Iedereen heeft recht op transparantie

De financiële instellingen kunnen bij hun volgende rapportage van de resultaten de International Financial Reporting Standards (IFRS) soepeler interpreteren. Volgens IFRS moeten zoveel mogelijk activa tegen hun marktwaarde geboekt worden. Maar in het derde kwartaal mogen de banken hun illiquide activa tegen historische boekwaarde waarderen in plaats van tegen marktwaarde. Deze activa krijgen met andere woorden toch nog een waarde opgekleefd. Want tegen de huidige beurskoersen zouden vele van deze producten iets meer dan niets of gewoon niets waard zijn. Vele banken zien zo hun balans weer een stuk steviger worden.

IASB-voorzitter en co-IFRS-uitvinder sir David Tweedie is ontgoocheld. Volgens hem zal de versoepeling de resultaten nog ondoorzichtiger maken en het vertrouwen in de instellingen nog meer schade berokkenen. Alsof er vandaag, met de IFRS-regels, nog enig vertrouwen over is. Integendeel, mede door de boekhoudregels werden de beleggers geconfronteerd met bokkensprongen in de resultatenrekeningen van de banken. De IFRS-regels veroorzaakten een kettingreactie waarbij steeds slechtere beurskoersen leidden tot steeds slechtere bankresultaten die weer slechtere beurskoersen als gevolg hadden. Vele afboekingen waren realistisch, maar anderen waren puur papieren verschijnsels. Dat schiep enkel verwarring.

Zoals Petercam-econoom Geert Noels stelt, weerspiegelt de prijs van een product niet altijd de waarde ervan. De resultaten van de banken laten afhangen van één momentopname is dus kortzichtig. Dat banken niet gebruikmaakten van de uitzonderlijke alternatieve waarderingsmethodes die IFRS toeliet, is niet verwonderlijk. Niemand durfde de verantwoordelijkheid op te nemen om de waardering goed te keuren. Plus, hoe leg je aan de markt uit dat je een uitzondering gebruikt op de regels als de markt alle uitzonderingen gewoon wantrouwt?

IFRS moet niet in zijn geheel in de vuilnisbak gekieperd worden. Het streven naar een meer realistische en transparante waardering moet behouden blijven, en voor sommige balansposten zijn geen aanpassingen nodig. Maar voor de banken moeten de regels definitief hervormd worden. De IFRS-regels voor verzekeringsmaatschappijen hielden al rekening met hun werkzaamheden op de lange termijn. Deze langetermijnvisie moet ook voor de banken ingebouwd worden. Dat zal de resultaten van de banken stabieler maken: minder hoog in goede beurstijden, maar ook minder volatiel in slechtere tijden.

Regelgevers die streefden naar meer transparante boekhoudingen, botsten in realiteit op meer buitenbalansboekingen en meer financiële spitstechnologie. Simpele begrippen als nettowinst en operationele kasstroom verdwenen. Begrippen als ebitda ( earnings before interest, taxes, depreciation and amortization) en tegenwoordig zelfs rebitda ( recurrent ebitda) deden hun intrede, maar nog altijd begrijpen weinig waarnemers ze echt. De zoektocht naar meer transparantie moet voor iedereen leiden tot meer transparantie. Niet alleen voor de gerespecteerde bollebozen met twee of meer MBA-diploma’s, ook voor stakeholders zoals personeel en beleggers. (T)

Door An Goovaerts