Fortis schokt vertrouwen

Fortis krijgt klappen de beurs. Beleggers kunnen de onverwacht hoge kapitaaloperatie en de gewijzigde dividendpolitiek maar moeilijk verteren.

In mei nog vertellen dat de solvabiliteit solide is, en vorige week toch in zeven haasten een kapitaaloperatie van 8 miljard euro organiseren om die solvabiliteit te versterken. Fortis joeg op die manier een schokgolf door de markten, ook en vooral omdat, als onderdeel van deze operatie, het interim-dividend van september wordt geschrapt, en omdat het dividend over 2008 zal uitbetaald worden in aandelen en niet in cash.

Fortis had nochtans met de wortel van cashdividenden investeerders overtuigd om in te tekenen op de kapitaalverhoging van vorig jaar. Die diende om het bod op ABN Amro deels te financieren. “Door het dividend in aandelen uit te betalen, zaagt Fortis de tak af waarop het zit. Het water moet hen daarom ongelooflijk hoog aan de lippen staan. Investeerders voelen zich opgelicht, messen worden gewet”, zegt een insider.

Maurice Lippens, voorzitter van de raad van bestuur van Fortis, verdedigt de genomen maatregelen: “We stonden onder druk van analisten om ons dividend helemaal te schrappen. Ik heb gezegd: ‘Over mijn lijk.’ Toen hebben we gekozen voor de minste van twee kwalen door het dividend in aandelen uit te betalen. Uitzonderlijke omstandigheden vragen uitzonderlijke maatregelen . Eminente aandeelhouders, die de toestand goed kennen, hebben ons gefeliciteerd met de genomen maatregelen.”

Ook de toezichthouders zeggen nooit neen tegen een versterking van het kapitaal. “Wat slecht is voor de aandeelhouder, is niet noodzakelijk slecht voor de depositohouder. De versterking van het eigen vermogen biedt de spaarder meer bescherming”, zegt een toezichthouder.

Belangrijk is dat Fortis nu al de kapitaalbasis wil hebben om ABN Amro volledig te consolideren, terwijl dat normaal gezien pas eind 2009 gebeurt, mogelijk zelfs vroeger. Maar waarom Fortis liefst 8 miljard euro extra kapitaal nodig had, is nog niet helemaal duidelijk. Bij een simulatieoefening moet het solvabiliteitsalarm afgegaan zijn. CEO Jean-Paul Votron en Maurice Lippens verwijzen op de eerste plaats naar de snel verslechterende economische situatie. De afbrokkelende conjunctuur zal in elk geval oplopende kredietverliezen in de portefeuille bankleningen aan bedrijven en gezinnen uitlokken.

De lacune in de Fortisstrategie

Een van de cruciale lacunes bij de overname van ABN Amro is dat Fortis de financiering van de deal op voorhand niet helemaal rond had. De bankverzekeraar rekende ook op toekomstige winsten en de verkoop van andere activa. Dat leek vorig jaar een kleine gok, maar is uitgedraaid op een groot drama omdat de winsten zullen achterblijven en de marktprijs van die activa gekelderd is.

Om van de antikartelautoriteiten groen licht te krijgen voor de overname, moet Fortis een deel van de overgenomen bankactiviteiten van ABN Amro verkopen. Dat gebeurt nu tegen 300 miljoen euro onder de boekwaarde én bovendien moet Fortis ook nog eens de risico’s blijven dragen van 10 miljard euro activa, waarvoor het dus voorlopig eigen vermogen moet aanhouden. Dat is geen verkoop meer, dat is een schenking. Door nu het eigen vermogen te versterken, wil Fortis vermijden dat het nog langer met de rug tegen de muur staat in zulke onderhandelingen.

Fortis wil wellicht ook andere banken voor zijn om extra kapitaal op te halen. Normaal gezien, trekken banken met een fors versterkt kapitaal een mindere kredietcyclus in, nu moeten ze door de woestijn met een waterzak die is lek geprikt door de kredietcrisis. Er zullen er nog meer hun dorst moeten lessen, en Fortis liep daarom vlug langs de waterput voor die droog staat. Maurice Lippens: “Onze timing is slecht, maar over twee maanden zou de toestand nog veel slechter kunnen zijn.”

Te veel betaald voor ABN Amro?

De vraag kan en zal steeds luider gesteld worden of Fortis met de overname van ABN Amro zijn hand niet overspeeld heeft. De timing was op zijn zachtst gezegd ongelukkig. Bij het afsluiten van het bod op ABN Amro was het bod van het consortium Fortis, Santander en Royal Bank of Scotland 10 miljard euro hoger dan het bod van Barclays. Bovendien was het bod van Barclays in aandelen, en niet in cash. Een bod in aandelen had Fortis nu de waardevernietigende verkoopronde van activa bespaard. Waarom heeft Fortis de deal niet opnieuw genegotieerd, toen duidelijk werd dat de kredietcrisis om zich heen greep? In elk overnamecontract staat een clausule die een heronderhandeling mogelijk maakt als de omstandigheden fors tegenzitten. Maurice Lippens: “Die clausule hebben we toen bekeken, maar we konden ze niet inroepen. We hebben de prijs betaald die we hebben betaald. Vanaf 2010 verwachten we dat onze resultaten een hockeystickcurve zullen vertonen. Dan zal ABN Amro volop bijdragen aan de resultaten, en zullen de integratiekosten verteerd zijn. We hebben geen spijt van de overname. Het is een schip met een grote schat aan boord, maar we moeten het schip in volle storm naar de haven loodsen.”

Door Daan Killemaes