Het omen en de octopus

Het jargon van de financiële markten bulkt van de anglicismen (subprime enzovoort) en vreemd aandoende afkortingen (CDO en dergelijke). Van een markt wordt gezegd dat ze bottom-up (van onder naar boven) is wanneer de bedrijfsresultaten (beter of slechter dan verwacht) grotendeels de prestaties van de beursindexen verklaren. Dat zal dus vooral een stockpickersmarkt (selectie van individuele aandelen) zijn, waar momentumstrategieën (kopen wat zich in een stijgende trend bevindt en omgekeerd) meestal lonen.

Vandaag bevinden we ons eerder in een top-downmarkt (van boven naar onder), waarin de economische statistieken de toon aangeven. Een statistiek (meestal slecht de laatste tijd) over de arbeidsmarkt of het Amerikaanse vastgoed kan echter veel ander nieuws verbergen, bijvoorbeeld de goede cijfers van een bedrijf. Het chartisme (de technische analyse van grafieken) haalt hier de bovenhand op de klassieke waarderingsmethodes en institutionele beleggers bestuderen nauwgezet technische drempels zoals de Fibonacci re-tracements, vernoemd naar de beroemde wiskundige rij van Fibonacci.

Ook al zijn economie en chartisme geen exacte wetenschappen, toch is het interessant om hun gelijkluidende signalen onder de loep te nemen.

De zeer goede Duitse cijfers niet te na gesproken, lijkt de eurozone geen uitweg te vinden uit de malaise. In de Verenigde Staten heeft de Amerikaanse consument ondanks een absolute recordsteun moeite om opnieuw vertrouwen te vinden (om het eufemistisch uit te drukken), gekweld door een vastgoedmarkt die opnieuw lijkt te verzwakken. De vrees voor een double dip (dubbele duik) van de Amerikaanse economie, vandaag nog steeds de markt van de ‘laatste toevlucht’, veroorzaakt al sinds begin augustus beroering op de markt.

Op 12 augustus werd een zeldzaam technisch fenomeen waargenomen dat het Hindenburg Omen genoemd wordt, verwijzend naar het grootste luchtschip ooit, dat in 1937 verwoest werd door een spectaculaire brand. Eenvoudig uitgelegd meet de indicator de discrepantie op de Amerikaanse aandelenmarkt tussen het aantal bedrijven dat op zijn hoogste koers van de afgelopen 52 weken noteert en het aantal dat op zijn laagste koers noteert. Daarnaast moet er ook nog aan vier andere technische criteria worden beantwoord. De onderliggende idee is dat te ver uiteenlopende opinies ongezond zijn, waardoor de markten het risico lopen van een terugval. Alle krachs sinds 1985 (stuk voor stuk!) zijn voorafgegaan door dat voorteken.

In tegenstelling tot Paul de octopus en zijn pronostieken voor de wereldbeker, is het omen niet onfeilbaar. In 7,4 % van de gevallen bedroeg de daling minder dan 2 % en in 60 % van de gevallen bedroeg ze ‘slechts’ 10 % of minder. In 30 % van de gevallen echter heeft het omen correct een beurscrash voorspeld (daling van meer dan 20 %). Zijn waarde schuilt dus in het feit dat het een veel hoger dan normale waarschijnlijkheid van een beurscorrectie aangeeft voor de komende vier maanden.

Dus, double dip of niet, crash of een gewone tijdelijke correctie? In elk geval is de beursmarkt ongezond en blijft voorzichtigheid meer dan ooit geboden, zoals we al een aantal maanden herhalen.

Het echte probleem ligt echter elders. Als het double-dipscenario zich zou voltrekken, zouden wij, de westerse beschaving in haar geheel, onszelf eens goed in de spiegel moeten bekijken en in detail het geval van Japan moeten gaan bestuderen, met of zonder een eventueel nieuw Amerikaans relanceplan.

In welke mate zullen wij in onze met schulden beladen maatschappijen de vraag van de consument nog kunnen stimuleren? Een pertinente vraag, zeker nu de babyboomgeneratie de pensioenleeftijd nadert. Als de machine niet opnieuw in gang schiet, staan er ons ongetwijfeld vele magere jaren te wachten, waarin we de tol van de excessen zullen moeten betalen. En wij kunnen het nooit genoeg herhalen: wanneer het moment aanbreekt om schulden terug te betalen, is de natuurlijke tendens van de aandelenkoersen dalend en niet stijgend. (C)

DE AUTEUR IS CHIEF ECONOMIST BIJ BANQUE TRANSATLANTIQUE BELGIUM – GROUPE CIC.

Bertrand Veraghaenne

In welke mate zullen wij in onze met schulden beladen maatschappijen de vraag van de consument nog kunnen stimuleren?