ELEKTRICITEITSPLAN VLAANDEREN

Sneller en vrijer.

Tot de Vlaamse bevoegdheid hoort sedert de jongste staatshervorming : de distributie van elektriciteit, het Rationeel Energie Gebruik, de exploitatievergunningen, de vergunningen voor landinrichting, de decentrale energieproductie en het energie-onderzoek. De tarifering en de normering blijven federaal.

TRENDS. De vraag zal klinken, waar bemoeit minister Van Rompuy zich mee ?

ERIC VAN ROMPUY (VLAAMS MINISTER VAN ECONOMIE). “Vlaanderen heeft nooit een samenhangend energiebeleid kunnen voeren, wat nu drastisch wordt bijgestuurd. Volgende week leg ik mijn plannen voor aan de collega’s van de Vlaamse regering. De Vlaamse regering is bevoegd voor de distributie van elektriciteit, daaruit kan je afleiden dat we ook inspraak hebben bij de productie en het transport van de elektriciteit. Je kan niet de laatste schakel beïnvloeden zonder eveneens over de voorgaande schakels een beleid te formuleren en uit te voeren. Het is bovendien mijn verantwoordelijkheid om voor de bedrijven in Vlaanderen optimale competitieve omstandigheden te waarborgen. Ik wil dus niet dat ze door een trager federaal ritme of tegenwerking uit de energienijverheid qua kosten worden gehandicapt.”

Electrabel zal beweren dat het vlijtig meewerkt aan de liberalisering ?

“Bij de start van de liberalisering, in februari ’99, voor België pas in februari 2000, moet 25,37 % van de markt vrij zijn. Het standpunt van Electrabel is dat dit percentage zal worden overschreden, 30 % van de markt zou dan vrij zijn, want de grote verbruikers de chemiebedrijven, de staalfabrieken kunnen zich op dat ogenblik bevoorraden bij wie en waar ze willen. Formeel is dus voldaan aan de verplichting. Mijn grote bekommernis is om geen nadeel op te lopen met onze bedrijven, voornamelijk de kmo’s, ten aanzien van de buurlanden die sneller en pro-actiever liberaliseren.”

De experts noemen het transport de sleutel van de vrije elektriciteit ?

“Vandaag zit de zogenaamde transmissie in de handen van Electrabel/SPE. De Europese Unie wil de scheiding van de productie en het transport en dat is logisch. Een producent die het transportnet de hoogspanningslijnen bezit, zal in de verleiding zijn om concurrenten van zijn lijnen te houden. Je kan in de toekomst als verbruiker goedkopere elektriciteit kopen bij bijvoorbeeld RWE in Duitsland, maar je krijgt ze, indien de nationale producent de transportweg blokkeert, nooit, of nooit op een betaalbare wijze, in je West-Vlaamse fabriek. Ik zie slechts één realistische en betaalbare formule in België. Het transportbedrijf CPTE dient gesplitst te worden in enerzijds een bedrijf voor het aanleggen en het onderhoud van de netten en anderzijds een dispatchingbedrijf. Dat laatste bedrijf kan de overheid tegen een redelijke som onze raming is 25 miljoen frank kopen van Electrabel/SPE. De kern is dat CPTE beheersmatig los moet van Electrabel en SPE, zo wil Europa het en niemand zal dat kunnen tegenhouden. Desnoods gaan de grote energiemultinationals naar de rechter om dat af te dwingen. De overheid moet een level playing field organiseren voor alle aanbieders van stroom en dat kan best bij de ingangspoort. De dispatching is een markt voor producenten en kopers van dagverse elektriciteit, zoals de National Grid in het Verenigd Koninkrijk. Ik vergelijk het met een makelaarskantoor voor verhuurpanden aan zee. De dispatcher is de makelaar, de eigenaars van de panden laten het huwen van aanbod en vraag over aan deze specialist.”

Wordt het elektriciteitsplan een processie van Echternach, zoals de verlaging van de Vlaamse arbeidskosten ?

“Marivlam is omwille van federale tegenkanting niet gelukt. Akkoord. Wat is het politieke en feitelijke neveneffect ? Een, ondanks de mislukking zijn wij erin geslaagd om van de verlaging van de arbeidskosten een federaal thema te maken. Bovendien hebben wij met Vlaminov op het Vlaamse niveau een gepast alternatief gezocht. Twee, dat Wallonië, na getalm, exact dezelfde sporen volgt als Vlaanderen. Ik denk aan onze vernieuwde erfopvolgingsregeling, ik denk aan de Vlaamse discussie over de loonkostenverlaging, lees de aanvullende regeerverklaring van de Waalse regering. Weigeren aan Vlaanderen wat goed is voor Vlaanderen leidt tot druk om de hefbomen van de federale naar de Vlaamse regering te verschuiven. Dit zal eveneens spelen in de liberalisering van de elektriciteit zoals wij die willen.”

