Sinds begin augustus is de verregaande samenwerking tussen Sabena en Swissair juridisch beklonken. Waar is er plaats voor de Belgen in het Airline Management Partnership?
Rare jongens, die Zwitsers. Om de cultuurclash te verzachten, stopten ze het stripverhaal Asterix bei den Belgiern in het infopakketje voor de Swissair-expats die naar Brussel verkasten. Boel zoeken en overmatig eten, ja die Belgen zouden fijne partners worden. Laaiend enthousiast waren de Helvetiërs en de Belgen niet, toen in de zomer van 1999 de creatie van het Airline Management Partnership(AMP) werd bekendgemaakt.
Dat bleek al uit de verhuislust van beide partijen. Amper 52 van de 200 werknemers van Swissair maakten in september vorig jaar de overstap naar Brussel. Het enthousiasme aan Belgische kant was – verhoudingsgewijs – iets groter: 40 ‘Sabeners’ weigerden de overstap naar Zürich, 27 werknemers pakten letterlijk hun koffers.
Die uitwisseling was nochtans noodzakelijk: via het AMP smelten de commerciële organisaties van twee luchtvaartmaatschappijen samen, Sabena en Swissair. En dus leidde de creatie van het AMP tot een verhuis van de respectieve diensten naar Brussel of Zürich. In het Zaventemse Sabena House huizen marketing en product (met onder meer inflight-service) en de verkoopafdeling (met onder meer het getrouwheidsprogramma Qualiflyer, e-commerce, en elektronische ticketing). Ook de coördinatie van de wereldwijde verkoopcentra gebeurt er. Zürich overkoepelt de routeplanning en de financiële directie. Alleen de zuivere luchtvaartoperaties blijven gescheiden. Piloten van Sabena vliegen dus niet met toestellen van Swissair en vice versa.
In de eerste week van augustus werd het Swissair/Sabena Airline Management Partnership officieel opgericht, als partnership naar Brits recht.
“De oprichting moét wel in Londen gebeuren,” verklaarde secretaris-generaal Patrick du Bois aan de krant De Morgen. “Alleen in Groot-Brittannië wordt de juridische vorm van een partnership waarbij twee bedrijven onafhankelijk blijven maar wel een gedeelte van hun activiteiten bundelen, wettelijk erkend.” Die term ‘partnership’ is erg belangrijk. Want het AMP is geen merknaam waarmee de beide flag carriers naar buiten kunnen komen. Het is louter een organisatie, een bedrijf. Waarom dan al die heisa? Alweer het oude verhaal: er moet bespaard worden. Zes miljard frank tegen eind 2001.
De merknamen Sabena en Swissair zullen zich voluit blijven profileren. Dat sluit perfect aan bij de langetermijnstrategie van de voorzitter van het executive committee van AMP, de Zwitser Philippe Bruggisser – bovendien ook de chief executive officer (CEO) van de moederholding SAirGroup. Bruggisser timmert sinds 1997 aan de uitbouw van een ‘Europees airline-platform’, en de samenvoeging van Sabena en Swissair vormt daarbij slechts de kern van een groter geheel. Want volgens de topman van de SAirGroup zal de alliantievorming in de luchtvaart nog niet zo’n vaart lopen. Eerst komen er regionale, pas later globale samenwerkingsakkoorden. Nationalistische gevoelens en de schoorvoetende liberalisering van de Europese luchtvaart maken dat de flag carriers nog niet zo snel uit het luchtruim zullen verdwijnen.
Philippe Bruggisser wil de SAirGroup daarom onmisbaar maken, en dat door middel van participaties in diverse landelijke carriers. Dat de meeste van die luchtvaartmaatschappijen voorlopig nog rode cijfers schrijven, is voor de topman van het luchtvaartconglomeraat blijkbaar geen bezwaar: volgens de Zwitserse Sonntags Zeitung boekt de SAirGroup per dag een verlies van 78 miljoen frank uit haar eigenlijke kernactiviteit: het vervoeren van passagiers. Alleen de nevenactiviteiten van het conglomeraat (onder meer catering en vliegtuigonderhoud) zorgen voor zwarte inkt.
