Energie is geen spelletje

Wordt het geen tijd voor een grondig onderzoek, door onafhankelijke experts, naar de precieze winsten die de Franse groep GDF Suez opstrijkt dankzij de kerncentrales van haar Belgische dochter Electrabel? Dat zou kunnen leiden tot die in de politieke wereld gevleugelde term: een ‘onderhandelde oplossing’. Lees: een flinke heffing op dat bedrag, in ruil voor het langer openhouden van de nucleaire centrales.

Dat is wellicht verkiesbaar boven het potje dat de federale regering van haar energiebeleid maakt. Iedereen die maar met een half oor betrokken is bij de Belgische energiesector, kan u vertellen dat GDF Suez destijds zijn kerncentrales versneld mocht afschrijven, in ruil voor toekomstige (nu, dus) goedkopere elektriciteit. Anno 2008 blijkt die laatste belofte vergeten, en kan de groep nucleaire elektriciteit produceren voor een kostprijs die flink lager ligt dan de marktprijs waartegen die wordt verkocht.

Dat de overheid op een of andere manier stappen onderneemt om een deel van die winsten op te eisen, is dus niet meer dan logisch. Maar de manier waarop eerst Verhofstadt III en nu Leterme I hun begrotingen proberen te redden door eerst 250 miljoen euro, en vanaf 2009 het dubbele te vragen aan de elektriciteitsproducenten, is op zijn beleefdst geformuleerd onhandig. Als wiedergutmachung kondigde Leterme met een wazig zinnetje aan dat in 2009 zal worden beslist over “de energiemix van de toekomst, op basis van rationele en doordachte argumenten, in functie van de bevoorradingszekerheid en een zo laag mogelijke CO2-uitstoot, rekening houdend met de kostprijs”. Voor veel waarnemers wijst dit op zijn minst op uitstel voor de kernuitstap.

Niet dat dit een verrassing is. In het kader van het Europese klimaatplan is een verlenging van de levensduur van de kerncentrales bijna onvermijdelijk. Toch is het eenzijdig opleggen van extra heffingen op lange termijn onproductief. Het schrikt potentiële investeerders af, en de kans dat ze door een of andere rechtbank ongedaan worden gemaakt, is allerminst onbestaande. GDF Suez liet via Le Soir al weten de eerste bijdrage van 250 miljoen euro te zullen aanvechten, al zal het zinnetje van Leterme nog wel uitermate grondig worden bestudeerd.

Een duidelijk onderzoek, met voor iedereen min of meer aanvaardbare resultaten, kan bovendien bijdragen om de kosten voor het klimaatplan op te vangen. Onder leiding van zeven Oost-Europese landen en de Italiaanse premier Silvio Berlusconi wordt nu aangedrongen op uitstel. Want de overheden hebben alle middelen nodig om armlastige banken, en bij uitbreiding soms de volledige economie, te ondersteunen. Badtiming, dus. Maar het klimaatplan daarom naar de prullenmand verwijzen, zou een vergissing zijn.

Want hoewel zeker niet perfect, maakt het klimaatplan twee zaken duidelijk. We staan willens nillens voor een transitie naar een ‘groenere’ economie. Niet omwille van geitenwollensokkige ideeën, maar omdat het tijdperk van de fossiele brandstoffen nu eenmaal eindig is, en omdat weinigen in West-Europa en de Verenigde Staten veel heil zien in een grote afhankelijkheid van landen als Rusland, Venezuela, Saudi-Arabië, Iran of Irak. En bovendien omdat die transitie geld zal kosten. Meer dan ocharme 250 miljoen euro per jaar. (T)

Briefing.

Vlaamse groenestroomcertificaten zijn niet efficiënt, blz. 24

Door Luc Huysmans