingen nodig zijn en dat de manier waarop we die veranderingen doorvoeren, verantwoord is. De vakbond moet dat ook doen en dat is een even grote uitdaging. Mijn grootste zorg is dat we veel te doen hebben en dat de verwerkingskracht van dit bedrijf constant op de proef wordt gesteld. De druk is groot.”

De filialen van De Post zijn al langer een zorgenkind. Blijft u ermee doorgaan?

THIJS. “In totaal zullen ze dit jaar op ebitda-vlak positief zijn. Met uitzondering van Taxipost. Alle filialen hebben hun plaats in de strategie van De Post. Maar dat betekent niet dat ze definitief verworven is. Ook de financiële resultaten moeten er zijn. Het aantrekken van een partner zal mee bepalen hoe we met sommige filialen omspringen.”

Uw voorganger was flamboyanter. Soms geeft u de indruk dat alles erop gericht is om de sociale rust te behouden en dat de visie daar al eens voor mag wijken.

THIJS. “Dat is ook een vorm van visie. We hebben een strategisch plan dat we moeten realiseren zonder stormen te veroorzaken, want daar wordt het bedrijf niet beter van. Of ik mijn baan goed heb gedaan, zal de toekomst uitwijzen. Ik ben zoals ik ben, met mijn grote gebreken en mijn paar kwaliteiten.”

Hoeveel verdient u als CEO van De Post?

THIJS. “Dat moet je aan de aandeelhouder vragen. Ik kan me goed vinden in de code-Lippens. Ik zal de transparantie volgen, maar ik begrijp alle heisa daarover niet. Ik zal me wel verzetten tegen een individuele publicatie van de lonen van het directiecomité. Dat is fout.”

Hoe groot is uw bonus?

THIJS. ( neemt rekenmachine) “Een maximaal potentieel van 40 % als ik alles uitzonderlijk goed doe. In de praktijk is dat niet te doen. Ik moet dan overal een score vijf halen. Drie betekent het behalen van de doelstellingen; vijf noem ik Einstein. En ik ben geen Einstein.”

Hoeveel bedroeg uw bonus vorig jaar?

THIJS. “Genoeg. Ik ben tevreden.”

Hoe anders is het besturen van De Post dan het besturen van een privé-bedrijf?

THIJS. “Het is veel complexer. In een privé-bedrijf beslis je over een strategie en dan voer je die uit. Dat is vrij eenduidig. Hier wegen de externe stakeholders veel zwaarder.”

Bent u daarom zo voorzichtig?

THIJS. “Ik heb heel vlug mijn les geleerd bij De Post. De uitdagingen van dit huis moet je intern oplossen. Met grote verklaringen bereik je niets. Maar met Georoute hebben we toch hard doorgeduwd. Het is gelukt omdat iedereen beseft dat het hier moet veranderen. In dat opzicht waren de verliezen van 2002 en 2003 louterend.”

Hoe lang zijn uw werkdagen?

THIJS. “Lang. Ik begin hier om 7.15 uur en vertrek tussen 19.00 en 19.30 uur. Soms heb ik dan nog avondafspraken. Als ik een postkantoor wil bezoeken, ben ik er al om 6.00 uur. Een sorteercentrum bezoeken, moet dan weer ‘s avonds laat gebeuren. Ik heb nog nooit zo hard gewerkt.”

En hoe houdt u dat vol?

THIJS. “Ik ben geen workaholic. Ik houd aan mijn privé-leven. Ik haat recepties en erg formele dingen. Ik werk op zondagmorgen aan dossiers, maar voor de rest is thuis thuis.”

Hoe vaak ziet u minister Johan Vande Lanotte?

THIJS. “We proberen één keer per maand een georganiseerd overleg te hebben en dat is voor mij de gelegenheid om een aantal dingen aan de minister uit te leggen.”

Hij zal dan ook wel zeggen wat hij wil.

THIJS. “Daar bestaan heel veel misvattingen over. In 95 % van de gevallen geeft hij mij gelijk. De minister luistert en heeft veel oor voor de uitdagingen van dit bedrijf. Voor De Post is hij een zegen. Een overheidsbedrijf zonder de steun van zijn minister geraakt nergens.”

Guido Muelenaer

“Ik denk dat naakte ontslagen niet nodig zijn, maar we gaan luisteren naar wat de partners te zeggen hebben.”