Het blauw-zwarte beest

Terugkomen uit vakantie is altijd deprimerend. Men wordt immers ondergedompeld in een stapel van problemen en uitdagingen van het beroepsleven, verwoord in brieven, rapporten, faxberichten en e-mailberichten.

De thuiskomst na mijn korte, Oostenrijkse skivakantie was deze keer wel bijzonder ontnuchterend. Oostenrijk is een fantastisch mooi land, een modelcombinatie van natuur, culturele traditie en moderniteit. Een land met uiterst vriendelijke mensen en een aantrekkelijke toeristische infrastructuur waarin trouwens honderdduizenden migranten – meestal van Oost-Europese afkomst – zijn tewerkgesteld.

Natuurlijk ontsnapte ik ook op vakantie niet aan de politieke heisa waarmee de vorming van de blauw-zwarte ÖVP-FPÖ-regering gepaard ging. Deze heisa werd echter vertolkt in de Duitstalige pers, zoals de Duitse krant Die Welt. De toon was er een van bezorgdheid, van waakzaamheid, van afwachten, maar ook van begrip voor de moeilijke situatie waarin de nieuwe Oostenrijkse kanselier Schüssel verzeild was geraakt.

Hysterie.

Bij de kennismaking met de Belgische media kon ik echter ogen noch oren geloven. Ik zag hoe CVP-voorzitter Stefaan De Clerck zijn Oostenrijkse geestesgenoten, die zich nochtans in een uiterst moeilijke situatie bevinden, als een steen liet vallen. Ik zag een schuimbekkende Mark Eyskens verklaren dat de Oostenrijkse regering in strijd is met alle christelijke principes. Ik las dat de CVP beweert dat met deze verkiezingen de Oostenrijkse democratie zichzelf heeft afgeschaft. Ik zag hoe een losgeslagen minister van Buitenlandse Zaken Louis Michel(PRL) opriep het Oostenrijkse volk, en daarmee ook de talrijke migranten in Oostenrijk, collectief te straffen via een toeristische boycot. Hierbovenop kwam uiteraard de klassieke haatspuwerij van de extreme linkerzijde, zoals de Jong-Socialisten, die er niets beters op vonden om het hele Oostenrijkse volk diep te beledigen door de verspreiding van een affiche met een karikatuur van Hitler en de woorden ‘ Groeten uit Oostenrijk, nee bedankt‘.

Voor dit fenomeen bestaat maar één woord: hysterie. De dynamiek van de hysterie is bekend. Het volstaat dat één persoon of groep brutaal genoeg is om met een retorische terreur anderen te intimideren zodat de bangeriken zich hierbij aansluiten en zelfs trachten, om hun correctheid te bewijzen, de initiator van de terreur te overbieden. De initiator begint met scheldpartijen en beledigingen, de overbieder eist vervolgens boycot, de volgende eist dan actieve interventie enzovoort.

Onrechtvaardig.

Wie in dit proces van collectieve hysterie matigende woorden uitspreekt, wordt al vlug gebrandmerkt als verrader of sympathisant van de vijand. Zoals de EVP-fractievoorzitter in het Europees ParlementHans-Gert Pöttering in Die Welt van 3 februari verklaarde, zijn de meeste reacties tegen de blauw-zwarte regeringsvorming in Oostenrijk voorbarig en ongeloofwaardig. Ik voeg eraan toe dat zij bovendien onrechtvaardig zijn tegenover kanselier Schüssel.

Ze zijn voorbarig omdat men deze regering niet kan veroordelen vooraleer zij enige politieke daad heeft gesteld. Natuurlijk moet men een rechtse populist zoals Haider, wiens opkomst onder meer steunt op demagogie en halve waarheden, in de gaten houden. De regeringsverklaring zelf van de regering-Schüssel biedt in elk geval geen enkel aanknopingspunt tot enige sanctie.

Ze zijn ongeloofwaardig omdat in de EU noch op bilateraal vlak ooit werd geprotesteerd tegen de opname van communisten in de Franse en Italiaanse regering. De Franse communisten, die in 1981 in de Franse regering werden opgenomen, associeerden zich toen nochtans ten volle met het bloedige, imperialistische en totalitaire sovjetsysteem.

Maar de reacties zijn vooral onrechtvaardig voor kanselier Schüssel. Jarenlang werd de Oostenrijkse politiek gedomineerd door een oude politieke cultuur van verkaveling tussen zwarte en rode invloedsdomeinen en benoemingen. Meer en meer werd tegen deze oude politieke cultuur geprotesteerd door te stemmen op de rechtse populist Haider. Oostenrijk had jammer genoeg geen Fritz Bolkestein om het volkse ongenoegen in meer democratische banen te leiden. Tijdens de jongste verkiezingen haalde Haider 28% van de stemmen en in recente opiniepeilingen 32%.

Wat moest Schüssel in deze situatie doen? Terug met de socialisten regeren, zodat Haider uiteindelijk 45% der stemmen en de volstrekte meerderheid haalt? Schüssel heeft de moed gehad de demagogen te confronteren met politieke verantwoordelijkheid. Wellicht zal de electorale ster van Haider vlug tanen na het nemen van noodzakelijke maar onpopulaire maatregelen. Mits waakzaamheid van alle democraten, maar voornamelijk vanwege de Oostenrijkse democraten, lijkt het risico voor schending van mensenrechten gering te zijn.

Warschaupact.

De hetze tegen Oostenrijk is ten slotte belangwekkend voor de natuur van de Europese Unie. Deze Unie is inderdaad een ‘waardengemeenschap’. Zoals de preambule van het Verdrag van Maastricht bepaalt, steunt de Unie op respect voor de mensenrechten, basisvrijheden en de rechtsstaat. De waardengemeenschap houdt echter ook in dat, met respect voor deze waarden, de lidstaten vrijelijk hun regeringscoalities, de ideologie en het beleid ervan mogen bepalen. De EU is geen Warschaupact waarin één zaligmakende socialistische ideologie aan alle landen wordt opgelegd. De huidige sancties tegen Oostenrijk, bilateraal genomen door de lidstaten, wekken de indruk dat de EU evolueert naar een centrum-links Warschaupact, waarin geen plaats meer is voor regeringen zonder socialisten.

Worden na Oostenrijk de Beierse CSU, de Duitse CDU en de Spaanse PP het slachtoffer van de centrum-linkse éénheidsideologie? En wanneer komt de VLD aan de beurt? Zoals in de Belgische regeringsverklaring staat ook in het programma van Schüssel de privatisering van overheidsbedrijven ingeschreven. Een idee voor een affiche van de Jong-Socialisten?

Boudewijn Bouckaert