HET GEWETEN VAN DE MORGEN

EXPORT EN MENSENRECHTEN.

Terreur, bloed en ellende druipen van het televisiescherm telkens Algerije in het nieuws komt. De krant De Morgen hekelt een voor november geplande handelsmissie van Export Vlaanderen die Vlaamse bedrijven de kans biedt in te pikken op een heropleving van de Algerijnse olie- en gasindustrie.

Het mededogen van De Morgen is mooi, minder vrijblijvend het antwoord op de vraag: is het stilleggen van handelsstromen de meest doeltreffende manier om terreurregimes tot inzicht te brengen of kunnen, integendeel, juist méér contacten met westerse bedrijven een mentaliteitswijziging ten goede versnellen?

In een onderzoek van maart jongstleden, naar aanleiding van sancties tegen Myanmar/Birma – US Sanctions against Burma: a failure on all fronts -, komt het Center for trade policy studies van het Amerikaanse Cato Insitute tot de conclusie dat economische boycots niet werken: “Van 1970 tot nu misten Amerikaanse sancties in 87% van de gevallen hun doel.” In het Cuba van Fidel Castro, Irak van Saddam Hussein of Libië van Kaddafi kwam het regime en het establishment zelfs versterkt uit de boycot, terwijl de economie er de dieperik inging en alleen de bevolking (bijna letterlijk) in het zand bijt. De efficiëntie van de sancties tegen het apartheidsregime, waar voorstanders van boycots naar verwijzen, noemt de Cato-studie een mythe: de veranderde politieke dynamiek in de regio na de Koude Oorlog maakte een einde aan de apartheid, niet de sancties.

China bewijst dat samenwerking met westerse bedrijven een positieve uitwerking heeft: “In de praktijk blijkt dat westerse ondernemingen hogere lonen, betere arbeidsvoorwaarden creëren en bovendien kan een verplichte gedragscode voor bedrijven in die landen dit proces kracht bijzetten.”

Het nefaste effect op de bevolking van een (zelfs niet officieel afgekondigde) economische boycot begint zich te manifesteren in bijvoorbeeld Indonesië (zoals eerder in Zaïre/Congo): in Indonesië negeren de financiële markten elke positieve hervormingsmaatregel van de regering- Habibie (akkoorden met het IMF, vrijlating van politieke gevangenen, het zoeken van een oplossing voor Oost-Timor, het afzetten van de hele legertop na een publiek proces), uitsluitend omdat zij eens en voor altijd beslist hebben dat president Habibie “een kloon is van Suharto.” Inmiddels is het aantal Indonesiërs onder de armoedegrens (een maandinkomen van 100 frank) opgelopen van 22 miljoen in 1997 tot 80 miljoen (40% van de bevolking) en erkennen steeds meer deskundigen dat het dogmatische IMF-optreden een catastrofe heeft veroorzaakt: door sluiting van zestien banken en het verwerpen van een muntraad ( currency board) in februari om de munt te stabiliseren. Hongersnood en sociale onrust zijn thans onvermijdelijk. Waarna De Morgen opnieuw zal oproepen tot een economische boycot van het wellicht militaire regime na Habibie.