Europa nekt Vlaamse investeringen

De EU-Commissie wil dat de lidstaten 200 miljard spenderen om de crisis te bestrijden. Toch blokkeert ze een Vlaams investeringsplan van 5 miljard. De bouwsector kreunt onder het wegvallen van orders.

De Vlaamse regering mag de tolgelden die worden geheven voor de Liefkenshoektunnel en de Oosterweelverbinding niet gebruiken om an- dere infrastructuurwerken rond Antwerpen te financieren. Dat is het – nog niet officiële – standpunt van de Europese Commissie over de financiële constructie voor het Masterplan Antwerpen. “Totaal tegenstrijdig”, noemt professor economie Jef Vuchelen (VUB) die houding.

Het Masterplan, goed voor 5 miljard euro, past perfect in de keynesiaanse injectie van 200 miljard die Europa voorstelt om de crisis te bestrijden, dixit Vuchelen. “Net op het moment dat de Commissie een investeringsplan lanceert, schiet ze Vlaamse infrastructuurwerken af. Haar probleem: kruissubsidies. Net of die niet bestaan bij de NMBS, De Lijn of andere overheidsbedrijven.”

Volgens Vuchelen pakt de Commissie de crisis slecht aan. “Dit had immers een kantelmoment kunnen zijn om een krachtdadig Europa te tonen. Niet dus. De Commissie schuift een bedrag van 200 miljard euro naar voren dat de lidstaten naar eigen believen mogen invullen. Coördinatie is zoek. Sommige maatregelen zijn net het tegendeel van een Europese aanpak. President Nicolas Sarkozy wil nota bene belastinggeld voor de aankoop van auto’s, tenminste als ze van Franse oorsprong zijn. Tegen die machtige lidstaat durft de Commissie niet optreden. Wel tegen Vlaanderen, omdat het de heilige bureaucratische regels niet zou toepassen. Absurd.”

“De gevolgen van het uitstel van het Masterplan zijn dramatisch”, weet Marc Dillen, directeur van de Vlaamse Confederatie Bouw. “Temeer omdat die werken een stevige extra betekenen bovenop de andere overheidsinvesteringen.”

De financiering van twee miljard voor de brug annex tunnel tussen het hinterland en de Antwerpse linkeroever, is voorlopig onhaalbaar (zie kader Kredietvolume stagneert). In oktober krabbelden de bankenconsortia terug voor de Oosterweelverbinding. Ook de politieke consensus over deze publiek-private samenwerking (pps) verdween plots. Dillen: “Dat is nefast voor de Vlaamse geloofwaardigheid. De voorstudie van zo’n pps kost miljoenen.”

CFE, dat met Besix en Cordeel de voorkeursbieder Noriant vormt, boekte al 30 miljoen manuren voor de voorbereiding van de Oosterweelverbinding. Het hoopt er zo’n 350 miljoen euro mee te realiseren (op een totaal orderboekje van 2,3 miljard). Geen enkele van de drie bedrijven wil commentaar kwijt. CEO Dirk Cordeel signaleert ‘een communicatieverbod’.

Ook Kumpen en Heijmans, beiden kandidaat voor de waarschijnlijk ook uitgestelde Brabo-tramverbinding, blijven stil. Net als opdrachtgever Beheersmaatschappij Antwerpen Mobiel (BAM). Die werkt wel aan een financiële constructie (genre ‘Lijninvest’) die kadert in de Europese ESR-budgetregels. Dat zijn Europese regels om de budgettaire impact op de begroting in de hand te houden.

“Momenteel maakt Europa geen onderscheid tussen investeringen en consumptie-uitgaven”, weet professor Koen Algoed, directeur van het Vlaams Instituut voor economie en samenleving (Vives). “Ik denk dat consumptie-uitgaven, bijvoorbeeld via btw-verlagingen, niet aangewezen zijn als bestrijdingsmiddel van de crisis. Investeringen in infrastructuur hebben een sterker effect. Daarom zouden regeringen die uitgaven niet onmiddellijk op hun begroting moeten nemen, maar wel afschrijven over een langere periode. Nu worden te veel infrastructuurwerken in een pps gewrongen om aan de ESR-normen te beantwoorden. Kleinere werken, die niet in zo’n constructie thuishoren, worden door zulke kunstgrepen veel te duur. Komt daarbij dat de Vlaamse regering het zichzelf ook moeilijk maakt door elk jaar met een overschot te willen afsluiten.” (T)

Door Hans Brockmans