Wie zijn uw bondgenoten ?

“Mijn bondgenoten zijn de kleine en middelgrote bedrijven van Vlaanderen en de EU-Commissie. Voor de bedrijven is wat wij willen doen puur voordeel, voor de EU-Comissie zijn er richtlijnen en om die om te zetten op het terrein zijn er geen tien wegen. Vlaams minister van Binnenlandse Aangelegenheden Leo Peeters (SP) en Freddy Willockx hebben getoond bij de discussies over het nieuwe statuut van de intercommunales dat zij een vrijere elektriciteitsmarkt verdedigen. In alle gesprekken met Tractebel en Electrabel belangrijk is gesteld dat er geen rem mag zijn op de liberalisering.”

Wat u wil, is een revolutie in de sterk corporatistische Belgische energiewereld ?

“Ik leerde mijn les, want ging tweemaal onderuit. Ik mag me een specialist noemen van de Europese liberaliseringsdossiers en zeg dat zonder cynisme. Toen ik nog volksvertegenwoordiger was, heb ik gevochten tot het einde om de afspraken tussen de Vlaamse regering en VTM over het reclamemonopolie te redden. De Vlaamse regering heeft bakzeil moeten halen en VT4 kwam op de kabel. Rond het scheepsbouwdossier werden we eveneens geconfronteerd met de EU en snel bleek dat achterhoedegevechten uit den boze waren. Als de Europese Unie iets wil, dan is daar geen kruid tegen gewassen. Daarom heb ik mij sinds mijn aantreden als minister voorgenomen bij te dragen tot de liberalisering van de markt. De elektriciteitsrichtlijn volg ik niet schoorvoetend, maar met enthousiasme.”

Uw ideeën zullen bij de feitelijke monopolist, Electrabel, met gemengde gevoelens worden onthaald ?

“Voor Electrabel is het een aanpassing om op de nieuwsoortige markt te werken. Het bedrijf kan niet anders. Voor Electrabel zijn twee marktfiguren voordelig, een afgesloten markt of een volledig vrije markt. Een tussenpositie is voor Electrabel een nadeel. Europa staat niet stil en door een gebrek aan pro-activiteit dreigt het bedrijf zijn kennis onvoldoende te gelde te kunnen maken. Trouwens, het beginsel van de wederkerigheid zal spelen en dat beginsel staat uitdrukkelijk in de EU-richtlijn. Indien België zijn markt niet liberaliseert volgens de letter en de geest van het Europese beleid, dan mag Electrabel niet optreden buiten de grenzen van België. Wij moeten Electrabel stimuleren om zijn kans te gaan op de internationale markt.”

Hoe kunnen kmo’s sneller participeren in de vrije markt ?

“Ik zal onder meer voorstellen dat bedrijven op industrieparken de kans krijgen om zich samen en vrij te bevoorraden. Voor de intercommunales, zij kunnen eventueel klanten verliezen, is de motivering dat zij daardoor de jobzekerheid en de rendabiliteit van de bedrijven in hun regio beschermen. Men kan nu al vermoeden dat op termijn ook het vrije inkopen door wijken of stadsdelen zal opduiken. Indien het verschil tussen de prijzen van hen die vrij kunnen kopen en de residentiële prijzen exorbitant wordt, zal de politieke druk om ook die residentiële klanten te bevrijden van het leveringsmonopolie groot worden. Een vrijere en lagere prijs mag weliswaar niet leiden tot een verspilling van elektriciteit. Een afweging tussen de voordelen voor huishoudens van lagere prijzen en de nadelen van minder zorgzaamheid bij het energieverbruik blijft noodzakelijk.”

De intercommunales zijn een belangrijke factor, ze zijn met veel, té veel ?

“Een schaalvergroting van de intercommunales door versmeltingen wordt op termijn een onomkeerbare trend. Samenwerking om computersystemen aan mekaar te koppelen voor de meting en facturering lijkt me eerder slap en zinloos. De schaalvergroting zal wel ontstaan uit de voordelen die kunnen worden gehaald uit de vergrote aankoopmacht. Door samenaankoop ontstaan voor de vrije klanten en de intercommunales schaalvoordelen en deze schaalvoordelen zullen op hun beurt aansporen tot versmeltingen.”

VLAAMS MINISTER VAN ECONOMIE ERIC VAN ROMPUY (CVP) Kmo’s op industrieparken moeten de kans krijgen om zich samen en vrij te bevoorraden. Op termijn zullen ook wijken of stadsdelen hun elektriciteit vrij willen inkopen.