Op termijn kunnen ook die andere carriers in de structuur van AMP passen: vanaf volgend jaar komen mogelijk één Italiaanse dochter ( Volare Group) en de Franse ( AOM, Air Littoral en Air Liberté) dochters van de SAirGroup in het AMP-peloton.
Blijft er wel plaats voor de Belgen in dat grotere geheel? Vandaag zijn ze amper met zijn tweeën: secretaris-generaal Patrick du Bois en deputy human resources manager Hilde Burie. Voor de 52-jarige doctor in de rechten, overigens de enige Vlaming in de raad van bestuur, een mooie attentie van de top van de SAirGroup. Burie trok de relaties met de vakbonden in Zaventem recht. Al viereneenhalf jaar wordt er bij de Sabeners nog nauwelijks gestaakt.
Patrick du Bois maakte hardere tijden mee. In augustus 1991 werd hij door ijzervreter Pierre Godfroid binnengehaald – du Bois was toen commercieel directeur bij La Libre Belgique. Van 1991 tot 1996 was hij executive vice-president Ombudsman bij Sabena, sindsdien executive vice-president secretary general.
“Is het echt belangrijk
hoeveel Zwitsers in Brussel, en hoeveel Belgen in Zürich werken?” oppert Hugh Fraser, executive vice-president sales binnen AMP. “In de raad van bestuur zetelen Belgen, Britten, Duitsers en Zwitsers. Het AMP is een internationale instelling, onder de hoede van Zwitserse aandeelhouders. Zolang die investeren in de ontwikkeling van Sabena, en daardoor in de groei van Brussel als Europese scharnierluchthaven, is de schaarse aanwezigheid van Belgen in de raad van bestuur van AMP geen probleem.”
De Schot Hugh Fraser kwam in 1998 bij de Belgische carrier, na twee decennia bij British Airways, slechts onderbroken door een zesjarig intermezzo bij KLM. Uit Engeland komt Ray Lyons, die de routeplanning voor zijn rekening neemt. De derde Brit in de raad van bestuur van het AMP is Lee Shave, die sleutelt aan de productontwikkeling en de marketing van de beide carriers.
Om de twee weken vergadert de raad van bestuur, beurtelings in Brussel en Zürich. Ook Paul Reutlinger schaart zich dan mee achter de vergadertafel. De Zwitser leidde sinds 1996 Sabena, en wou eind 2000 vertrekken. Maar begin juli werd hij plots naar Parijs geroepen, om er als crisismanager de noodlijdende Franse dochters AOM, Air Liberté en Air Littoral te redden. De drie leden in 1999 een gecumuleerd verlies van 5,1 miljard frank.
De opvolger van Paul Reutlinger bij de Sabena Group is de Duitser Christoph Müller. Ondanks zijn vrij jonge leeftijd (38), heeft de kroonprins al massa’s ervaring. In de voorbije tien jaar verwierf hij bij Deutsche Lufthansa de nodige faam als onverbiddelijke snoeier in de kostenstructuur. Van 1994 tot 1999 meldde zijn visitekaartje vice-president financial controlling. Maar in maart 1999 hield Müller het bij de Duitse carrier voor bekeken.
“Müller maakte bij Lufthansa een briljante indruk. Hij was voorbestemd voor een nog veel hogere functie. Maar hij is heel ambitieus, en kon blijkbaar niet wachten,” aldus een topman van de Duitse carrier.
Veel tijd om te wachten heeft Christoph Müller niet gehad, sinds hij in december 1999 als chief operating officer (COO) bij Sabena aan de slag ging. Want ook bij AMP kan de Duitser, sinds begin augustus CEO van Sabena, volop snoeien: Sabena en Swissair maken elk dagelijks 26 miljoen frank verlies in het passagiersvervoer. De nieuwe besparingsrondes bij Sabena en Swissair, onder de noemer Clean Slate, staan dan ook bovenaan Müllers agenda. Hij scherpt alvast zijn bijl.
wolfgang riepl
Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier