Geen tiran, maar wel gek

Toen sympathisanten van Donald Trump op 6 januari 2021 het Capitool in Washington bestormden, werd de ontslagnemende Amerikaanse president niet alleen vergeleken met autoritaire leiders als Vladimir Poetin. De Amerikaanse pers trok ook een parallel met George III (1738-1820). Die was tijdens de Amerikaanse onafhankelijkheidsstrijd eind achttiende eeuw koning van het Verenigd Koninkrijk en heerste over de kolonies. George III werd gezien als een tiran en een despoot die de Amerikaanse onafhankelijkheid zo lang mogelijk tegenhield. Dat beeld is fake news en vooral Amerikaanse propaganda, schrijft de Britse historicus Andrew Roberts in een nieuwe biografie.

Zijn boek is een meer dan 700 pagina’s lange rehabilitatie van de Britse vorst. Roberts baseerde zich op onderzoek in tot nu ontoegankelijke archieven. George III was geen tiran, maar een vorst die zich strikt aan de grondwettelijke regels hield. Was hij een echte dictator geweest, dan had George III de opstand in de Amerikaanse kolonies bloedig neergeslagen, schrijft Roberts. De Amerikaanse onafhankelijkheid was na 1763 onafwendbaar. Met de Zevenjarige Oorlog was aartsvijand Frankrijk uit grote delen van het Amerikaanse continent verdreven en bleek de Britse bescherming niet meer nodig.

Uit de biografie blijkt dat de Britse politici de onrust in hun kolonies over de Atlantische Oceaan schromelijk hebben onderschat. In Londen was men vooral bezig met interne politieke spelletjes. Pas heel laat had men door dat de zware belastingen die in Amerika werden geheven het ongenoegen deden toenemen. Volgens Roberts treft George III amper schuld. Tenzij misschien dat hij in de aanloop naar de Amerikaanse Revolutie geestelijk verzwakt was. Het waren de eerste voortekenen van de krankzinnigheid die hem aan het einde van zijn leven zou beheersen. Onderzoek van de auteur toont aan dat George III al op jonge leeftijd manisch-depressief was, tot hij in 1810 volledig gek werd.

Roberts, die in het verleden biografieën schreef van Napoleon en Churchill, kan zijn sympathie voor George III niet verbergen. Dat belet niet dat het boek een juweeltje is. Bijna elk hoofdstuk eindigt met een cliffhanger, wat lang niet vanzelfsprekend is voor non-fictie.