Frans Schotte (Standaard Boekhandel)

Internet heerst, maar marktleider Standaard Boekhandel blijft gestaag groeien. Alles met, door en voor elkaar, luidt het motto van gedelegeerd bestuurder Frans Schotte.

“Wij zetten winkels waar mensen zijn.” Dat is de basisfilosofie van Frans Schotte, gedelegeerd bestuurder van Standaard Boekhandel. Met deze eenvoudige stelregel blijft de Vlaamse marktleider gestaag groeien. Zelfs in deze tijden van internet steeg de omzet van Standaard Boekhandel – 215 voltijdse werknemers, exclusief franchisenemers – de afgelopen vijf jaar met 52 % naar 147,61 miljoen euro (raming 2007). De nettowinst schoot zelfs met 152 % omhoog tot 9,5 miljoen euro.

Papiergigant Bührmann-Tetterode trok in 1984 Frans Schotte, de voormalige secretaris-generaal van de textielfederatie, aan als crisismanager om haar Vlaamse dochter Standaard Boekhandel uit de rode cijfers te halen. In plaats van te snoeien, zoals gebruikelijk in dergelijke omstandigheden, koos de West-Vlaming resoluut voor groeien. Schotte: “Met 24 winkels maakten we een jaarlijks verlies van 2,7 miljoen euro op een totale omzet van 17 miljoen euro. Zelfs al had ik al het personeel buitengegooid – goed voor een totale kostprijs van 2,6 miljoen euro aan lonen – hadden we het nog niet gehaald. Daarom pasten we een sale-and-lease-back toe om bijkomende winkels te kunnen openen. Zo nam het vertrouwen van de werknemers opnieuw toe en steeg de omzet zonder extra overheadkosten. Tegelijkertijd stapten we naar de uitgevers om betere voorwaarden te bedingen.”

Toen het Nederlandse moederbedrijf zich in 1989 terug toespitste op de corebusiness, zag Schotte zijn kans schoon en nam hij Standaard Boekhandel over. Sinds 2004 is de onderneming voor 100 % in handen van de ‘Zuid-Nederlandse Uitgeverij’.

Teamwork

Net als in een voetbalploeg luidt het motto van Schotte: met, door en voor elkaar. Zo eindigt de gedelegeerd bestuurder van Standaard Boekhandel en voorzitter van Cercle Brugge – de relevatie van het voetbalseizoen – elke spreekbeurt. Schotte: “Als je niet kan delegeren, gaat elke organisatie ten onder.”

Als gevolg van deze menselijke insteek is de loyaliteit onder het personeel van De Standaard Boekhandel bijzonder groot. Het afgelopen decennium heeft geen enkel hoger kaderlid het bedrijf verlaten. Schotte: “Bovendien heb ik ze praktisch allemaal zelf aangeworven. De gemiddelde leeftijd bedraagt 45 jaar met een gemiddelde anciënniteit van 10 jaar. Drie op vier komen van interne promotie. Daar ben ik bijzonder fier op.”

Hetzelfde geldt voor de top van Standaard Boekhandel. Naast afgevaardigd bestuurder Frans Schotte (60 jaar, 24 jaar anciënniteit) hebben in het managementteam zitting: financieel directeur Roger Somers (ex-algemeen directeur van Scott, 57 jaar, 11 jaar anciënniteit), directeur winkels Guido De Smet (ex-franchisenemer, 42 jaar, 17 jaar anciënniteit) en Geert Schotte (ex-Avia Partner, 33 jaar, 2 jaar anciënniteit). Binnen vijf jaar volgt de zoon zijn vader op. Nochtans is Standaard Boekhandel geen familiebedrijf meer. In 2004 verkochten Schotte, die een blokkeringsminderheid van 15 % bezat, en zijn medevennoten alle aandelen aan de Zuid-Nederlandse Uitgeverij. “Zij vonden de opvolging door mijn zoon het beste voor het bedrijf en de continuïteit ervan”, zegt Schotte.

Ook laat de voormalige personeelsdirecteur van Roularta een frisse wind door het humanresourcesmanagement waaien. Schotte, tevens bestuurder bij Veritas: “Maximale openheid primeert. Elk jaar lichten we de resultaten en dividendpolitiek van het bedrijf aan elke medewerker persoonlijk toe. Daarnaast besteden we veel aandacht aan de combinatie van professioneel en privéleven. Al lang voor de wettelijke initiatieven, pasten wij flexibele arbeidstijden toe. Zo genieten veel van onze werknemers het statuut van een vierdaagse werkweek.”

Nieuwe niches

Met 80 % van de kosten, vooral personeel en huur, die minimaal inflatiegebonden zijn, is Standaard Boekhandel gedoemd jaarlijks met 3 % te groeien. Daarom opent Schotte – initiatiefnemer van de Gouden Uil, de belangrijkste literatuurprijs in Vlaanderen – elk jaar nieuwe winkels. Maar Vlaanderen raakt stilaan vol.

Schotte: “Vandaag woont 90 % van de Vlamingen op minder dan 10 km van een van onze boekhandels. Daar kan geen winkel meer bij. Daarom zijn we vorig jaar gestart met onze shops in een shop. Na een succesrijke test bij Fun, plannen we tegen medio 2008 een boekenafdeling in elk van hun 27 speelgoedwinkels. Deze lente hebben we ook een samenwerkingsverband afgesloten met Kinepolis. Er staan al standjes van ons in de bioscoopzalen van Brugge en Oostende. In december openen we Kortrijk. Zo kunnen we klanten bedienen na de klassieke kantooruren.”

Daarnaast startte Standaard Boekhandel met zijn eerste baanwinkel op de Boomsesteenweg in Schelle – vlak naast grote trekpleisters, zoals Decathlon en Passage Fitness. Hiermee gaat het bedrijf de concurrentie aan met de supermarkten, die vandaag een groot deel van de markt opslokken. Schotte: “Boeken zijn vaak een impulsaankoop. De periferie heeft een enorme aanzuigkracht, maar een krant of een boek kan je er nog niet kopen. Daar komt dus verandering in. Ons assortiment zal groter zijn dan in de centrumwinkels. We denken ook aan uitbreiding naar reisbureaus, tuincentra en tankstations.”

Voorts mikt Standaard Boekhandel op groei uit productdiversificatie. De keten verkoopt al sinds de jaren tachtig ‘alles wat informatie draagt’. Daartoe horen bijvoorbeeld tijdschriften of dvd’s. Dat helpt om mensen over de vloer te krijgen en de omzet op te drijven. Vandaar ook de bewuste strategie om via samenwerking met kranten en tijdschriften de klantentrafiek te verhogen.

Na het desastreuze avontuur in Nederland medio jaren negentig is het bedrijf niet vlug geneigd zijn heil nog in het buitenland te zoeken. Zelfs uitbreiding naar Wallonië staat niet onmiddellijk op het programma. Schotte: “Voorlopig vinden we nog voldoende niches in Vlaanderen.”

“Als je niet kan delegeren, gaat

elke organisatie ten onder.”

Door Eric Pompen